Τι ακριβώς γιορτάζουμε την Πρωτομαγιά
Υπάρχουν σημαντικοί λόγοι που η αιματοβαμμένη εξέγερση των εργατών του Σικάγο το 1886, οι οποίοι ζητούσαν οκτάωρο, παραμένει αιώνιο σύμβολο των εργασιακών διεκδικήσεων.
- 1 ΜΑΙ 2023
Κάθε Πρωτομαγιά οι άνθρωποι αφήνουν για μια μέρα τη δουλειά τους και βγαίνουν στο δρόμο για να τιμήσουν τους όλων εκείνων που πάλεψαν για την οκτάωρη εργασία, το πενθήμερο και πολλά ακόμη εργασιακά δικαιώματα. Η συγκεκριμένη επέτειος είναι παγκόσμια και τηρείται σε όλο τον Δυτικό Κόσμο. Ποια είναι, όμως, η ιστορία πίσω από τη θέσπιση της συγκεκριμένης ημέρας ως επετείου και ποιες εξεγέρσεις εργατών έφεραν την επανάσταση στο εργατικό δίκαιο;
Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Κατά τη βιομηχανική επανάσταση, οι κοινωνίες από φεουδαρχικές και αγροτικές μετατράπηκαν σταδιακά σε βιομηχανικές και αστικές. Χιλιάδες άνθρωποι άφησαν τα χωράφια και μετανάστευσαν στα μεγάλα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης και των ΗΠΑ για να δουλέψουν στα εργοστάσια ως εργάτες. Οι συνθήκες, όμως, που αντίκρισαν εκεί ήταν άθλιες.
Εργασία χωρίς ωράριο, ελάχιστοι μισθοί και κανένα ρεπό. Με λίγα λόγια, οι εργάτες ήταν εγκλωβισμένοι σε ένα σύστημα που το μόνο που έκανε είναι να πλουτίζει ακραία τους βιομηχάνους οι οποίοι δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για τα δικαιώματα των εργατών τους.
Άλλωστε, σχεδόν κανένα από αυτά δεν είχε ακόμη σχηματιστεί. Ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, όμως, αρκετοί εργάτες στα μεγάλα εργοστάσια της Αμερικής άρχιζαν να συνασπίζονται και να διεκδικούν καλύτερες συνθήκες εργασίας και μισθούς. Μέχρις ότου έφτασε ο Μάης του 1886.
Η αιματοβαμμένη εξέγερση στο Σικάγο που έφερε την επανάσταση
Το 1884 πραγματοποιήθηκε το πρώτο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας με αίτημα τη μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα Οκτώ ώρες δουλειά, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνο. Ο πυρήνας των εργατικών διεκδικήσεων στις ΗΠΑ βρισκόταν στο Σικάγο, το οποίο εκείνη την εποχή αποτελούσε το βιομηχανικό κέντρο της χώρας, με εκατομμύρια μετανάστες από τον όλο τον κόσμο να φτάνουν εκεί για να δουλέψουν στα εργοστάσια.
Το Σάββατο της 1ης Μαΐου 1886 σημειώθηκε η πρώτη μαζική εργατική διαδήλωση στις ΗΠΑ. Υπολογίζεται πως περισσότεροι από 600.000 άνθρωποι σε όλη τη χώρα άφησαν τις δουλειές τους και βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Οι 80.000 εξ αυτών συγκεντρώθηκαν στο Σικάγο. Η πορεία ήταν ειρηνική και το πλήθος παρέμενε ψύχραιμο παρά την τρομοκρατία των αστυνομικών δυνάμεων και των βιομηχάνων.
Η απεργία συνεχίστηκε και μετά την Πρωτομαγιά. Την 3η Μαϊού, όμως, ξεκίνησαν τα πρώτα ευτράπελα. Μερικοί εργάτες κινήθηκαν απειλητικά προς τους αστυνομικούς, με αποτέλεσμα εκείνοι να ανοίξουν πυρ εναντίον τους και να σκοτώσουν τέσσερις διαδηλωτές, σύμφωνα με τον τύπο της εποχής. Την επόμενη μέρα, τα πράγματα ξέφυγαν από τον έλεγχο στην πόλη. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, μια αυτοσχέδια βόμβα έσκασε στο σημείο που ήταν παραταγμένοι οι αστυνομικοί.
Αρκετοί από τους αυτούς τραυματίστηκαν, ενώ υπήρχαν και μερικοί που έχασαν τη ζωή τους. Όσοι έμειναν σώοι, άρχιζαν να χτυπούν κατά το πλήθος. Από τους πυροβολισμούς σκοτώθηκε μάλιστα και ένα μικρό παιδί. Μέχρι σήμερα, ο αριθμός των συνολικών θυμάτων παραμένει άγνωστος. Αυτό που γνωρίζουμε μόνο είναι πως συνελήφθησαν οκτώ διαδηλωτές, ενώ από αυτούς οι τέσσερις καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Η εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα
Τα νέα από την αιματοβαμμένη εξέγερση στο Σικάγο μεταφέρθηκαν γρήγορα σε όλη τη χώρα και την Ευρώπη, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν μαζικές διαδηλώσεις σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα του δυτικού κόσμου.
Μία από αυτές τις χώρες ήταν και η Ελλάδα. Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, η πρώτη πρωτομαγιάτικη διαδήλωση σημειώθηκε το 1892. Ένα χρόνο αργότερα, υπολογίζεται πως περισσότεροι από 2.000 Έλληνες εργάτες βγήκαν στον δρόμο, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη απαιτώντας οκτάωρο, κυριακάτικη αργία και δημόσια περίθαλψη των θυμάτων από εργατικά ατυχήματα.
Η Εργατική Πρωτομαγιά θεσπίστηκε στη χώρα τον Απρίλη του 1937 από την κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά. Την καθιέρωση της επετείου ακολούθησε η θέσπιση του οκτάωρου, της πληρωμής των υπερωριών και της κυριακάτικης αργίας.
Με τον αγώνα των εργατών του Σικάγου το 1886, μια νέα εποχή για την ανθρωπότητα ξεκίνησε σε κάθε μήκος και πλάτος του πλανήτη. Το ζήτημα όμως παραμένει μέχρι σήμερα: το ζητούμενο είναι όχι απλά να μη χαθούν τα κεκτημένα αλλά κάθε νέα φουρνιά ανθρώπων να βάζει ένα ακόμα λιθαράκι στα εργασιακά δικαιώματα.
