Ο Αίολος, το παλαιότερο ξενοδοχείο στην Αθήνα
Στις παρυφές του Πάνω Παζαριού στην Πλάκα οικοδομήθηκε το πρώτο κτίριο στη χώρα για ξενοδοχειακή χρήση. Για τα δεδομένα της εποχής, είχε όλα τα κομφόρ, δηλαδή φαγητό, έπιπλα και κρεβάτια.
- 10 ΙΑΝ 2024
Ήταν μετά το 1890, ουσιαστικά, που τα σκήπτρα της αίγλης στη νεαρή πρωτεύουσα παρέλαβε η Ερμού και η ανερχόμενη Σταδίου, ενώ μέχρι τη στιγμή εκείνη η καρδιά του εκκολαπτόμενου αστικού κέντρου χτυπούσε με επίκεντρο την Αιόλου.
Εκεί, κατά τα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, έκαναν την εμφάνισή τους το πρώτο φαρμακείο της πόλης, αργότερα το πρώτο θέατρο αλλά και τα πρώτα πολυκαταστήματα, ως οργανική συνέχεια της εμπορικής δραστηριότητας που είχε διαμορφώσει από την εποχή της Τουρκοκρατίας το λεγόμενο «πάνω παζάρι» στην Πανδρόσου με τις ξύλινες παράγκες, απ’ όπου οι Αθηναίοι συνήθιζαν να αγοράζουν τρόφιμα (μέχρι την πυρκαγιά του 1884 που οδήγησε στην οικοδόμηση της Βαρβακείου Αγοράς).
Στις παρυφές αυτού του παζαριού, λοιπόν, στην αρχή της χωμάτινης ακόμη οδού Αιόλου, το έτος 1837 έκανε την εμφάνισή του και το πρώτο αυθεντικό ξενοδοχείο του ελληνικού κράτους, αποτελώντας δηλαδή το πρώτο κτίριο που εξ αρχής κατασκευάστηκε με αυτόν τον σκοπό.
Μέχρι τότε, τους επισκέπτες φιλοξενούσαν φτωχικά πανδοχεία, όπου δεν υπήρχαν ούτε έπιπλα, ούτε κρεβάτια (όπως έχει αναφέρει ο αθηναιογράφος Θωμάς Σιταράς, «δεν ζητούν απ’ τους ξενοδόχους παρά ένα χώρο μήκους έξη ποδών για να ξεκουράσουν το κορμί τους»). Πιο εξοπλισμένη, και μάλιστα με προσφερόμενο φαγητό, ήταν μια επιχείρηση τότε με το όνομα «Ξενοδοχείο της Ευρώπης» κοντά στο Μοναστηράκι, αλλά το πρώτο που οικοδομήθηκε ως τέτοιο ήταν ο Αίολος.
Η είδηση αναγράφεται φυσικά στον Τύπο της εποχής, διά χειρός Κώστα Μπίρη: «Ανοίγεται Ξενοδοχείον εν Αθήναις, πλησίον της πλατείας του Πλατάνου και της Πνυκός», διευκρινίζοντας ότι «εις το Ξενοδοχείον τούτο δίδονται δωμάτια εφωδιασμένα με κραββάτους και έπιπλα ευρωπαϊκά». Όπως συνεχίζει το κείμενο, στον Αίολο θα έβρισκαν όσα ζητούσαν οι υποψήφιοι μεγαλοαστοί επισκέπτες απ’ το εξωτερικό για να έχουν μια ευχάριστη διαμονή: διάφορα είδη κρασιών από Ευρώπη και άλλα οινοπνευματώδη ποτά, πρόγευμα με «τζάϊ και διάφορα άλλα ξηρά βρώματα», ευρωπαϊκά αλλά και τουρκικά φαγητά όλες τις ώρες, σε προσιτές τιμές.
Χθες και σήμερα το ξενοδοχείο Αίολος
Δυστυχώς, δεν έχουν βρεθεί πληροφορίες για τον πρώτο ιδιοκτήτη του κτιρίου στον αριθμό 3 της οδού Αιόλου. Γνωρίζουμε ότι οικοδομήθηκε σε σχέδια του Σταμάτη Κλεάνθη, χωρίς ωστόσο να χαίρει ανάλογης αρχιτεκτονικής αίγλης με άλλα κτίρια του επιφανούς Έλληνα αρχιτέκτονα (π.χ. μέγαρο της Κοντέσσας Θεοτόκη στην οδό Σωκράτους, μέγαρο της Δούκισσας της Πλακεντίας που σήμερα αποτελεί το Βυζαντινό Μουσείο κοκ).
Πρόκειται για ένα κτίριο με την τυπική οθωνική αρχιτεκτονική μορφολογία και μόνα διακοσμητικά στοιχεία τα ακροκέραμα στην σκεπή, τα κιγκλιδώματα και τα μαρμάρινα φουρούσια στα μπαλκόνια.
Σε ένα από αυτά τα μπαλκόνια, μάλιστα, επιβεβαιώνεται στον τυχαίο περαστικό η ηλικία του κτιρίου, καθώς αναγράφεται σε σφυρήλατη επιγραφή το έτος αποπεράτωσης: 1837. Διέθετε στο σύνολο είκοσι πέντε δωμάτια και από μεταγενέστερες αναφορές γνωρίζουμε ότι καταλάμβανε περί τα 1.080 τετραγωνικά μέτρα στο σύνολο.
Από τα παράθυρα αυτά, όταν ξεκίνησε να λειτουργεί το ξενοδοχείο, θα φαίνονταν οι αμέτρητοι σωροί από τα ερείπια που βρίσκονταν διάσπαρτα στην πόλη, σημάδια του πολύχρονου απελευθερωτικού αγώνα. Δεν ήταν πόλη εκείνα τα χρόνια η Αθήνα, αλλά ένας οικισμός με μέγεθος χωριού – κάτι λιγότερο ή κάτι περισσότερο από 14.000 κατοίκοι.
Δεκαετίες αργότερα, η Αιόλου θα γίνει ο πρώτος δρόμος που θα ασφαλτοστρωθεί και σήμερα πια, με την Αθήνα να έχει εξελιχθεί σε μια χαοτική μητρόπολη έξι εκατομμυρίων κατοίκων, τα ίδια παράθυρα αγναντεύουν την καθημερινότητα της πόλης στην πιο επιβαρυμένη από κόσμο εκδοχή της, μέσα στα τουριστικά γκρουπ, τους επενδυτές, τους ψηφιακούς νομάδες και τους κατοίκους που μοιάζουν όλο και πιο παράταιροι.
Άλλωστε, και το ξενοδοχείο Αίολος αποτελεί ένα μέρος αυτής της ιστορίας: το 2021 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες αποκατάστασής τους, ευτυχώς με απόλυτο σεβασμό στον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα, και το κτίριο βγήκε σε δημοπρασία από τον ξακουστό οίκο Sotheby’s. «Τα ερείπια της βιβλιοθήκης [του Αδριανού] παραμένουν στο υπόγειο του διατηρητέου μέχρι σήμερα», έγραφε το συνοδευτικό κείμενο του οίκου δελεάζοντας τους αγοραστές, με την τιμή να αγγίζει τα 18 εκατομμύρια ευρώ.
Μέχρι σήμερα, παραμένει με κατεβασμένα ρολά.
