Shutterstock
SOCIAL MEDIA

Τα trauma memes καταλαμβάνουν το ίντερνετ και αυτό μπορεί να είναι καλό

Τα memes ως τρόπος έκφρασης και η απάντηση στο toxic positivity.

Η Erin Taylor άρχισε να δημιουργεί memes στον λογαριασμό της στο Instagram @atmfiend το 2018 ως έναν τρόπο για να μιλήσει για το δικό της τραύμα και να «ξεπεράσει τη ντροπή» που είχε συνδέσει με αυτές τις εμπειρίες. «Πραγματικά νιώθω ότι η ντροπή σκοτώνει ανθρώπους» είπε η Taylor σε συνέντευξή της με το Mashable. «Για μένα, όσο περισσότερο μιλούσα γι ‘αυτό, τόσο λιγότερο μόνη ήμουν, γιατί ξαφνικά είχα τόσους πολλούς αγνώστους να αναφέρουν το όνομά μου, έχοντας βιώσει κοινές εμπειρίες».

Η 25χρονη συγγραφέας (κυκλοφορεί σύντομα μια ποιητική συλλογή με τίτλο, Bimboland) και καλλιτέχνης, είπε ότι ένιωσε πως υπήρχε η ανάγκη τόσο για την ίδια όσο και τους άλλους να έχουν έναν χώρο στο διαδίκτυο που δε θα ήταν μόνο «χαχα αυτό είναι αστείο» αλλά «χαχα, αυτό είναι αστείο, αλλά είναι κάπως οδυνηρό».

Οι αναρτήσεις της διαφέρουν πολύ ως προς το περιεχόμενό τους, αλλά πάντα επιστρέφουν στο ίδιο σημείο: Είναι trauma memes. Δεν είναι ο μόνος λογαριασμός που δημοσιεύει memes που αντιμετωπίζουν θέματα όπως τραύματα και θεραπεία: Αρκεί να ρίξεις μια ματιά σε λογαριασμούς στο Instagram όπως @binchcity ή @manicpixiememequeen.

Όταν η Taylor δημιουργεί αυτά τα memes, κάνει μια κατάδυση στο δικό της τραύμα και χρησιμοποιεί την τέχνη και το χιούμορ ως έναν τρόπο επικοινωνίας. Η ίδια λέει ότι η δημιουργία μπορεί να λειτουργήσει ως κάθαρση. Αλλά αυτά τα memes μπορούν επίσης να είναι χρήσιμα και θεραπευτικά για το κοινό, δήλωσε στο Mashable η Theresa Nguyen, Επικεφαλής του προγράμματος Mental Health America.

“Όταν κάποιος ζει με ένα τραύμα ή βιώνει μια πολύ θλιβερή και οδυνηρή περίοδο στη ζωή του, το χιούμορ μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά ή να διώξει παροδικά τον πόνο, αλλά και να αποσπάσει την προσοχή» λέει η Nguyen, μιλώντας από προσωπική εμπειρία.

«Χρησιμοποιώ το χιούμορ ως έναν τρόπο διαφυγής από τις δύσκολες στιγμές αλλά και για να νιώσω καλύτερα». Η ίδια επισημαίνει τι αυτό που κάνουν πραγματικά αυτά τα memes είναι να ανοίξουν μία συνομιλία για να μιλήσουμε για τραύματα. «Η συζήτηση για το τραύμα είναι πάντα χρήσιμη», είπε ο Nguyen. «Είτε γίνεται μέσω ενός meme είτε με έναν φίλο ή με έναν θεραπευτή. Ένα meme είναι ένας τρόπος έκφρασης».

Η απάντηση στο toxic positivity

Αυτά τα memes εμφανίστηκαν πραγματικά ως μια άμεση απάντηση στο ολοένα και αυξανόμενο κίνημα του toxic positivity στο διαδίκυιο, δήλωσε η Amanda Brennan, meme librarian και υπεύθυνη των τάσεων στο XX Artists. Toxic positivity είναι η ιδέα ότι όλες οι εμπειρίες μπορούν και πρέπει με κάποιο τρόπο να περιστρέφονται προς το θετικό, ακόμα κι αν αυτές οι εμπειρίες είναι πραγματικά αρνητικές. Σαν να πιστεύεις ακόμα σε τσιτάτα τύπου Κοέλιο.

