4 δικαστικά δράματα που θα δεις στα θέατρα της Αθήνας

Μιλάμε άλλωστε για ένα είδος με φανατικό κοινό, που μοιράζει απλόχερα σασπένς, ανατροπές, μυστήριο και μας φέρνει αντιμέτωπους άλλοτε με άδικες αποφάσεις και κάλπικη δικαιοσύνη και άλλοτε με τον θρίαμβο της αλήθειας και της δικαίωσης.

Ακολουθούν τέσσερις παραστάσεις που τοποθετούν, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, την αθηναϊκή θεατρική σκηνή στο εδώλιο.

Οι 12 ένορκοι 

Στη Νέα Υόρκη του 1957 ένα αλλοδαπό αγόρι 16 χρόνων κατηγορείται για πατροκτονία. Η ζωή του βρίσκεται στα χέρια 12 ενόρκων οι οποίοι θα αποφασίσουν αν είναι τελικά ένοχο και η απόφασή τους θα πρέπει να είναι ομόφωνη. Στην περίπτωση που ο κατηγορούμενος βρεθεί ένοχος, η θανατική ποινή είναι υποχρεωτική. 

Οι 12 άντρες, κλειδωμένοι σε ένα μικρό δωμάτιο, άλλοτε συγκρούονται κι άλλοτε ταυτίζονται αντικατοπτρίζοντας τις προκαταλήψεις της κοινωνίας μέσα από 12 πεντακάθαρα ψυχογραφήματα που ξετυλίγονται βίαια μπροστά στα μάτια του θεατή.

Αυτή είναι η υπόθεση του τηλεοπτικού έργου, 12 Angry Men που έγραψε το 1954 ο Reginald Rose και έγινε ταινία τρία χρόνια αργότερα από τον Sidney Lumet. Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη το μετέφερε στην αθηναϊκή θεατρική σκηνή και φέτος παρουσιάζεται για 8η χρονιά.

Παίζουν: Τάσος Γιαννόπουλος, Δημήτρης Δεγαΐτης, Αλμπέρτο Εσκενάζη, Μάνος Ζαχαράκος, Αλέξανδρος Καλπακίδης, Βαγγέλης Κρανιώτης, Νίκος Μέλλος, Νίκος Βατικιώτης, Κωνσταντίνος Μπάζας, Παντελής Παπαδόπουλος, Τάσος Παπαδόπουλος, Ορέστης Τρίκας, Βασίλης Φακανάς, Αλέξης Σταυριανός. Τη φωνή της χαρίζει η Νένα Μεντή.

Η Δίκη των έξι, μια ιστορία – δυο πλευρές

Αν και περιγράφεται ως ένα ιστορικό, παρά ένα δικαστικό δράμα, το έργο της Δήμητρας Μπάσιου σε σκηνοθεσία Νίκου Κρίκα μας μεταφέρει στην πολύκροτη «δίκη των έξι» που πραγματοποιήθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 1922, όταν πέντε Έλληνες πολιτικοί και ένας στρατιωτικός παραπέμφθηκαν σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, ως οι κύριοι υπαίτιοι της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Θα την παρακολουθήσουμε από την αρχή μέχρι το τέλος της μέσα από μία παράσταση που παντρεύει την ιστορία με τη μυθοπλασία φωτίζοντας τα γεγονότα που ακολούθησαν την Καταστροφή της Μικράς Ασίας και μέσα από τις διηγήσεις μίας αφηγήτριας και τριών ηρώων του τότε, που αποζητούν τη δική τους δικαίωση μετά τα δεινά που υπέστησαν σε μία νέα και αφιλόξενη πατρίδα.

Δύο πλευρές, δύο διαφορετικές όψεις του δράματος συμβολίζουν, τη χωρισμένη στα δύο, κοινωνία εκείνης της εποχής. Θα καταφέρουν να δικαιωθούν; Πού βρίσκεται η αλήθεια και πόσο αντικειμενικά μπορούμε να κρίνουμε τόσο σημαντικά ζητήματα, όπως αυτό της «δίκης των έξι»;

Παίζουν: Μαρία Λάμπρου, Φαίδρα Παπανικολάου, Δήμητρα Μπάσιου, Γιάννης Τσόρβας.

