Γιατί το Παρατηρητήριο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ζητάει διάσωση της Ακρόπολης
«Για την κάλυψη του ιερού λόφου δεν υπήρχε ούτε προκαταρκτική μελέτη, ούτε κάποιου είδους εξουσιοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού», καταγγέλλει η έκθεση της μη κυβερνητικής οργάνωσης.
- 8 ΙΟΥΝ 2023
Δυόμιση χρόνια μετά τη μεταμόρφωση του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης, το πλάνο δεν απέδωσε ούτε στα βασικά: το κύριο επιχείρημα από πλευράς της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη ήταν ότι με το οπλισμένο σκυρόδεμα που κάλυψε τον βράχο, διαμορφώνοντας τσιμεντένιες διαστρώσεις, το μνημείο αποκτούσε καλύτερη, πιο εύκολη πρόσβαση – με τις εικόνες από τις ουρές των επισκεπτών που περιμένουν επί ώρες στο λιοπύρι, να δημιουργούν πάντως διαφορετική εντύπωση.
Όσον αφορά, δε, την περίφημη έκθεση της Unesco, η οποία αναπαράχθηκε από τη Νέα Δημοκρατία, φαίνεται καθαρά πως κάποια σημεία της αποσιωπήθηκαν:
Για όποιον διάβαζε το πλήρες κείμενο εκείνο του report της Unesco, θα διαπίστωνε ότι είναι εκφρασμένο με εξαιρετικά διπλωματικό τρόπο και επεσήμανε πως «δεν πρέπει να γίνει καμία επιπλέον επέμβαση στη δυτική πρόσβαση της Ακρόπολης».
Όπως είχε εκφράσει σε δευτερολογία τότε το Παρατηρητήριο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ένας βραχίονας της Unesco, οι τόσο μαζικές κι εκτεταμένες παρεμβάσεις «αλλοιώνουν την όψη και τον χαρακτήρα του μνημείου», στερώντας τελικά την αυθεντικότητα και την ακεραιότητά του. «Το αποτέλεσμα θα μετατρέψει το μνημείο σε ένα ρηχό σκηνικό από “αξιοθέατα” για φωτογραφίες selfie».
Το δεύτερο ηχηρό καμπανάκι έρχεται με την ετήσια έκθεση του Παρατηρητηρίου για τα μνημεία που βρίσκονται σε κίνδυνο, όπως δημοσιεύθηκε για τη σεζόν 2023. Το βλέμμα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας είναι στραμμένο σε μνημεία της Ανατολής που τραυματίστηκαν από τον πρωτοφανή σεισμό σε Τουρκία-Συρία, σε περιπτώσεις όπως των ιθαγενών Μασάι που εκδιώκονται από την Περιοχή Διατήρησης Νγκορονγκόρο της Τανζανίας, το Εθνικό Πάρκο Ντονιάνα της Ισπανίας, αλλά και την παγκόσμιου βεληνεκούς μνημείο της Ακρόπολης, για όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια.
Τα βασικά σημεία που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου
© Tatiana Bolari / EUROKINISSI / SOOC
Η ενότητα για το μνημείο της Ακρόπολης υπογράφεται από τον Τάσο Τανούλα, μελετητή του κορυφαίου μνημείου και πρόεδρο του ελληνικού ICOMOS, ο οποίος είχε αναλάβει παλιότερα την αναστήλωση των Προπυλαίων της Ακρόπολης και μετά την παρέμβαση τσιμεντοποίησης στο μνημείο πρωταγωνιστεί στο μέτωπο του αντίλογου. Όπως αναφέρει, ήταν μια απόφαση που διόλου τυχαία υλοποιήθηκε μέσα στο πάγωμα της πανδημίας, «καταστρατηγώντας τα νομικά πλαίσια του ελληνικού δικαίου και τα διεθνή πρότυπα για τη διαίρεση των πολιτιστικής κληρονομιάς».
Δεν αφορά μόνο σε αισθητικό επίπεδο η καταστροφή, αλλά και σε πρακτικό – «πάνω απ’ όλα, πρόκειται για παρεμβάσεις με μη αναστρέψιμο χαρακτήρα», πράγμα το οποίο δε φαίνεται να είχε γίνει αντιληπτό κατά την αυτοψία της Unesco. «Για την κάλυψη του ιερού λόφου δεν υπήρχε ούτε προκαταρκτική μελέτη, ούτε κάποιου είδους εξουσιοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού», καταγγέλλει η έκθεση, αλλά η συζήτηση δεν περιλαμβάνει μονάχα το ήδη υλοποιημένο τσιμέντωμα: στα σχέδια του Υπουργείου υπήρχαν από την αρχή ακόμη μία παρέμβαση – η ανακατασκευή της ρωμαϊκής κλίμακας από κομμάτια του 1ου αιώνα μ.Χ.
Περιγράφοντας το χρονικό των τελευταίων δύο χρόνων αναλυτικά, από την απρόσμενη παρέμβαση τέλη του 2020 και τη διεθνή κατακραυγή μέχρι το διεκπεραιωτικό (κατά πώς φάνηκε) συνέδριο για την Ακρόπολη τον Νοέμβριο του 2021 και την («υπό απόλυτο έλεγχο από την ελληνική κυβέρνηση») επίσκεψη του κλιμακίου της Unesco, ο Τ. Τανούλας επισημαίνει το προφανές: ότι «στο εξής, πριν από κάθε παρέμβαση, θα πρέπει να διεξάγεται μελέτη των επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει η κάθε επέμβαση στη διατήρηση των χαρακτηριστικών που συνιστούν την οικουμενική αξία του μνημείου – η μελέτη αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει πλήρη τεκμηρίωση».
Ο τίτλος του κειμένου υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη: «Η Unesco φέρει και αυτή ευθύνη για την κακοτυχία της Ακρόπολης».
