Σε ένα εργαστήριο στην Ηλιούπολη φτιάχνουν έπιπλα όπως τα έχεις φανταστεί
Περάσαμε ένα απόγευμα πάνω από τις πλάνες και τα δισκοπρίονα με τον Αντώνη Αποστολίδη που κάποτε αποφάσισε να εγκαταλείψει τα λογιστικά για να φτιάχνει έπιπλα τόσο ξεχωριστά όσο και οι ανάγκες μας.
- 11 ΙΟΥΝ 2024
Με τη μαζική εισβολή των ready-made επίπλων στη ζωή μας, έχουμε ξεχάσει πλέον την ευεργετική επίδραση του αληθινού ξύλου στην ψυχολογία, τη ζεστή αίσθηση που αφήνει, για παράδειγμα, μια μασίφ επιφάνεια από καστανιά όποτε μοιράζεσαι επάνω της ένα δείπνο με φίλους, είτε απλά πιάνεις τον εαυτό σου να παρατηρεί αφηρημένος τα περίτεχνα νερά και τους ρόζους που της χάρισε η φύση.
Ψάχνοντας, βρήκα και σχετικές έρευνες που το επιβεβαιώνουν. Επειδή ακριβώς τα έπιπλα φυσικής ξυλείας είναι ζωντανοί οργανισμοί, είναι κομμάτια του φυσικού περιβάλλοντος που ακόμη και «ταριχευμένα» κάτω από στρώσεις βερνικιού συνεχίζουν να διαπνέουν από τους πόρους τους, να συστέλλονται ή να διαστέλλονται ανάλογα με τη θερμοκρασία, έχουν την ιδιότητα να μειώνουν με έναν ανεπαίσθητο τρόπο τα επίπεδα άγχους και τα αρνητικά συναισθήματα στον άνθρωπο.
Δεν ξέρω εάν σε αυτό οφείλεται η ευφορία που ένιωσα όταν έφτασε η μυρωδιά του κομμένου ξύλου, μπαίνοντας στο εργαστήριο κατασκευής επίπλων του Αντώνη Αποστολίδη στην περιοχή της Ηλιούπολης, ένα μεσημέρι καθημερινής. Την ίδια ώρα είχαν προγραμματίσει επίσκεψη στον χώρο μαθητευόμενοι επιπλοποιοί από τεχνική σχολή της πόλης της Λάρνακας.
Όπως με ενημέρωσε ο συνοδός του γκρουπ, ενώ ανταλλάσσαμε στα κλεφτά δυο κουβέντες, «τώρα τελευταία, έχει ανέβει πολύ η ζήτηση για επιπλοποιούς στην Κύπρο, κυρίως λόγω των ανακαινίσεων, επειδή τα εργοστάσια δεν δίνουν τη δυνατότητα να παραγγείλεις συγκεκριμένο κομμάτι στα μέτρα σου και πολλοί καταφεύγουν στα ξυλουργεία».
Ακριβώς στην υπηρεσία της κατασκευής personalized επίπλων, απ’ την άλλη, ειδικεύεται το εργαστήριο στο οποίο έχουμε συναντηθεί. «Εδώ, δεν ακολουθούμε γραμμή παραγωγής – το όλο νόημα σε αυτό που κάνουμε είναι ότι αντιμετωπίζουμε κάθε περίπτωση μεμονωμένα», θα εξηγήσει ο Αντώνης, αφήνοντας την ίδια στιγμή τις παλάμες του πάνω σε μια ακατέργαστη επιφάνεια δρυός, που ήταν στερεωμένη στον πάγκο εργασίας.
Σχολιάζει τους ρόζους και τους δακτυλίους, σε σύγκριση με διπλανά κομμάτια, ερμηνεύοντας τα στοιχεία που δίνουν εκείνα όσον αφορά την ηλικία του δέντρου, το σημείο του κορμού όπου βρίσκονταν, τον τρόπο που κόπηκαν, ακόμη και τις συνθήκες περιβάλλοντος όπου μεγάλωσαν.
