Michael Kunkel/Bongarts/Getty Images
ΝΤΙΕΓΚΟ ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ

Σάββα Κωφίδη, πώς ήταν να αντιμετωπίζεις τον Μαραντόνα;

Παγκόσμιο Κύπελλο 1994: ο Ντιέγκο Μαραντόνα χαρίζει μια μαγική ποδοσφαιρική παράσταση στην Εθνική Ελλάδος και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ο Σάββας Κωφίδης θυμάται.

“Με την Εθνική, στην Αμερική” έλεγε ένα σύνθημα που έπαιζες σε τηλεοπτικό σποτ για την ελληνική ομάδα του 1994. Η Εθνική του Αλκέτα Παναγούλια βρισκόταν ήδη στην Αμερική και προετοιμαζόταν ψυχολογικά να αντιμετωπίσει την Βουλγαρία του Στόιτσκοφ, τη Νιγηρία, μα κυρίως, την Αργεντινή του Ντιέγκο Μαραντόνα. Μιλήσαμε με τον Σάββα Κωφίδη γι’ αυτή την ιστορική βραδιά.

Πρόλογος: Το θολωμένο του μυαλό

Στην Αργεντινή – που έπαιρνε την πρόκριση σε αγώνα μπαράζ με την Αυστραλία – ο Μαραντόνα επέστρεφε για μια ακόμα παράσταση, έχοντας χάσει 15 κιλά, με σκληρό πρόγραμμα διατροφής και αποκατάστασης, ύστερα από μια χρόνια στο πρωτάθλημα Αργεντινής με την φανέλα της Νιούελς. Ήταν φανερό πως η εξωγηπεδική του ζωή είχε επισκιάσει ό,τι συνέβαινε στον αγωνιστικό χώρο. Προηγουμενως, τον Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς είχε ζητήσει την αποπομπή του από το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της Αργεντινής, προφασιζόμενος υπερβολικά έντονη πίεση. Αυτό που ακολούθησε ήταν μάλλον μια πολύ ατυχής στιγμή: με τους δημοσιογράφους των τοπικών μέσων να έχουν κατασκηνώσει έξω από το σπίτι του ζητώντας μια ρεαλιστική εξήγηση, ο Μαραντόνα έβγαινε και πυροβολούσε στα τυφλά με αεροβόλο, τραυματίζοντας ορισμένους εξ’ αυτών.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο θα λάμβανε χώρα στις ΗΠΑ, σε μια εποχή το ποδόσφαιρο, (‘soccer’ το αποκαλούν, συνήθως με ημι-κοροϊδευτικό τόνο) δεν ήταν ακριβώς το πιο δημοφιλές άθλημα της χώρας. Επρόκειτο για ένα τουρνουά που δεν ήταν ακριβώς γεμάτο με star players, με ‘τρανταχτά’ ονόματα και αυτό η FIFA το γνώριζε. Η φήμη πως η παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου έκανε τα στραβά μάτια στην περίπτωση του Μαραντόνα, εξαιρώντας τον από ορισμένα drug tests, ώστε να μην χαθεί το θέαμα από τα αμερικανικά γήπεδα, δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Το σίγουρο ήταν όμως, πως ύστερα από μια προϊστορία μηνών που έμοιαζαν αιώνες αγωνίας για κάθε Αργεντίνο, το δράμα είχε αίσιο τέλος: ο Ντιεγκίτο ήταν στην αποστολή της εθνικής.

Μιας πεντάρας πανηγύρια

Ευτυχώς που υπήρχαν τα σποτάκια με τους τηλεοπτικούς σταρ της εποχής και η γκρίνια για τον Παναγούλια και τις επιλογές του στην εθνική ομάδα έμπαινε στο mute. Η εθνική είχε μέσα παίκτες σε προχωρημένη ηλικία όπως ο Τάσος Μητρόπουλος, ο Αντώνης Μήνου και ο Αλέξης Αλεξίου, που καλούνταν με την εμπειρία τους να πάρουν θετικά αποτελέσματα. Από την άλλη, τα ‘φρέσκα’ ταλέντα εκείνης της εποχής, όπως ο Βασίλης Τσιάρτας, ο Χρήστος Κωστής και ο Μιχάλης Κασάπης, κρίνονταν άπειροι από τον ομοσπονδιακό τεχνικό και έμεναν εκτός. Οι φιλικές αναμετρήσεις με Καμερούν, Βολιβία, Σαουδική Αραβία, Αγγλία, ΗΠΑ, Κολομβία, έδιναν αφορμές για ανησυχίες, αλλά και για κάποια διακριτικά χαμόγελα.

Η απόβαση στην Αμερική έκανε την εθνική να θυμίζει group εκδρομών, που συνόδευε τον Αλκέτα Παναγούλια σε ομιλίες και δεξιώσεις ομογενών. Ο θρύλος λέει πως εκείνη την εποχή, ο Παναγούλιας έλεγε μεταξύ σοβαρού και αστείου πως έβλεπε την Εθνική Ελλάδος στον τελικό της διοργάνωσης με την Αργεντινή. Κι όμως είχε το θάρρος να το εκστομίσει. Μια γαλανόλευκή εθνική που είχε ήδη ‘σκάσει’ από την κούραση και τον γραφικό φορμαλισμό των εκδηλώσεων ομογενών, που είχε ήδη τον Στέλιο Μανωλά στα μαχαίρια με τον προπονητή του, αλλά και περιστατικά κλοπών προσωπικών αντικειμένων στους χώρους που έκανε προετοιμασία. Δεν ήταν ακριβώς ακμαίο το ηθικό των Ελλήνων πριν από την πρεμιέρα με μια Αργεντινή που επίσης οριακά είχε προκριθεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο, όμως παρέμενε ένα εκ των φαβορί για το τρόπαιο.

