Urbana: Η ερευνητική ομάδα που θέλει να σχεδιάσει μία νέα Αθήνα χωρίς διακρίσεις

Τον συμμετοχικό σχεδιασμό δηλαδή που, όπως μου εξήγησε η Εύα όταν με υποδέχτηκε στα γραφεία της Urbana στο Χαλάνδρι, σημαίνει «πάμε να σχεδιάσουμε όλοι μαζί την πόλη, αλλά με πρόσημο συμπερίληψης». Να ένας όρος που δε θα συνέδεα εύκολα με την Αθήνα.

Ο συμμετοχικός σχεδιασμός, η συμπεριληπτικότητα και φυσικά ο φεμινιστικός σχεδιασμός είναι βασική αξία των δράσεων της ερευνητικής ομάδας, καθώς αναγνωρίζει εξαρχής πως οι εμπειρίες των θηλυκοτήτων στην Αθήνα και στον δημόσιο χώρο κάθε αστικού περιβάλλοντος είναι διαφοροποιημένες. Άρα είναι διαφοροποιημένες και οι ανάγκες μας.

Η προσέγγιση της Urbana είναι διεπιστημονική, που σημαίνει ότι εκτός από αρχιτεκτόνισσες η ομάδα περιλαμβάνει μηχανικούς, κοινωνικές επιστημόνισσες και παιδαγωγούς. Παρούσα μάλιστα στην κουβέντα μας είναι η ανθρωπολόγος Μαριτίνα Βλαχάκη, το νέο απόκτημα της ομάδας που ευγενέστατα μου πρότεινε να δοκιμάσω να κάτσω στην κούνια εσωτερικού χώρου που έχουν τα γραφεία της Urbana, και εξίσου ευγενέστατα με σήκωσε από το πάτωμα όταν η πρώτη μου απόπειρα απέτυχε.

Στόχος της συζήτησής μας δεν ήταν μόνο η θεωρητική ανάλυση της έννοιας του συμμετοχικού σχεδιασμού που καλό θα ήταν να μπει στο λεξιλόγιό μας, αλλά σίγουρα και οι πρακτικές λύσεις που μπορούν να δοθούν για έναν τόπο όπως η Αθήνα, που ως αστικό περιβάλλον δεν είναι τελικά όσο μη αναστρέψιμος μπορεί να σκεφτόμαστε.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή, και ας αφήσουμε την Εύα Γρηγοριάδου να μας εξηγήσει.

Τι είναι συμμετοχικός σχεδιασμός

Πώς ξεκίνησε η Urbana; Ποια ήταν η αφετηρία σας όταν την ιδρύσατε;

Σπουδάσαμε στο Πολυτεχνείο Κρήτης αρχικά και στη συνέχεια κάναμε μαζί ένα μεταπτυχιακό στη Βαρκελώνη. Εκεί ήταν η πρώτη φορά που ήρθαμε σε επαφή με έννοιες πάνω στις οποίες δουλεύουμε τώρα, τον συμμετοχικό σχεδιασμό και την οπτική του φύλου στον αστικό σχεδιασμό.

Το μεταπτυχιακό αλλά και η ζωή στην πόλη της Βαρκελώνης μάς βοήθησαν να βρούμε τις λέξεις για αυτά που νιώθαμε και εμείς και που θέλαμε και εμείς να εκφράσουμε μεσ’ απ’ τη δουλειά μας.

Ένα πολύ χαρακτηριστικό ήταν πως ο όρος «συμμετοχικός σχεδιασμός» δεν υπήρχε στο λεξιλόγιό μας, ενώ η διπλωματική εργασία που είχαμε κάνει στην Κρήτη αφορούσε ακριβώς αυτό. Το είχαμε περιγράψει πολύ περιφραστικά. Πήγαμε εκεί και είπαμε wow, υπάρχουν λέξεις για όλο αυτό που προσπαθούμε να περιγράψουμε.

Μας ενέπνευσε πολύ η ζωή μας εκεί γιατί νιώθαμε πολύ φιλικά, όμορφα και άνετα σε μεγάλο κομμάτι της πόλης παρότι ήμασταν ξένες και δε μιλούσαμε καν τη γλώσσα. Αυτό αναδείχθηκε στη συνέχεια και μέσα από συζητήσεις που κάναμε με ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στην πόλη αλλά και μέσα από μαθήματα του μεταπτυχιακού που είχαν κοινωνική προσέγγιση.