Μιλά με ιδιαίτερη αγάπη και φροντίδα, έχοντας πάντα ένα ειλικρινές χαμόγελο στο πρόσωπό του.
Όταν μετακινηθούμε από το εργαστήριο στον όροφο της έκθεσης, οι μαθητές θα γνωρίσουν είδη ξύλου που θα ήταν αδύνατο να βρουν στα μεγάλα εργοστάσια μαζικής παραγωγής – ανάμεσά τους, το ιρόκο και το νιαγκόν, δύο τροπικά είδη εξαιρετικής αντοχής που έχουν εκ φύσεως ανεπτυγμένους μηχανισμούς άμυνας για την υγρασία και τα ξυλοφάγα έντομα, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά για έπιπλα εξωτερικού χώρου.
Την παράσταση κλέβει πιο δίπλα ένας επιβλητικός πάγκος τραπεζαρίας από σπάνιο κομμάτι, μια μονοκόμματη πλάκα καρυδιάς μεγάλων διαστάσεων με διατηρημένο το φυσικό τελείωμα του κορμού στις δύο πλευρές, και από πάνω επιφάνεια, λεία σαν χαρτί.
Όπως σχεδόν σε όλα τα έπιπλα της συλλογής, το μάτι κερδίζει ο εντυπωσιακός συνδυασμός δύο στοιχείων, του ξύλου και του μετάλλου, απ’ όπου προέκυψε και το όνομα της εταιρείας 2elements. Σε επίπεδο design, τα έργα της 2elements ακολουθούν την πλέον δημοφιλή φιλοσοφία σχεδιασμού αυτή τη στιγμή σε παγκόσμια κλίμακα, εκείνη που ενώνει αρμονικά τη φυσική ζεστασιά του οργανικού υλικού με τη στιβαρότητα του μετάλλου. Όπως έχουν επισημάνει επαγγελματίες interior designers σε διεθνή έντυπα, η αντίστιξη ανάμεσα στους δύο αυτούς κόσμους οδηγεί σε μια συνθήκη ισορροπίας που αποδίδει τόσο σε επίπεδο αισθητικής όσο και λειτουργικότητας.
Η ανάγκη για προσωποποιημένη κατασκευή επίπλων
Ανάμεσα στα πρότζεκτ της 2elements περιλαμβάνονται στιβαρά κρεβάτια με κρυμμένα στηρίγματα για να δίνουν την αίσθηση ότι αιωρούνται, πληθώρα από coffee tables με ροδέλες κορμών, συρταριέρες με tailor made συρτάρια, κονσόλες με custom μηχανισμούς στα συρόμενα ανοίγματα, μέχρι υπέροχες συνθέσεις σαλονιού που κατασκευάστηκαν με κριτήριο την ευελιξία ώστε τα κομμάτια να μπορούν να αφαιρεθούν και να επανατοποθετηθούν σε νέα διάταξη.
Δεν θα ήταν ποτέ πιθανό να φανταστείς ότι όλα αυτά τα κομψοτεχνήματα φτιάχτηκαν από αυτοδίδακτο τεχνίτη, αλλά άμα ακούσεις την ιστορία από την αρχή, τα κομμάτια του παζλ κουμπώνουν από μόνα τους.
Ο Αντώνης Αποστολίδης εργαζόταν για χρόνια ως φοροτεχνικός σε πολυεθνική εταιρεία. Όταν θέλησε να κάνει ανακαίνιση στο σπίτι, διαπίστωσε πως κανένας στην αγορά δεν ήταν διατεθειμένος να ακούσει σε βάθος τις ανάγκες του για να παράξει τα έπιπλα όπως τα είχε φανταστεί, παίρνοντας έμπνευση απ’ το Pinterest και την τάση του minimal industrial design. «Βασικά, είδα ότι δεν υπήρχε το mentalité του να μπούμε στις λεπτομέρειες της κατασκευής, μου απαντούσαν να διαλέξω κάτι παραπλήσιο από τον κατάλογο».
