Κάποιες φορές είναι OK να κλαις στην κάμερα όπως η Ευλαμπία Ρέβη

Αυτή ήταν και η στάση που είχα πριν δω το βίντεο όπου ένας κάτοικος της Εύβοιας και η δημοσιογράφος Ευλαμπία Ρέβη ξέσπασαν σε κλάματα ο ένας στην αγκαλιά του άλλου.

Δεν είναι παράλογο. Το εμπόριο διαφόρων ειδών συναισθημάτων μπορεί να κάνει οποιονδήποτε επιφυλακτικό. Η ίδια η περιγραφή ενός περιστατικού όπου δημοσιογράφος και πυρόπληκτος κλαίνε μαζί μπροστά στην τηλεοπτική κάμερα, αν δεν το έχεις δει με τα μάτια σου ή ακόμα και αν το δεις με συγκεκριμένο μοντάρισμα, μπορεί κάλλιστα να γίνει απωθητικό στο μάτι.

Ο πληθωρισμός συναισθήματος από τηλεοπτικούς δέκτες και οθόνες υπολογιστών ανεβάζει την τιμή του κυνισμού. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για την κίνηση της Ευλαμπίας Ρέβη.

Η τηλεοπτική ειλικρίνεια της Ευλαμπίας Ρέβη

Τα πράγματα ήταν διαφορετικά πρώτα και κύρια γιατί όλα ξεκίνησαν από ένα «μην κλαίτε». Ήταν διαφορετικά, γιατί μπροστά μας ξετυλιγόταν το δράμα ενός ανθρώπου που σε πολύ μεγάλη πια ηλικία έβλεπε το φάσμα του αγνώστου μπροστά του. Δεν μπορώ ούτε να φανταστώ πώς είναι για έναν 80χρονο η απαίτηση να ξεκινήσει τη ζωή του από την αρχή. Ο κίνδυνος να δει τους κόπους μίας ζωής να καίγονται μπροστά του. Η ερώτηση που έκανε στη δημοσιογράφο είναι τελείως κυριολεκτική: «Και πού να πάω;». Ήταν, τέλος, διαφορετικά γιατί δεν προέκυψαν εν αιθρία.

Δυστυχώς, αυτή η πυρκαγιά μας έχει δώσει πάμπολλες και πολύ έντονες στιγμές. Το κοριτσάκι που κλαίει μέσα στο αυτοκίνητό του φόντο την καταστροφή πλάθοντας μία ιστορία απότομης ενηλικίωσης που χωράει όλη μαζί σε έναν μόνο κλικ. Οι εθελοντές πυροσβέστες που σχηματίζουν κάτι σαν τον χορό της Έβδομης Σφραγίδας του Bergman. Η γιαγιά που βγάζει μία κραυγή απόγνωσης και θυμίζει πολύ τον γνωστό ομώνυμο πίνακα του Edvard Munch. Τα καράβια που φορτώνουν κατοίκους μπροστά στον κατακόκκινο ουρανό και τις σεκάνς που έφεραν στο μυαλό μας το Blade Runner ή για άλλους απεικονίσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής. Αναφορές επί αναφορών στην αναζήτηση ενός τρόπου να επεξεργαστούμε ένα δράμα που εκτυλίσσεται μπροστά μας. Αυτή τη φορά όμως όχι προϊόν μυθοπλασίας και σκηνοθετικής ματιάς.

Χθες, όσο ακόμα ζούμε μέσα στην καταστροφή και με υπολογισμούς που μιλάνε για καταστροφή ακόμα και του 12% του δασικού πλούτου της Ελλάδας, μία Έκθεση των κορυφαίων επιστημόνων του πλανήτη για το περιβάλλον σήμαινε συναγερμό. Ακόμα έναν. Η κλιματική κρίση (αυτός είναι ο καταλληλότερος όρος) δεν αφορά το μέλλον. Φαίνεται ήδη στο παρόν μας. Σημαντικό μέρος της καταστροφή είναι πια μη αναστρέψιμο.

Όλες οι εικόνες που είδαμε φέτος δεν θα χρειάζονται πια κινηματογραφικές αναφορές. Δεν θα τις χρειάζονται γιατί θα είναι πια μέρος της ζωής μας. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες θα είναι πια ένα ακόμα από τα πράγματα τα οποία θα φοβόμαστε. Οι εικόνες καταστροφής δεν θα εντυπωσιάζουν όσο σήμερα.

Ακριβώς όπως έγινε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2020 με τον κορονοϊό. Στην αρχή καθόμασταν και χαζεύαμε τις φωτογραφίες των άδειων δρόμων, των μασκών, των απολυμάνσεων. Όλα αυτά μας παρέπεμπαν κάπου. Σε ταινίες, σε σειρές, σε βιβλία. Με την πάροδο των μηνών οι παραπομπές σταμάτησαν. Οι εικόνες και οι φωτογραφίες έχασαν την προφητική δύναμη που είχαν στην αρχή. Σταμάτησαν να μιλούν για το παρόν δείχνοντας όμως και το μέλλον. Έγιναν βιωμένη πραγματικότητα. Το ανθρώπινο μυαλό έχει έναν απίστευτο ισχυρό μηχανισμό να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες.

Δυστυχώς, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, οι εικόνες από την Εύβοια, τη Βαρυμπόμπη, την Ηλεία και την Αρκαδία, τη Μάνη θα χάσουν μέρος της δύναμης που έχουν σήμερα. Θα σταματήσουν να λειτουργούν και ως σήματα της αποκάλυψης ενός ακόμα τέλους του κόσμου. Το τέλος αυτό θα εκτυλίσσεται πια μπροστά μας κάθε τόσο. Η εικόνα όμως ανθρώπων που σώζουν, που ενώνονται ως μέτωπο μπροστά στη φωτιά με κλαδιά και κουβάδες, που σώζουν ζώα, σχηματίζουν ανθρώπινες αλυσίδες και τελικά αγκαλιάζονται κλαίγοντας μπροστά στην κάμερα, όπως συνέβη με την Ευλαμπία Ρέβη, δεν θα ξεθωριάσουν.

Πολλοί ξέσπασαν σε κλάματα βλέποντας τα βίντεο. Άλλοι κρατήθηκαν, έδιωξαν τον κόμπο στον λαιμό κάνοντας ένα αστειάκι. Αν υπάρχει κάτι θετικό από όλο αυτό το πρωτοφανές που ζούμε είναι η εξίσου πρωτοφανής κινητοποίηση, η αλληλεγγύη και η αυτοοργάνωση. Σε όσα έρχονται τουλάχιστον θα έχουμε ο ένας τον άλλο. Όταν οι εικόνες καταστροφής θα ξεθωριάζουν λόγω της επανάληψής τους, οι εικόνες της αλληλεγγύης θα γίνονται ακόμα πιο δυνατές. Όχι, γιατί θα προσφέρουν τη συναισθηματική λύτρωση ούτε γιατί θα είναι το τέλειο show μπροστά στον φακό.

Πολύ απλά γιατί θα μας δίνουν τη δύναμη να συνεχίσουμε σε όσες προκλήσεις ορθώνονται πια ξεκάθαρα μπροστά μας. Γιατί το να κοιτάμε ο καθένας το συμφέρον του μας έφερε πιο γρήγορα στο σημείο που είμαστε τώρα. Ακόμα περισσότερο όμως γιατί από ένα σημείο και μετά δεν θα υπάρχει τίποτα διαφορετικό να κάνουμε.