Ο πλανήτης μόλις έφτασε στο πρώτο καταστροφικό σημείο καμπής
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι των θερμών υδάτων κινδυνεύουν, όπως προειδοποιεί επιστημονική έκθεση, εξαιτίας της υπερθέρμανσης.
- 13 ΟΚΤ 2025
Στο πρώτο καταστροφικό σημείο καμπής έχει φτάσει η Γη, σύμφωνα με νέα έκθεση, το οποίο συνδέεται με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι των θερμών υδάτων αντιμετωπίζουν πλέον μακροπρόθεσμη φθορά, με αποτέλεσμα να θέτουν σε κίνδυνο τα μέσα διαβίωσης εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων.
Επιστήμονες και περιβαλλοντολόγοι προειδοποιούν ότι ο κόσμος βρίσκεται επίσης «στο χείλος» της επίτευξης άλλων οριακών σημείων, όπως η αποξήρανση του Αμαζονίου, η κατάρρευση των μεγάλων ωκεάνιων ρευμάτων και η απώλεια των παγετώνων.
Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί αμφισβήτησαν τους ισχυρισμούς της έκθεσης σχετικά με την τύχη των κοραλλιογενών υφάλων, με έναν από αυτούς να αναφέρει ότι, παρόλο που βρίσκονται σε παρακμή, υπάρχουν ενδείξεις ότι θα μπορούσαν να παραμείνουν βιώσιμοι σε υψηλότερες θερμοκρασίες από αυτές που προτείνονται.
Ως σημεία καμπής, οι επιστήμονες θέτουν τις στιγμές κατά τις οποίες ένα σημαντικό οικοσύστημα φτάνει σε ένα σημείο όπου η σοβαρή υποβάθμιση είναι αναπόφευκτη. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι φιλοξενούν περίπου το ένα τέταρτο όλων των θαλάσσιων ειδών της Γης, αλλά θεωρούνται ένα από τα πιο ευάλωτα συστήματα στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
«Εάν δεν επιστρέψουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα στη μέση παγκόσμια θερμοκρασία επιφάνειας των 1,2 °C (και τελικά τουλάχιστον 1 °C), δεν θα διατηρήσουμε τους υφάλους των θερμών νερών στον πλανήτη μας σε καμία σημαντική κλίμακα», αναφέρει η έκθεση, σύμφωνα με την Guardian.
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι απειλούνται σε παγκόσμιο επίπεδο, με περισσότερο από το 80% των ύφαλων σε περισσότερες από 80 χώρες να έχουν επηρεαστεί από τις ακραίες θερμοκρασίες των ωκεανών. Οι επιστήμονες λένε ότι το φαινόμενο αυτό έχει οδηγήσει τους ύφαλους σε «αχαρτογράφητα νερά».
Francesco Ungaro / Unsplash
Η έκθεση Global Tipping Points, υπό την ηγεσία του Πανεπιστημίου του Exeter και χρηματοδοτούμενη από το ταμείο του ιδιοκτήτη της Amazon, Jeff Bezos, περιλαμβάνει συνεισφορές από 160 επιστήμονες από 87 ιδρύματα σε 23 χώρες.
«Δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για κρίσιμα σημεία καμπής ως μελλοντικό κίνδυνο», δήλωσε ο καθηγητής Tim Lenton του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Συστημάτων του Πανεπιστημίου του Exeter. «Η πρώτη κρίσιμη καμπή της εκτεταμένης καταστροφής των κοραλλιογενών υφάλων των θερμών υδάτων έχει ήδη αρχίσει».
Ανέφερε ότι αυτό έχει ήδη αντίκτυπο σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους που εξαρτώνται από τους υφάλους. Η έκθεση επισημαίνει τους υφάλους στην Καραϊβική, όπου οι θαλάσσιες καύσωνες, η χαμηλή βιοποικιλότητα και οι επιδημίες έχουν οδηγήσει τους υφάλους «προς την κατάρρευση».