Τελικά, διάλεξε να βρει μόνος του τη λύση: έχοντας την αυτοπεποίθηση επειδή από πάντα του άρεσε να μαστορεύει, μάζεψε όσες οικονομίες είχε στην άκρη και έστησε το πρώτο του εργαστήριο στο γκαράζ του σπιτιού. Αγόρασε τα βασικά εργαλεία –ένα δισκοπρίονο, έναν τροχό, ένα μικρό μηχάνημα συγκόλλησης– και ξεκίνησε να δοκιμάζει τον εαυτό του.
Ένα κόκκινο φαλτσοπρίονο το οποίο παρατηρώ μέσα στο εργαστήριο σήμερα, δίπλα σε πολύ ογκωδέστερους ξεχονδριστήρες και επαγγελματικά παγκοπρίονα, έχει μείνει να θυμίζει εκείνη την εποχή, για συναισθηματικούς λόγους.
«Το πρώτο διάστημα απαιτούσε πολλά απογεύματα το κάθε πρότζεκτ. Αλλά σιγά-σιγά, μέσα από δοκιμές και λάθη, διαβάζοντας στο ίντερνετ, βλέποντας tutorials στο YouTube, το ένα έφερνε το άλλο και έβγαζα έπιπλα με πιο εξελιγμένες τεχνικές. Πρώτα για το σπίτι, μετά για το εξοχικό, μετά για φίλους. Κάθε πρότζεκτ ήταν μια νέα πρόκληση». Όπως τον άκουσα να συμβουλεύει τα παιδιά, «δεν υπάρχει καλύτερη μάθηση από τις ώρες πάνω στον πάγκο – μετά από κάποιο σημείο, σαν να γράφει ένας αόρατος μετρητής, καταλαβαίνεις ότι έχεις αλλάξει επίπεδο».
Ώσπου έφτασε εκείνη η στιγμή, όπως σε κάθε ζηλευτή ιστορία που κάποιος καταφέρνει να κάνει το χόμπι του επάγγελμα, για το λεγόμενο leap of faith. «Πέρασαν πέντε-έξι χρόνια που παράλληλα με το day job, δούλευα κάθε απόγευμα στο εργαστήριο. Εκεί γυρνούσε το μυαλό μου. Τα λογιστικά ήταν τελείως κόντρα με όποια έννοια δημιουργικότητας, και πολύ ψυχοφθόρα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά έναν Δεκαπενταύγουστο. Είχε μόλις γεννηθεί η πρώτη μου κόρη, πέντε ημερών το παιδί, και εγώ δούλευα στο λάπτοπ περασμένα μεσάνυχτα γιατί κάτι έ-π-ρ-ε-π-ε να είναι έτοιμο το επόμενο πρωί. Δεν μπορούσε να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Εκείνη την ώρα, μπήκε η ιδέα. Όταν ήρθε και η δεύτερη κόρη μας, ενάμιση χρόνο αργότερα, πήρα την απόφαση.
Παραιτήθηκε, έκανε το business plan για τη νέα εταιρεία, σετάρει το εργαστήριο και το 2019 κρεμάει την ταμπέλα της 2elements στην Ηλιούπολη, θέλοντας να δώσει όλο το πάθος και την προσοχή στη λεπτομέρεια που δεν είχε βρει από τους επιπλοποιούς της αγοράς παλιότερα. «Κάθε δημιουργία είναι μοναδική, όπως είναι και οι ανάγκες του καθενός μας».
Όπως μου εξηγεί, από την πρώτη μέρα ακολουθά συγκεκριμένη μεθοδολογία στις παραγγελίες. «Η personalized φιλοσοφία που πρεσβεύουμε στην εταιρεία ξεκινά απ’ το να γνωρίσουμε πρώτα τον άνθρωπο που μας εμπιστεύεται. Αν υπάρχει δυνατότητα, θέλουμε να επισκεφθούμε τον χώρο του, να δούμε την αισθητική του, να καταλάβουμε τις ανάγκες του. Έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτή η διαδικασία στο τελικό προϊόν. Όλα τα δεδομένα έρχονται και αποτυπώνονται στις λεπτομέρειες της κατασκευής και εξασφαλίζουν τελικά ότι το έπιπλο θα είναι απόλυτα λειτουργικό και βολικό σε βάθος χρόνου.