Ελευθερία εις Θάνατον

Με τη συγκεκριμένη δίκη ασχολείται και η καινούρια θεατρική παραγωγή της Εταιρείας Θεάτρου «Θέρος», σε σκηνοθεσία Ηλέκτρας Ελληνικιώτη, που δεν πρόκειται επίσης για ένα αμιγώς δικαστικό έργο, αλλά για ένα θεατρικό κείμενο που αντλεί έμπνευση από μία πραγματική δίκη. 

Το πρωί της 15ης Νοεμβρίου 1922 καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες την ίδια μέρα στο Γουδί οι έξι κατηγορούμενη. Εκείνο το πρωί, ο Πρόεδρος του Έκτακτου Στρατοδικείου, διαβάζει την ετυμηγορία και, όντας τρομερά ταραγμένος, ξεχνάει να τηρήσει το πρωτόκολλο και αποχωρεί από την αίθουσα χωρίς να πει «λύεται η συνεδρίασις». Η δίκη των έξι τυπικά δε λύθηκε ποτέ. 

Εξακολούθησε σιωπηλά να συντελείται σε όλο τον 20ο αιώνα. Και τα ερωτήματα του τότε παρέμειναν αναλλοίωτα: ήταν μια δίκαιη ή μια άδικη δίκη; Ήταν αθώοι ή ένοχοι; Η εκτέλεση των έξι έδωσε ένα οριστικό τέλος στον Εθνικό Διχασμό ή βάθυνε την πληγή του, γέννησε τον Εμφύλιο και μόλυνε εσαεί την εθνική συνείδηση;

Ακριβώς 100 χρόνια μετά, η «Θέρος» με την παράσταση Ελευθερία εις Θάνατον επιχειρεί να δώσει ένα τέλος σε αυτή τη δίκη που δεν ήταν παρά «εν είδος θεατρικής παραστάσεως δια να πεισθή η κοινή γνώμη ότι οι νόμιμοι τύποι ετηρήθησαν».

Σήμερα άραγε, πόσα και τι μορφής δικαστήρια στήνονται «για να πεισθεί η κοινή γνώμη»; Πόσα πραγματικά γεγονότα μεταμφιέζονται σε φανταστικά και αντίστροφα; Πόσες ανθρώπινες καταστροφές κρύβουν οι εθνικοί θρίαμβοι; Πόσο δημοκρατικό είναι ένα πολιτικό σύστημα που είναι ικανό να κάνει τα πάντα, ακόμα και φόνο, για να σώσει τον εαυτό του; Και τελικά, ο καθένας από εμάς, πώς βλέπει, αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τον κόσμο που τον περιβάλλει;

Μάλιστα, να σημειωθεί ότι το κοινό θα μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε δύο εκδοχές της παράστασης: τη ζωντανή και την ψηφιακή. Σε μια προσπάθεια να αποτυπωθεί το κλίμα της τότε εποχής, η ψηφιακή εκδοχή της παράστασης έρχεται να πάρει τη θέση των λογοκριμένων πρακτικών που δημοσιεύονταν στις εφημερίδες.

Παίζουν: Μαρία Μαμούρη, Άννα Μαρία Παπαϊωάννου, Ηλέκτρα Ελληνικιώτη.

Αθώος ή ένοχος

Ένας διακεκριμένος γιατρός κατηγορείται ότι δολοφόνησε τη γυναίκα του για να κληρονομήσει την περιουσία της. Ο καλύτερος του φίλος, γνωστός ποινικολόγος αναλαμβάνει την υπεράσπιση του. Μια γιατρός ισχυρίζεται ότι είχαν ερωτική σχέση και πως το βράδυ του φόνου ήταν μαζί. 

Τα στοιχεία της ενοχής του γιατρού είναι εξίσου ισχυρά με τα στοιχεία της αθωότητάς του και οι θεατές της πλατείας του θεάτρου καλούνται να γίνουν ένορκοι. Όλοι μαζί θα αποφασίσουν: Είναι αθώος; Ή ένοχος;

Ο Γιώργος Φρατζεσκάκης καταπιάνεται με το δικαστικό δράμα του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα Jeffrey Archer και το παρουσιάζει μέσα από μία ανατρεπτική παράσταση με διαφορετικό φινάλε κάθε φορά, το οποίο διαμορφώνεται από την τελική απόφαση του κοινού.

Παίζουν: Νόνη Ιωαννίδου, Αντώνης Ραμπαούνης, Γιώργος Φρατζεσκάκης, Αννέτα Παπαθανασίου, Σαράντος Γεωγλερής, Κώστας Ζέκος, Βαρβάρα Λάρμου, Στάθης Λαγκάδας.