Τι δείχνουν τα στοιχεία για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου

Το τραγικό και πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου με τους τουλάχιστον 79 νεκρούς και τους εκατοντάδες αγνοούμενους αποτελεί μία τρανή απόδειξη.

Πέρα από τους διακινητές ανθρώπινων ψυχών και τους τακτικισμούς του Tayyip Erdogan στο προσφυγικό, είναι φανερό ότι η Ευρώπη (καθώς και η Ελλάδα η οποία ελέγχεται για παράνομα pushbacks) δεν έχει καταστρώσει μία σοβαρή και αποτελεσματική στρατηγική απέναντι στο πρόβλημα. Είναι δεδομένο ότι οι πολιτικές, οικονομικές και ενίοτε πολεμικές συνθήκες όπως τις γνωρίζουμε σήμερα σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική θα γεννούν πρόσφυγες.

Αυτό που βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας είναι να περνούν περίοδοι μικρής ύφεσης μέχρι να διογκωθεί το πρόβλημα ξανά, ενώ στο ενδιάμεσο οι ανθρώπινες τραγωδίες βρίσκονται σε καθημερινή βάση. Κάποιες φορές, μάλιστα, ξεπερνούν και την πιο νοσηρή ανθρώπινη φαντασία όπως έγινε χθες με το πλοίο που ξεκίνησε από το Τομπρούκ της Λιβύης.

Το τι ακριβώς συνέβη είναι κάτι που πρέπει να ερευνηθεί σε βάθος, καθώς υπάρχουν και καταγγελίες από ακτιβιστές ότι οι αρχές γνώριζαν την κατάσταση πολλές ώρες πριν συμβεί το μοιραίο.

Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που έκαναν ακόμα πιο δεινή σε ανθρώπινες ζωές τη συγκεκριμένη τραγωδία.

Έπαιξε ρόλο το πόσοι επενέβαιναν στο πλοίο;

Προφανώς, και σε κάθε σκάφος διακινητών δεν τηρούνται τα μέτρα ασφαλείας. Κάθε κεφάλι κοστίζει χιλιάδες ευρώ, και το κέρδος είναι πολύ γλυκό για να το παραβλέψουν. Η εικόνα όμως του συγκεκριμένου σκάφους όπως έφτασε στα μάτια μας, δείχνει ότι η κατάσταση ήταν κάτι πολύ περισσότερο από επικίνδυνη – ίσως και πιο επικίνδυνη από ότι συνήθως.

Εκατοντάδες άνθρωποι (σ.σ: υπάρχουν αναφορές ακόμα και για 750 άτομα), ο ένας πάνω στον άλλο, και με το νερό να έχει τελείωσε μετά από πέντε μέρες ταξιδιού δημιουργούσαν ένα ατύχημα έτοιμο να συμβεί. Αργά ή γρήγορα, ο πανικός θα έκανε την εμφάνισή του. Η δήλωση του Νικόλα Αλεξίου, εκπρόσωπου τύπου του Λιμενικού, είναι χαρακτηριστική: «Προφανώς από κάποια μετατόπιση των ανθρώπων που ήταν μέσα στο πλοίο, αυτό βυθίστηκε».

Πιο συγκεκριμένα η ακτιβίστρια Nawal Soufi έγραψε σε ανάρτησή της: «Ωστόσο, η κατάσταση περιπλέχθηκε όταν ένα πλοίο πλησίασε τη βάρκα, την έδεσε με σχοινιά στις δύο άκρες της και άρχισε να πετάει μπουκάλια με νερό. Οι μετανάστες αισθάνθηκαν ακραίο κίνδυνο, καθώς φοβήθηκαν ότι τα σχοινιά θα μπορούσαν να αναποδογυρίσουν τη βάρκα και ότι η αναταραχή στο σκάφος για το νερό θα μπορούσε να προκαλέσει βύθιση. Για το λόγο αυτό, απομακρύνθηκαν ελαφρώς από το πλοίο».

Γιατί γίνεται τόσο συχνή αναφορά στο βάθος του σημείου;

Είναι αλήθεια ότι το πλοίο βυθίστηκε στο πιο βαθύ σημείο της Μεσογείου, το Φρέαρ των Οινουσσών που φτάνει στα 5.269 μέτρα βάθος. Ήταν κάτι που τόνισε και ο εκπρόσωπος τύπου του Λιμενικού Σώματος. Δε χωρά αμφιβολία ότι αν βυθιζόταν κάπου κοντά στην ακτή τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα για τους άτυχους πρόσφυγες.

Παρόλα αυτά, η αναπαραγωγή από μεγάλο μέρος των ελληνικών Media της πληροφορίας ότι η τραγωδία έλαβε χώρα στο «πιο βαθύ σημείο της Μεσογείο» δείχνει να έγινε περισσότερο με όρους εντυπωσιασμού παρά με όρους ουσιαστικής ενημέρωσης.

Τι δείχνουν τα στατιστικά των τελευταίων χρόνων;

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης των Ηνωμένων Εθνών, ο αριθμός των νεκρών προσφύγων και μεταναστών από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή στη διαδρομή προς τις ευρωπαϊκές «Χώρες της Επαγγελίας» έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό από το 2018 και μέχρι τα τέλη του 2022.

Πιο συγκεκριμένα: η αύξηση είναι της τάξης του 20,8% σε σχέση με το 2018, του 33,9 σε σχέση με το 2019, του 61,2% σε σχέση με το 2020 και 10,5% σε σχέση με το 2021. Μιλώντας σε απόλυτους αριθμούς, είχαμε 3.789 θανάτους το 2022 ενώ το 2020 ήταν 2.350. Το πλέον τραγικό είναι ότι το 84% των θυμάτων που χάνονται στις θαλάσσιες οδούς δεν αναγνωρίζονται ποτέ. Οι οικογένειές τους περιμένουν, μάταια, για χρόνια ένα μήνυμά τους.

Η έρευνα δεν αναφέρει τους λόγους πίσω από αυτήν αύξηση, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 2015 και το 2016 ήταν περισσότερο πολύνεκρα χρόνια. Ήταν τότε, αντίστοιχα, που 70 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους καθώς επενέβαιναν σε σκάφος με προορισμό τη Λέσβο. Ήταν τότε που το πρόβλημα του προσφυγικού είχε κορυφωθεί και ο πόλεμος στη Συρία μαινόταν σε αμείωτη ένταση.

Τα στατιστικά του ΔΕΘ δείχνουν το τραγικό αποτέλεσμα ενός ανθρωπιστικού προβλήματος. Οι αιτίες είναι φυσικά πολύ βαθύτερες. Είμαστε όμως αντιμέτωποι με φλέγον ερώτημα: αν τέτοιες τραγωδίες παίζονται με φόντο το δόγμα της Ευρώπης-Φρούριο, είμαστε έτοιμο να δεχτούμε το κόστος;

Στο τέλος της μέρας, υπάρχει ανθρωπισμός ή βαρβαρότητα. Δεν μπορούμε να περιμένουμε ως Ευρώπη από τις προβληματικές κυβερνήσεις της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής να βρουν μία λύση, ούτε βέβαια από την Τουρκία που χρησιμοποιεί το προσφυγικό ως μοχλό πίεσης. Αν δεν θέλουμε, τότε μάλλον πρέπει να σταματήσουμε να κομπάζουμε ότι ένα βασικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η αλληλεγγύη των λαών. Εκτός αν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής των ποιων λαών. Δεν είναι και πολύ πολιτισμένο αυτό, έτσι δεν είναι;