Τι είναι η αφρικανική σκόνη και γιατί κάνει κακό στην υγεία
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έξαρση του φαινομένου στην Ελλάδα. Πού οφείλεται και τι ρόλο παίζει στη δημιουργία και τη μεταφορά της η κλιματική αλλαγή;
- 28 ΜΑΡ 2024
Η ατμόσφαιρα τις τελευταίες ώρες στην Αθήνα είναι αποπνικτική, καθώς η αφρικανική σκόνη επέστρεψε για άλλη μία φορά, δυσκολεύοντας σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και την αναπνοή. Στα καλά νέα, θα υποχωρήσει εντός της ημέρας λόγω των δυτικών ανέμων που θα επικρατήσουν. Το συγκεκριμένο φαινόμενο, βέβαια, δεν είναι πρωτόγνωρο για την Ελλάδα, αφού σχεδόν κάθε άνοιξη κάνει την εμφάνισή του για περισσότερες από μία φορές.
Οι κόκκοι άμμου από την έρημο Σαχάρα ταξιδεύουν αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσουν μέχρι την Ελλάδα. Πέρα από όμως από τις δυσκολίες που φέρνουν, γεννούν και αρκετές απορίες.
Πώς δημιουργείται η αφρικανική σκόνη, με ποιο τρόπο μεταφέρεται στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, τι ρόλο έχει παίξει σε αυτό η κλιματική αλλαγή και πόσο κακό κάνει τελικά το φαινόμενο στον ανθρώπινο οργανισμό και τη φύση;
Πώς δημιουργείται η αφρικανική σκόνη
Η αφρικανική σκόνη, ή αλλιώς σκόνη της Σαχάρας, είναι ένα μείγμα άμμου και σκόνης της ερήμου το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της Βορείου Αφρικής. Όταν, όμως, οι άνεμοι φυσούν με δύναμη πάνω από την περιοχή, τότε μεγάλες μάζες αυτής της σκόνης μεταφέρονται ανάλογα με τη φορά τους.
Τις περισσότερες φορές, η κατεύθυνση είναι προς τις μεσογειακές χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος), ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που έχει φτάσει ως τη Γερμανία ακόμη και το Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω Ατλαντικού.
Μόλις ανασηκωθούν από το έδαφος, τα σύννεφα σκόνης αρχίζουν σταδιακά να ανεβαίνουν στην ατμόσφαιρα, φτάνοντας σε πολύ μεγάλα ύψη, ακόμη και χιλιόμετρων, που τους επιτρέπουν να ταξιδεύουν πάνω από τη θάλασσα.
Ο μοναδικός τρόπος για να πέσει η σκόνη στο έδαφος είναι μέσω της βροχής. Οι βρόχινες σταγόνες κατά την πτώση τους προς τη γη βρίσκουν στο δρόμο τους τα σύννεφα σκόνης που βρίσκονται σε χαμηλότερο ύψος και έτσι δημιουργείται η λασποβροχή. Όταν το νερό εξατμίζεται, αυτό που μένει πίσω στα αυτοκίνητα και τα διάφορα αντικείμενα που είναι εκτεθειμένα στη βροχή είναι η αφρικανική σκόνη.
Πόσο έχει επηρεάσει η κλιματική αλλαγή
Όπως γράψαμε και στην αρχή, η εμφάνιση της αφρικανικής σκόνης δεν είναι ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο στην Ελλάδα. Όπως παρατηρούν, όμως, οι μετεωρολόγοι, τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια έξαρση του φαινομένου. Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει είναι η κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με Αμερικάνους ερευνητές που ανέλυσαν μετεωρολογικά στοιχεία από το 1923 μέχρι σήμερα, διαπίστωσαν ότι η έρημος Σαχάρα έχει μεγαλώσει τουλάχιστον κατά 10%.
Το ανησυχητικό φαινόμενο δεν εντοπίζεται μόνο στη Σαχάρα, καθώς η κλιματική αλλαγή φαίνεται πως έχει αυξήσει το μέγεθος όλων των ερήμων του πλανήτη. Κατά τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, οι αλλαγές αυτές πρόκειται να φέρουν καταστροφικές επιπτώσεις στον ντόπιο πληθυσμό της Βορείου Αφρικής, η οικονομία του οποίου στηρίζεται κατά βάση στην αγροτική παραγωγή.
Πέρα, όμως, από εκείνους, τις αρνητικές συνέπειες της επέκτασης της ερήμου θα βιώσουν και οι κάτοικοι της Μεσογείου, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας, που τα επίπεδα αφρικανικής σκόνης ετησίως έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Πώς, όμως, επηρεάζει το συγκεκριμένο φαινόμενο την υγεία των ανθρώπων που την εισπνέουν;
Πόσο επικίνδυνη είναι η αφρικανική σκόνη
Η αφρικανική σκόνη συμπαρασύρει, ανάλογα τις μετεωρολογικές συνθήκες, βακτήρια, μύκητες και βαρέα μέταλλα. Ανάμεσα σε αυτά είναι ο μόλυβδος και το αρσενικό που καταλαμβάνουν τις δύο πρώτες θέσεις στη λίστα με τις πιο επικίνδυνες ουσίες για την υγεία του ανθρώπου, σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος.
Αυτό συμβαίνει καθώς η έρημος της Σαχάρας, πέρα από την επέκτασή της, μολύνεται όλο και περισσότερο από την ανθρώπινη δραστηριότητα που περιλαμβάνει τη δημιουργία σκουπιδότοπων και ρυπογόνων φορτίων εξατμίσεων και βιομηχανικών καύσεων.
Η σκόνη «χτυπά» κατά βάση το αναπνευστικό σύστημα των ανθρώπων. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, τις ημέρες έξαρσης του φαινομένου έχει παρατηρηθεί αύξηση στις εισαγωγές στα νοσοκομεία ασθενών που αντιμετωπίζουν αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα.
Στις ευπαθείς ομάδες συμπολιτών μας ανήκουν οι ενήλικες και τα παιδιά με αναπνευστικά προβλήματα, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με καρδιοπάθειες και άσθμα.
Γι’ αυτό το λόγο, οι γιατροί συνιστούν σε εκείνους να αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις και κυρίως την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους όταν η συγκέντρωση της αφρικανικής σκόνης είναι μεγάλη, διότι, πέρα από την επιβάρυνση του αναπνευστικού, ενδέχεται να προκληθεί φλεγμονώδη αντίδραση στα μάτια και στο δέρμα ή να επιβαρύνει τις ήδη υπάρχουσες αλλεργίες.