Τονίζοντας το ζήτημα του toxic positivity στο διαδίκτυο, οδηγηθήκαμε περισσότερο στην ανάγκη των trauma memes, που ήταν ο τέλειος τρόπος για να αναγνωρίσουμε τα δύσκολα μονοπάτια αυτής της ζωής. Κατάθλιψη, άγχος, στρες, κρίσεις πανικού, εσωστρέφεια, η δυσκολία της ενηλικίωσης, – τα trauma memes καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα με εμπειρίες με τις οποίες πολλοί από εμάς μπορούμε να ταυτιστούμε.

Φυσικά, η χρήση χιούμορ για την αντιμετώπιση του τραύματος μπορεί να θεωρηθεί αμυντικός μηχανισμός. Και παρά το γεγονός ότι αυτά τα memes ασχολούνται άμεσα με το τραύμα και τη θεραπεία, δεν είναι στην πραγματικότητα υποκατάστατο αυτής.

Η δημιουργία memes και η αναπαραγωγή τους μπορεί να είναι καθαρτική, αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα με το να μιλάς σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Επιπλέον, όπως σε κάθε τάση που καταλαμβάνει το διαδίκτυο, υπάρχει χώρος για το αρνητικό μαζί με το θετικό σε μεγαλύτερη κλίμακα – ειδικά όταν πρόκειται για κάτι τόσο λεπτό όπως η ψυχική υγεία και η αποκατάσταση τραυμάτων.

Ενώ πολλοί από αυτούς τους συγκεκριμένους λογαριασμούς δείχνουν την πικρή αλήθεια της ψυχικής υγείας, του τραύματος και της θεραπείας, συχνά τα θέματα που σχετίζονται με την ψυχική υγεία παρουσιάζονται λανθασμένα ως γοητευτικά και αυτό δεν είναι σίγουρα βοηθητικό.

Εκτός του ότι αυτό το περιεχόμενο μπορεί δυνητικά να ενεργοποιήσει τον αποδέκτη προς αυτή την κατεύθυνση, όπως και κάθε περιεχόμενο που απολαμβάνεις, αυτά τα memes μπορούν να συμβάλλουν στο να περνάς περισσότερο χρόνο στα κοινωνικά μέσα, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην ψυχική υγεία των χρηστών, ανάλογα με το πού και πώς περνούν το χρόνο τους στο διαδίκτυο.

Μια μελέτη του 2020 από το Harvard, δείχνει ότι η χρήση των κοινωνικών μέσων καθημερινά ως μέρος της ρουτίνας σου και η ανταπόκριση στο περιεχόμενο των άλλων, συνδέεται θετικά με την κοινωνική ευημερία, τη θετική ψυχική υγεία και την καλή υγεία. Ωστόσο, ο έλεγχος εφαρμογών από FOMO, απογοήτευση ή μήπως αισθάνεσαι ότι αποσυνδέεσαι από φίλους όταν δεν είμαι συνδεδεμένος στα κοινωνικά μέσα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

«Δεν είναι όλα καλά ή κακά. Σε αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο, του να μοιράζεσαι το τραύμα, δεν μπορώ να δω κάποιο μειονέκτημα» σχολίασε η Nguyen. «Όταν βιώνεις ένα τραυματικό γεγονός, υπάρχει τόση ντροπή που συνδέεται με αυτό. Νομίζω ότι στο πλαίσιο του χιούμορ, μειώνεται ο φόβος που έχει κάποιος για να πάει στη θεραπεία και να πει “ξέρεις κάτι, είναι εντάξει να μιλήσεις με κάποιος, και να επεξεργαστείς ό, τι σου συνέβη σε έναν ασφαλή χώρο. Και αυτό είναι καλό”».