Τι είναι το φαινόμενο της καμινάδας που φούντωσε τη φωτιά στην Πάρνηθα
Μια απροσδόκητη φυσική έκρηξη οδήγησε σε αναζωπύρωση του μετώπου κατά τη διάρκεια της νύχτας, ανατρέποντας τις αισιόδοξες προβλέψεις για την πυρκαγιά στην Πάρνηθα.
- 24 ΑΥΓ 2023
Μέχρι να κλείσουν οι τηλεοπτικοί δέκτες και να τελειώσει η εφιαλτική Τετάρτη, με την ελπίδα να μην ακολουθήσει ακόμη ένα ξημέρωμα με την Αττική πνιγμένη από τους καπνούς, επικρατούσε αισιοδοξία για την πυρκαγιά στην Πάρνηθα: Το μέτωπο είχε οδηγηθεί στη χαράδρα του Αγίου Γεωργίου, νοτιότερα του δρυμού, και η πρόβλεψη ήταν πως λόγω προστασίας από τους ανέμους δε θα υπάρξει αναζωπύρωση. Αλλά, οι προβλέψεις αυτές βασίζονται εξ ορισμού σε πιθανότητες.
Λίγο πριν ξημερώσει, το μήνυμα του 112 είχε φτάσει στα κινητά κατοίκων των γύρω περιοχών, ειδοποιώντας να μείνουν σε ετοιμότητα.
Τι είχε συμβεί; Μια απροσδόκητη φυσική έκρηξη είχε λάβει χώρα μέσα στη χαράδρα στα χαμηλά της Πάρνηθας λίγο πριν τις 4:00, οδηγώντας τη φωτιά σε νέες κατευθύνσεις με ταχύτητα.
Όπως εξήγησε σε πρωινές εκπομπές ο εκπρόσωπος Τύπου του πυροσβεστικού Σώματος, Γιάννης Αρτοποιός, παρατηρήθηκε «ένα άκρως εκρηκτικό φαινόμενο, το φαινόμενο της καμινάδας».
Πώς επηρεάζει το φαινόμενο της καμινάδας
Το φαινόμενο της καμινάδας ανήκει στη διεθνή ορολογία για τις πυρκαγιές (Stack ή chimney effect) και αφορά μόνο στενά-κατακόρυφα σημεία. Η εξήγηση του φαινομένου σχετίζεται με τη φυσική κίνηση των σωματιδίων του αέρα λόγω θερμοκρασίας: τα θερμά σωματίδια είναι ελαφρύτερα από τα ψυχρά κι όπως πιέζουν από τη βάση της φωτιάς για να απελευθερωθούν, «σπρώχνουν» την πύρινη μάζα προς τα πάνω, μέχρι που εκτονώνονται με μικροεκρήξεις.
Εκείνη τη στιγμή, οι σπίθες εξαπλώνονται και ανάλογα με τα μποφόρ μετακινούνται, επεκτείνοντας το μέτωπο.
Αυτό συμβαίνει σε περιπτώσεις πυρκαγιών σε πολυκατοικίες (διαχέοντας τη φωτιά στα επάνω διαμερίσματα), το ίδιο ακριβώς παρατηρείται σε τοποθεσίες με ανάλογη κατακόρυφη δομή, όπως είναι οι χαράδρες.
Κάπως έτσι, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, και ενώ ήταν αδύνατο για τους πυροσβέστες να επιχειρήσουν μέσα στη χαράδρα, η πυρκαγιά της Πάρνηθας ανοίχτηκε προς τη λεωφόρο Πάρνηθας. «Είναι ένα δυναμικό φαινόμενο που δεν μπορείς να το περιορίσεις, παρά μόνο να το περιορίσεις», όπως επεσήμανε ο Γ. Αρτοποιός.
Να σημειώσουμε ότι το φαινόμενο της καμινάδας είχε παρατηρηθεί και στην καταστροφική πυρκαγιά που σάρωσε τη Χαβάη πριν λίγο καιρό. Συγκεκριμένα, στην πόλη Λαχάινα που η γεωμορφολογία είναι ανάλογη της χαράδρας (αλλά σε μεγάλη κλίμακα), λόγω του ηφαιστειακού εδάφους και των αλλεπάλληλων ροών λάβας που έχουν δημιουργήσει χαραδρώσεις, λίγα δευτερόλεπτα φάνηκε ότι αρκούν για να οργιάσει και να φουντώσει η πυρκαγιά, μετακινούμενη από κάτω προς τα πάνω.
Όπως είχε εξηγήσει τότε ο Ευθύμιος Λέκκας, καθηγητής Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών καταστροφών: «Το φαινόμενο της καμινάδας δεν μπορεί να το σταματήσει κανείς – είναι σαν να προσπαθεί κάποιος να σβήσει τη φωτιά σε ένα τζάκι, ξεκινώντας από την καμινάδα».