Μετρώντας στα δάχτυλα της παλάμης του, μου απαριθμεί ένα προς ένα τα στάδια που ακολουθά:
- «Ακούμε σε πρώτη φάση τις ανάγκες του πελάτη. Πληροφορίες όπως οι συνθήκες περιβάλλοντος όπου θα βρίσκεται το έπιπλο και η ένταση χρήσης είναι πολύτιμες. Σε επίπεδο σχεδιασμού, είναι πολύ βοηθητικό άμα έχουμε στα χέρια μας φωτογραφία ή ακόμη και πρόχειρο σχέδιο.»
- «Με βάση τα δεδομένα αυτά θα προτείνουμε τις δικές μας ιδέες, τόσο σε επίπεδο σχεδίου όσο και στην πρώτη ύλη. Κάθε είδος ξύλου έχει ξεχωριστά χαρακτηριστικά που το καθιστούν ιδανικό για διαφορετικές περιπτώσεις.»
- «Έπειτα, προχωράμε στον σχεδιασμό. Πρώτα σε χαρτί και μετά σε 3D μοντέλο για να προσφέρουμε ολοκληρωμένη εικόνα σε σχέση με το σημείο όπου θα τοποθετηθεί το έπιπλο, δίνοντας φυσικά περιθώριο για όσες αλλαγές χρειάζεται να γίνουν για να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα».
- «Και τέλος, είναι η κατασκευή. Σε κάθε παραγγελία δίνουμε χρόνο αναμονής 30-40 μέρες, ενώ όλο αυτό το διάστημα υπάρχει δυνατότητα επίσκεψης του πελάτη στο εργαστήριο. Με μεγάλη χαρά, μάλιστα, να ακούσουμε επί τόπου την αισθητική του σε στάδια όπως το mix & match των κομματιών για την επιφάνεια του επίπλου, που δίνει και τον χαρακτήρα από την κίνηση των νερών».
Προτού φύγει κάθε παραγγελία από το εργαστήριο, θα κάνει ο ίδιος τον ποιοτικό έλεγχο. Θα ελέγξει κάθε πλευρά στο φυσικό φως, που αποκαλύπτει τυχόν ψεγάδια στο ξύλο, όπως μου εξηγεί. Όσο μεγάλος και αν είναι ο κόπος, τίποτα δεν συγκρίνεται με το αίσθημα όταν ολοκληρώνεται η μακρά αυτή διαδικασία και το προϊόν φτάνει συναρμολογημένο στον πελάτη. «Τα θερμά λόγια που θα ακούσω για κάτι που έφτιαξα είναι για μένα σαν το χειροκρότημα που θα πάρει ένας καλλιτέχνης στο θέατρο».
Η διαχρονική αξία και η ουσία του ξύλου
Τον ρωτάω εάν είναι όσο δύσκολο φαντάζομαι το να πείσει για την αξία της μασίφ ξυλείας σε μια εποχή που ο κόσμος έχει συνηθίσει πλέον στις τιμές και τις ταχύτητες των ετοιμοπαράδοτων ready-made επίπλων. «Το σημαντικότερο είναι να σε εμπιστευτεί ο άλλος, να δει τη δουλειά σου και να καταλάβει ότι είναι επίπεδα ανώτερη από εκείνες των εργοστασίων». Ένα απλό παράδειγμα, το μέταλλο που χρησιμοποιείται υποστηρικτικά στα έπιπλα της 2elements είναι δύο έως και τρεις φορές πιο παχύ από εκείνα των επίπλων που εμφανίζονται πρώτα στις αναζητήσεις της Google (γι’ αυτό συνεχίζουν να μην είναι σταθερά όσο και αν τα σφίγγεις). «Αλλά το πιο δύσκολο είναι να κερδίσω ανθρώπους που είχαν παλιότερα μια κακή εμπειρία – π.χ. εάν τους είχαν πουλήσει επενδεδυμένο MDF για μασίφ ξυλεία».