Ο καθηγητής Peter Mumby, επιστήμονας στον τομέα των κοραλλιογενών υφάλων στο Πανεπιστήμιο του Queensland στην Αυστραλία, δήλωσε ωστόσο ότι αποδέχεται το γεγονός ότι οι ύφαλοι βρίσκονται σε παρακμή, αλλά υπάρχουν νέες ενδείξεις ότι τα κοράλλια μπορούν να προσαρμοστούν και ότι ορισμένοι ύφαλοι θα παραμείνουν βιώσιμοι ακόμη και με αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2 °C.
Ανέφερε ότι χρειάζεται «αποφασιστική» δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και καλύτερη διαχείριση σε τοπικό επίπεδο, αλλά εξέφρασε την ανησυχία του ότι ορισμένοι θα ερμηνεύσουν την έκθεση ως ένδειξη ότι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι οδεύουν προς την καταστροφή – μια θέση που δεν υποστηρίζει. Εξέφρασε μάλιστα την ανησυχία ότι η κοινωνία θα «εγκαταλείψει τους κοραλλιογενείς υφάλους» αν οι άνθρωποι πιστέψουν ότι δεν υπάρχει πλέον ελπίδα σωτηρίας.
Η έκθεση, στην οποία αναφέρεται ο Dr. Mike Barrett, επικεντρώνεται στην επείγουσα ανάγκη προστασίας των κοραλλιογενών υφάλων, οι οποίοι απειλούνται σοβαρά από την κλιματική κρίση. Ο Barrett τονίζει ότι η διατήρηση των λεγόμενων «καταφυγίων» – περιοχών όπου οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι μικρότερες – είναι ζωτικής σημασίας, ώστε να υπάρχουν «σπόροι ανάκαμψης» για το μέλλον.
Biorock Indonesia on Unsplash
Η Dr. Tracy Ainsworth επισημαίνει ότι πολλοί ύφαλοι έχουν ήδη μετασχηματιστεί, χάνοντας την κυριαρχία των κοραλλιών ή τη βιοποικιλότητά τους. Το μέλλον τους, όπως λέει, είναι αυτό της «μεταμόρφωσης και αναδιοργάνωσης», και η πρόκληση πλέον είναι να διατηρηθεί η ικανότητά τους να υποστηρίζουν θαλάσσια ζωή και ανθρώπινες κοινότητες.
Το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Θαλάσσιας Επιστήμης προειδοποιεί ότι τα παγκόσμια δεδομένα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή, καθώς αποκρύπτουν σημαντικές περιφερειακές διαφορές, ενώ η θερμοκρασία του πλανήτη δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί – πράγμα που αφήνει μόνο ένα στενό «παράθυρο ευκαιρίας» για δράση.
Ο Tim Lenton προειδοποιεί ότι τόσο οι παγετώνες της Δυτικής Ανταρκτικής όσο και της Γροιλανδίας πλησιάζουν επικίνδυνα στα σημεία μη επιστροφής, γεγονός που απειλεί με άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Προβλέπει ότι η υπέρβαση του ορίου του +1,5°C θα συμβεί περίπου το 2030, αυξάνοντας τον κίνδυνο για αλυσιδωτές, μη αναστρέψιμες αλλαγές στο κλιματικό σύστημα. Παράλληλα, ο Αμαζόνιος βρίσκεται επίσης κοντά στο δικό του κρίσιμο σημείο λόγω αποψίλωσης και υπερθέρμανσης.
Ωστόσο, η έκθεση αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας, υπογραμμίζοντας την ύπαρξη «θετικών σημείων καμπής» στην κοινωνία, όπως η ταχεία διάδοση των ηλεκτρικών οχημάτων, που μπορούν να επιταχύνουν τη μείωση των εκπομπών. Ο Lenton τονίζει ότι «ο αγώνας τώρα είναι να ενισχύσουμε αυτά τα θετικά σημεία καμπής, ώστε να αποφύγουμε τις μη διαχειρίσιμες συνέπειες των αρνητικών».
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.