Είδαμε ότι εκεί υπάρχει μία κουλτούρα συμμετοχής και ότι οι άνθρωποι συμμετέχουν πολύ ενεργά στο τι θα γίνει στον δημόσιο χώρο. Το αποτέλεσμα που έπαιρνα εγώ που ένιωθα όμορφα και άνετα είχε προκύψει επειδή οι άνθρωποι είχαν μιλήσει για τις ανάγκες τους για αυτές τις περιοχές, είχαν εκφράσει τις επιθυμίες τους. Δεν είναι όλη η πόλη έτσι, είναι ορισμένες περιοχές, όμως υπάρχει μεγάλη προσπάθεια ό,τι παρεμβάσεις γίνονται να γίνονται με τέτοιο τρόπο.

Σε πρακτικό επίπεδο πώς έβλεπες αυτές τις διαφορές στην καθημερινότητα;

Υπάρχουν, για παράδειγμα, μερικές πολύ μικρές παρεμβάσεις που όμως έχουν μεγάλο αντίκτυπο στο πώς βιώνουμε την καθημερινότητά μας.

Καταρχάς ας κοιτάξουμε το κατά πόσο άνετα νιώθουμε να κινούμαστε στη γειτονιά μας ως πεζοί ή πεζές. Εγώ είμαι και νέα μαμά τώρα και κυκλοφορώ με το μωρό με το καροτσάκι. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να μπορώ να κινούμαι άνετα και ασφαλής με το μωρό μου στην πόλη. Αυτό είναι κάτι πολύ προφανές που ωστόσο δεν έχει ληφθεί υπόψη. Δίνεται η προτεραιότητα στην κίνηση με τα ΙΧ και όλοι το αποδεχόμαστε λες και έτσι πρέπει να είναι.

Ένα άλλο παράδειγμα θα μπορούσαν να είναι τα παγκάκια που θα μπορούσαν να υπάρχουν, η σκίαση, οι βρύσες με πόσιμο νερό. Όλα αυτά όταν κινείσαι σε μία πόλη -ειδικά κάποια σαν την Αθήνα ή τη Βαρκελώνη που έχουν πολλή ζέστη το καλοκαίρι- είναι σημαντικό να ξέρεις ότι αν κουραστείς μπορείς να κάτσεις σε ένα παγκάκι με σκιά και ότι μπορείς να ξεπλύνεις κάπου τα χέρια ή το πρόσωπό σου.

Είναι πράγματα πολύ απλά για ανάγκες που σκέφτεσαι ότι με κάποιον τρόπο θα μπορέσεις να ικανοποιήσεις, όπως με το να μπεις σε κάποιο μαγαζί.

Δε λέμε τίποτα το εξωπραγματικό. Απλά το πώς να θέσουμε ξανά στο επίκεντρο τις πολύ απλές, βασικές ανάγκες που έχουμε όλοι οι άνθρωποι στην καθημερινότητά μας.

Πώς μπορεί να προσαρμοστεί σε εμάς η Αθήνα και το έμφυλο πρόσημο του σχεδιασμού της

Οι περισσότεροι όταν σκεφτόμαστε τον σχεδιασμό πόλης σκεφτόμαστε τα κτίσματα. Το πώς είναι χτισμένη μία πόλη. Όμως η Urbana δεν προτείνει κάτι φοβερά δραματικό ως προς αυτό.

Όχι. Χρειάζεται να δουλέψουμε πολύ τον δημόσιο χώρο βασικά. Τον χώρο μεταξύ των κτιρίων. Εκεί περνάμε πάρα πολύ μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μας και για κάποιο λόγο θεωρούμε ότι εντάξει, έτσι είναι η πόλη, έτσι είναι η Αθήνα, θα προσαρμόσουμε εμείς την πραγματικότητά μας με την υπάρχουσα συνθήκη. Αλλά δε χρειάζεται να προσαρμοζόμαστε εμείς διαρκώς σε αυτή την κατάσταση. Χρειάζεται να δουλέψουμε ώστε αυτός ο χώρος να προσαρμοστεί στις ανάγκες μας.