Πάντως, περνώντας ένα απόγευμα σε ένα ξυλουργείο όπως το συγκεκριμένο, καταλαβαίνεις τον προσωπικό κόπο, τον χρόνο που απαιτείται εξ αντικειμένου ώσπου να έρθει ένα πραγματικό έπιπλο στα χέρια σου, και όχι όπως εκείνα που χαλάνε όσο γρήγορα παρασκευάζονται. Να αναφέρουμε ενδεικτικά ότι η περιπέτεια αρχινά από τις πρώτες ύλες, για τις οποίες ένας επιπλοποιός σαν τον Αντώνη Αποστολίδη πρέπει να επισκέπτεται τακτικά τους προμηθευτές. Μέσα στην τιμή του κυβικού μέτρου που θα αγοράσει ο ίδιος περιλαμβάνεται το κόστος του εργοστασίου που έχει κόψει τα δέντρα, το κόστος ξήρανσης και απεντόμωσης μέσα στο ξηραντήριο, οι δασμοί και τα μεταφορικά που εκτοξεύονται σε περιπτώσεις όπως η Αμερική.
Και σε δεύτερο χρόνο, αφού μεταφερθεί η ακατέργαστη ξυλεία στο εργαστήριο, υπάρχει συγκεκριμένη ιεροτελεστία με στάδια, αναμονές, μετρήσεις. Ουσιαστικά, είναι όλες οι λεπτομέρειες και οι διαδικασίες που έχουν περικοπεί στην αυτοματοποιημένη γραμμή παραγωγής της επιπλοποιίας για να μειωθεί το κόστος. Λεπτομέρειες όπως η προσοχή που θα δείξουν οι τεχνίτες στους ρόζους («είναι η ταυτότητα, η ιστορία του κάθε ξύλου»), μέχρι τη φροντίδα στο τελικό φινίρισμα με τα κατάλληλα βερνίκια αντι-UV προστασίας.
«Υπάρχουν και οικονομικά είδη μασίφ ξυλείας που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, όπως το εμποτισμένο πεύκο που έρχεται σε αφθονία από τη Σκανδιναβία. Για να απαντήσουμε αν τελικά είναι ακριβό ή φθηνό κάτι, πρέπει να το εξετάσουμε σε σχέση με αυτό που προσφέρει. Για παράδειγμα, η διάρκεια ζωής ενός τέτοιου τραπεζιού [σ.σ. δείχνει μια τραπεζαρία καρυδιάς] είναι πολύ μεγάλη, σίγουρα πολύ μεγαλύτερη από τη δική μας. Ακόμη και να γρατζουνιστεί, μπορούμε εύκολα να το επαναφέρουμε στην αρχική του μορφή, να είναι σαν καινούργιο. Και το ξύλο σαν ξύλο, είναι το πιο διαχρονικό στοιχείο του design, πάντα θα νιώθουμε καλά με ένα κομμάτι της φύσης μέσα στο σπίτι μας».
Κλείνοντας, τον ρωτάω τι συμβουλεύει όταν παραδίδει μια παραγγελία. «Ότι όσο όμορφο και αν είναι, να μη βλέπουν το έπιπλο σαν μπιμπελό. Όπως έλεγαν παλιά ότι το καλό σαλόνι είναι για τους επισκέπτες. Όχι. Το θέμα είναι να το χαιρόμαστε κάθε μέρα όσο περισσότερο μπορούμε».
IΝFO
Περισσότερες πληροφορίες και ολοκληρωμένα πρότζεκτ από την 2elements θα βρείτε στον ιστότοπο της εταιρείας και στον λογαριασμό της στο Instagram. Το εργαστήριο και η έκθεση βρίσκονται στο ίδιο κτίριο, στην οδό Υπερείδου 34 στην Ηλιούπολη.