Ένα σημείο-κλειδί που προσπαθούμε να μελετάμε είναι το να αναδεικνύουμε τις διαφορετικές ανάγκες και επιθυμίες. Για παράδειγμα ως γυναίκες έχουμε κάποιες διαφοροποιημένες ανάγκες.

Ναι, ας περάσουμε και στο κομμάτι του φύλου γιατί πολλές φορές και εμείς δεν καταλαβαίνουμε τι μας συμβαίνει όταν μας συμβαίνει. Ειδικά όταν μιλάμε για σχεδιασμό πόλης, δε θα σκεφτούμε εύκολα ότι οι πόλεις δεν έχουν φτιαχτεί για εμάς.

Μία παραδοχή απ’ την οποία ξεκινάμε είναι πως ένας σχεδιασμένος χώρος ή ένας ελλιπώς σχεδιασμένος χώρος όπως είναι ο δημόσιος χώρος της Αθήνας, δεν είναι ένας χώρος που δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλα τα άτομα. Είναι ένα πολιτισμικό προϊόν που έχει παραχθεί μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο που λειτουργεί με βάση κάποιες συγκεκριμένες ιεραρχίες. Μπορούμε να αναρωτηθούμε ας πούμε ποιοι σχεδίασαν την Αθήνα όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Ήταν κυρίως άντρες, ήταν συγκεκριμένης ανώτερης οικονομικής και κοινωνικής τάξης, ήταν αρτιμελείς. Σχεδίασαν, λοιπόν, την πόλη λαμβάνοντας υπόψη τις δικές τους ανάγκες. Από την άλλη οι γυναίκες τις προηγούμενες δεκαετίες – και σήμερα σε λίγο μικρότερο βαθμό – είμαστε εκείνες που φροντίζουμε τα άλλα μέλη της οικογένειάς μας: τα παιδιά, τα ηλικιωμένα άτομα, το νοικοκυριό.

Εάν δούμε τις τελευταίες έρευνες της ΕΛΣΤΑΤ βλέπουμε ότι είναι ακόμα πάρα πολύ έντονος ο διαχωρισμός και οι γυναίκες αφιερώνουμε τέσσερις φορές παραπάνω χρόνο σε αυτά στην Ελλάδα.

Το γεγονός ότι έχουμε επωμιστεί τα καθήκοντα της φροντίδας λόγω του κοινωνικού μας φύλου και της δυαδικότητας που υπάρχει στα φύλα και στις επιτελέσεις, επηρεάζει πολύ τις εμπειρίες και τις ανάγκες που έχουμε στην πόλη.

Η κινητικότητα στην πόλη που συζητάμε για παράδειγμα, έχει σίγουρα το έμφυλο πρόσημο γιατί είναι κυρίως οι γυναίκες που θα φροντίσουν μωρά με καροτσάκι ή κάποιο ηλικιωμένο άτομο με μειωμένη κινητικότητα. Επίσης οι έρευνες δείχνουν ότι επειδή οι γυναίκες συνεχίζουμε να φροντίζουμε και να μην πληρωνόμαστε γι’ αυτό, ενώ οι άντρες συνεχίζουν να είναι οι κύριοι οικονομικοί πάροχοι, υπάρχουν διαφορετικά μοτίβα κινητικότητας.

Οι έρευνες δείχνουν πως οι άντρες έχουν μία γραμμικότερη κινητικότητα γιατί πάνε από το σπίτι προς την εργασία τους και πίσω, ενώ τους εξυπηρετεί περισσότερο το ΙΧ.

Από την άλλη οι γυναίκες για να καλύψουμε όλα αυτά τα μικροκαθήκοντα της καθημερινότητας κάνουμε μία πολυγωνική κίνηση. Πιο πολλές μικρές διαδρομές δηλαδή, κυρίως σε επίπεδο γειτονιάς. Άρα κινούμαστε ή με τα Μ.Μ.Μ., ή πεζές.

Υπάρχει έμφυλο πρόσημο σε αυτό λοιπόν και η προτεραιότητα δίνεται στα ΙΧ. Ακόμα και αν αναγνωρίσουμε πως οι γυναίκες οδηγούν πολύ περισσότερο πλέον, ας αναλογιστούμε τις οικογένειες που έχουν ένα αυτοκίνητο. Ποιος θα το πάρει; Ο άντρας συνήθως.

Ποιες θα ήταν οι πέντε πρώτες αλλαγές που θα κάνατε από αύριο εάν σας δινόταν η ευκαιρία; Άμεσες αλλαγές.

Πάντα στις δράσεις που κάνουμε περιμένουμε από τις κοινότητες να μας αναδείξουν τις ανάγκες και τις προτεραιότητές τους για την κάθε γειτονιά. Θέλουμε να καταλάβουμε τι θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους αν γίνει μία αλλαγή.

Άρα λες ότι δε μπορείς να μιλήσεις εκ μέρους τους.

Ναι, στην ουσία αυτός είναι ο ρόλος μας. Μέσα από τη μεθοδολογία, τα εργαλεία και τα εργαστήρια που μπορούμε να οργανώσουμε, να βοηθάμε τις κοινότητες και τους ανθρώπους να μας εκφράσουν τις επιθυμίες τους και στη συνέχεια να τις μεταφράζουμε με πιο τεχνικό τρόπο, να επικοινωνούμε με τους δήμους και πιθανότητα τους χρηματοδοτικούς φορείς.

Στη δική σου γειτονιά για την οποία μπορείς να μιλήσεις, τι θα άλλαζες εύκολα και άμεσα;

Στη δική μου που είναι το Χαλάνδρι θα προτεραιοποιούσα σίγουρα την κίνηση των πεζών. Έπειτα κάτι που βιώνουμε διαφορετικά οι γυναίκες είναι η νύχτα στην πόλη.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η αρχιτεκτονική σε αυτό;

Εκεί αντίστοιχα πάλι, μέσα από δράσεις που κάνουμε με ομάδες γυναικών, χρησιμοποιούμε κάποιους δείκτες ώστε να αξιολογήσουν οι ίδιες την εμπειρία τους στον δημόσιο χώρο.

Για παράδειγμα μιλάμε για φωταγώγηση. Η φωταγώγηση είναι κάτι πάρα πολύ απλό θεωρητικά. Πάμε όμως να δούμε πού χρειάζεται να φωταγωγηθεί επιπλέον ο χώρος.

Ή ένας άλλος δείκτης που κοιτάμε πολύ κι έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον είναι η ζωτικότητα του χώρου. Εάν περνάς από μία έρημη γειτονιά νιώθεις πολύ μεγαλύτερη ανασφάλεια. Ή αν περνάς από μία γειτονιά όπου ξέρεις ότι, για παράδειγμα, υπάρχει μία πολύ συγκεκριμένη ομάδα νέων ανδρών που κάθονται εκεί το βράδυ, πάλι μπορεί να νιώθεις ανασφάλεια.

Η ζωτικότητα έχει να κάνει με το να υπάρχουν σε μία περιοχή διαφορετικές κοινωνικές ομάδες – νέοι, πιο ηλικιωμένοι, παιδιά, γυναίκες, άντρες, τα πάντα – καθόλη τη διάρκεια της ημέρας αν είναι δυνατόν. Το πρωί θα μπορούσαν να υπάρχουν λόγου χάρη καταστήματα, αγορά, γραφεία, αλλά να υπάρχουν επίσης και κατοικίες ώστε όταν τα καταστήματα θα κλείνουν να υπάρχει ακόμα κινητικότητα. Το βράδυ θα μπορούσαν να υπάρχουν κι άλλες χρήσεις, όπως νυχτερινή ζωή.

Μελετήσαμε πολύ τη Λεωφόρο Συγγρού με αφορμή ένα εργαστήριο που κάναμε με το Πάντειο, και εκεί αυτό που βλέπουμε είναι ότι επειδή τα κτίρια είναι κυρίως κτίρια γραφείων, μετά από κάποια ώρα το απόγευμα η περιοχή ερημώνει. Αυτό θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε πώς θα μπορούσαμε να το αλλάξουμε ώστε να κινείται ο κόσμος και να δημιουργηθεί μία άτυπη επιτήρηση του χώρου.

Ένας άλλος δείκτης πάλι έχει να κάνει με την προσβασιμότητα. Κοιτάμε και τη φυσική προσβασιμότητα, το να μπορώ να πάω κάπου εάν έχω αμαξίδιο ή κάποιο καροτσάκι, αλλά και την κοινωνική προσβασιμότητα. Μπορεί μία συγκεκριμένη πλατεία να τη χρησιμοποιεί πολύ έντονα μία συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα και αυτό να με κάνει να νιώθω ανασφαλής, να νιώθω ότι δεν ανήκω εκεί, ότι δε μπορώ μπω εκεί και να την προσπεράσω.

Ένας ακόμη ενδιαφέρων δείκτης είναι οι αναπαραστάσεις των φύλων στους δημόσιους χώρους. Αυτό που παρατηρούμε είναι πως η πλειοψηφία στα ονόματα των οδών ή τα αγάλματα είναι ανδρικά. Ακόμα και αν πει κανείς ότι δεν είναι τόσο σημαντικό, ας σκεφτούμε πως, αφού υπάρχει αυτός ο συμβολισμός, γιατί να μην υπάρχει ισότιμα για όλα τα φύλα;

Δείχνει πως από πίσω υπάρχει μία νοοτροπία του τι αναδεικνύεται και τι αναγνωρίζεται κοινωνικά στον δημόσιο χώρο. Δεν υπήρξαν γυναίκες σημαντικές στην Ιστορία ή στην ιστορία των γειτονιών μας;

Και παίζει επίσης ρόλο και το πώς αναπαριστούμε τα φύλα. Στην Καρδίτσα για παράδειγμα κάναμε ένα εργαστήριο και σε μία πλατεία υπήρχε ο Πλαστήρας. Στην απέναντι πλευρά ήταν οι Μούσες. Η γυναικεία μορφή πάλι, αλλά που εμπνέει κάποιον άλλο να δημιουργήσει, δεν είναι η ίδια δημιουργός.

Οι δράσεις της Urbana

Αναρωτιέμαι από πού προκύπτουν οι ιδέες για τις δράσεις σας. Πες μου για τις Αυλές Συμπερίληψης για παράδειγμα.

Το πρόγραμμα Αυλές Συμπερίληψης προέκυψε όταν είχαμε ξεκινήσει μία συνεργασία με μία αντίστοιχη ομάδα στη Βαρκελώνη που είχε αναπτύξει μία μεθοδολογία για να μελετήσουν τη σχολική αυλή από την οπτική του φύλου, της ισότητας και της συμπερίληψης. Στην ουσία συνεργαστήκαμε μαζί τους και μεταφράσαμε αρχικά τον οδηγό στα ελληνικά και στη συνέχεια, μέσα από μία πιλοτική εφαρμογή που τρέξαμε στο 45ο Δημοτικό στην Κυψέλη, είδαμε πώς μπορεί να προσαρμοστεί η μεθοδολογία στα ελληνικά δεδομένα.

Το πρόγραμμα βασίστηκε στην παρατήρηση ότι το βασικό μέρος της αυλής απευθύνεται σε σπορ, ποδόσφαιρο ή μπάσκετ συνήθως. Σε αυτά τα αθλήματα συμμετέχουν κυρίως αγόρια και από την άλλη, παιδιά που δε θέλουν να συμμετάσχουν σε τέτοιες δραστηριότητες -που μπορεί να είναι και αγόρια αλλά τα περισσότερα είναι κορίτσια- εκτοπίζονται γύρω-γύρω, με σημαντικά πολύ λιγότερα ερεθίσματα.

Μπορεί να υπάρχουν κάποια παγκάκια που ακόμα κι αυτά κοιτάνε στο κέντρο της αυλής, ενώ θα μπορούσαν να έχουν τοποθετηθεί και αυτά με πιο παιγνιώδη τρόπο. Άρα αρχίζει να υπάρχει μία ιεράρχηση στον χώρο.

Μην ξεχνάμε πως η σχολική αυλή είναι ο πρώτος δημόσιος χώρος για ένα παιδί. Εκεί αρχίζει να αντιλαμβάνεται τη θέση του, τι αναμένεται από αυτό και τι όχι. Τι ρόλος αναμένεται; Επιθετικός; Αμυντικός; Κάτι πιο δυναμικό ή κάτι ηπιότερο;

Αυτό που έχει πολύ ενδιαφέρον στο πρόγραμμα που τρέχουμε τώρα με τα σχολεία είναι οι μαρτυρίες των ίδιων των παιδιών. Υπάρχουν κορίτσια που μας λένε «εγώ δε θέλω να πάω προς το κέντρο της αυλής γιατί δε θέλω να ενοχλώ τα αγόρια». Ήδη από αυτή την ηλικία έχουν ενσωματώσει αυτή την πεποίθηση και έχουν αποδεχτεί τη θέση τους στο περιθώριο.

Μπορούμε να φανταστούμε πώς μπορεί να επεκταθεί αυτό στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή τους. Να μη θέλουν να συμμετάσχουν, να μη βγουν στο κέντρο, να μη μιλήσουν για να μην ενοχλήσουν. Ο χώρος της αυλής όμως ανήκει σε όλα τα παιδιά. Έχουν αποδεχτεί όμως πως όχι, αυτός ο χώρος ανήκει περισσότερο στα αγόρια και εμείς μένουμε στην περιφέρεια.

Το ένα μέρος του προγράμματος είναι το παιδαγωγικό που έχει να κάνει με την ευαισθητοποίηση και γίνεται με εκπαιδευτικούς και με τα παιδιά μέσα από δραστηριότητες που ετοιμάζουμε. Το δεύτερο σκέλος είναι να κάνουμε κάποιες αρχιτεκτονικές προτάσεις ώστε να αλλάξει αυτό που έχουμε αποδεχτεί ως δεδομένο για το τι σημαίνει η σχολική αυλή και να γίνει κάτι με περισσότερα ερεθίσματα για τα παιδιά, με περισσότερες ευκαιρίες για παιχνίδι.

Στη Βαρκελώνη έχει υλοποιηθεί αυτό το τεχνικό μέρος σε πέντε σχολεία στον δήμο της Santa Coloma.

Με τους δήμους έρχεστε σε επαφή;

Το προσπαθούμε και τελευταία το έχουμε εντατικοποιήσει. Σίγουρα είναι μία νεότερη προσέγγιση στην Ελλάδα αυτή του συμμετοχικού σχεδιασμού και ακόμα χρειάζεται να εξηγούμε το πώς δουλεύουμε και ότι όλο αυτό έχει μία μεθοδολογία. Δεν είναι κάτι χαοτικό. Αυτό που είναι αρκετά δύσκολο και πρέπει να το συζητήσουμε είναι πως όλες αυτές οι διαδικασίες, προκειμένου να είναι αληθινές και να έχουν νόημα, χρειάζονται χρόνο

. Δε μπορείς να πεις ότι μέσα σε ένα απόγευμα θα έχω ακούσει τους πολίτες και θα αρχίσω να σχεδιάζω. Χρειάζεται να δώσεις αρκετές ευκαιρίες, να εξοικειωθούν οι άνθρωποι με τις διαδικασίες, να βρεις διαφορετικά ωράρια που να βολεύουν διαφορετικές ομάδες. Πρέπει να δίνουμε πολλές επιλογές στους ανθρώπους ώστε να συμμετάσχουν. Αλλιώς θα γίνει επιφανειακά.

Έχουμε συνηθίσει να λειτουργούμε με βάση συγκεκριμένα πρότζεκτ. Ότι έχεις 2-3 μήνες για να δείξει η τάδε πλατεία μία άλλη εικόνα. Ok, το κάνεις, απλά αν δε ρωτήσεις τους ίδιους τους ανθρώπους αυτή η εικόνα μπορεί να μην τους αρέσει τελικά.

Τι άλλο τρέχει αυτή την περίοδο εκτός από τις Αυλές Συμπερίληψης;

Προχωράμε τους Διερευνητικούς Περιπάτους με ομάδες γυναικών στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις. Συντονίζουμε κάποιες ομάδες γυναικών δηλαδή, κάνουμε περιπάτους στις γειτονιές τους και με βάση τα παραπάνω εργαλεία, κάνουμε κάποιες καταγραφές και στη συνέχεια προτάσεις για το πώς θα μπορούσαν να νιώθουν ασφαλέστερες.

Πώς μπορούμε να δηλώσουμε συμμετοχή στους περιπάτους;

Όταν τους οργανώνουμε κάνουμε κάλεσμα μέσα από τα social media της Urbana.

Βρες την Urbana στο Facebook και στο Instagram.