Ομιλία Αλκέτα Παναγούλια προς τους παίκτες πριν από το ματς με την Αργεντινή:

“Τώρα για τον Μαραντόνα, τι να πούμε γι’ αυτόν. Μπορεί να έχει γεμίσει βάρος, να έχει κοιλιά, μπορεί να έχει πάρει τα χαπάκια του, μπορεί, μπορεί ότι θέλετε να πείτε, αλλά παραμένει αυτό που φέρνει το ποδόσφαιρο στα γήπεδα. Αυτός ο παίκτης πρέπει να σταματηθεί. Και επειδή ο Γιώτης ο Τσαλουχίδης είναι ο άνθρωπος με τα πληθωρικά προσόντα, άλλη τόση και πιο εύκολη δουλειά θα κάνει με τον Μαραντόνα. Έχει να πει κανείς κάτι; (…σιωπή από τους παίκτες). Καλή επιτυχία και θα σας δω όταν….θα προσπαθήσω να σας δώ”. (BBC, ντοκιμαντέρ Ελλάδα – Μουντιάλ 1994)

Το παιχνίδι

EUROKINISSI

Σάββα Κωφίδη, πώς ήταν να αγωνίζεσαι κόντρα στον Μαραντόνα;

“Μπορώ να το εκφράσω με δυο λέξεις: τρομερή υπερηφάνεια! Ήταν ο καλύτερος αντίπαλος μου στο γήπεδο και νιώθω τρομερά περήφανος που κατάφερα να τον αντιμετωπίσω. Πάντα ήθελα, τόσο στο γήπεδο όσο και στη ζωή μου να βρίσκομαι αντιμέτωπος με εκείνους που πρώτα απ’ όλα μου εμπνέουν το σεβασμό, που μου δείχνουν ότι αξίζει να τους αντιμετωπίσω. Αυτός ήταν για μένα ο Ντιέγκο Μαραντόνα, ο καλύτερος παίκτης όλων των εποχών. Ίσως ο Πελέ, ο Μέσι, ο Κρόιφ, για κάποιους να αξίζουν αυτόν τον τίτλο του κορυφαίου, για ‘μένα όμως ο Ντιέγκο βρίσκεται λίγο πιο πάνω απ’ όλους”.

EUROKINISSI

“Είναι πολύ διαφορετικό να θαυμάζεις έναν παίκτη σαν τον Ντιέγκο από την τηλεόραση από το να τον συναντάς στον αγωνιστικό χώρο. Εγώ ανέκαθεν ως ποδοσφαιριστής, ήμουν απόλυτα συγκεντρωμένος στο δικό μου παιχνίδι, δεν είχα τον χρόνο να κοιτάξω, να ‘θαυμάσω’ τον αντίπαλο μου. Γνωρίζαμε τη δυσκολία του να αντιμετωπίσεις τον Μαραντόνα και την βιώσαμε ακόμα πιο έντονα μέσα στο γήπεδο. Με το που πάτησε τα πόδια του στον αγωνιστικό χώρο, παρέσυρε τους συμπαίκτες του και έγινε πρωταγωνιστής του ματς”.

Ο Τσαλουχίδης τον μάρκαρε σε εκείνον τον αγώνα, με τεράστιες αντοχές και πολλή δύναμη, αλλά πιστέψτε με, είτε ήταν ο Γιώτης, είτε εγώ, ο Νιόπλιας ή οποιοσδήποτε άλλος συμπαίκτης μου δεν είχε τόση σημασία. Εκείνος έκανε πάντα το κάτι παραπάνω στο χορτάρι”.

“Ο Παναγούλιας προσπαθούσε με κάθε τρόπο να ανυψώσει το ηθικό μας σε εκείνους τους αγώνες. Έλεγε ότι θα φτάσουμε τελικό και θα παίξουμε πάλι με την Αργεντινή, ότι θα πάρουμε το Κύπελλο, έλεγε τέτοια πράγματα συχνά. Δεν το θεωρώ κακό το να έχεις θάρρος, το να κάνεις κάποια όνειρα για την πορεία σου σε μια διοργάνωση”.

.Ο Αλέκος Παναγούλιας κατά την παραμονή της Εθνικής Ελλάδος σε ξενοδοχείο των ΗΠΑ / EUROKINISSI

“Το πώς διαχειριστήκαμε την προετοιμασία σαν εθνική ομάδα γι’ αυτούς τους αγώνες με την Αργεντινή και τις υπόλοιπες ομάδες του ομίλου μας είναι μια άλλη, δύσκολη συζήτηση. Πέρα από την απόδοση του κάθε παίκτη, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν το παιχνίδι, όπως το περιβάλλον στο οποίο συνυπάρχουν και προετοιμάζονται οι ποδοσφαιριστές. Δεν ήταν μόνο η συλλογική απειρία, ως προς τις συμμετοχές σε μεγάλες διοργανώσεις εθνικών ομάδων. Απειρία υπήρχε, όπως υπήρχε και ατομικό ταλέντο και αρκετή εμπειρία σε εκείνη την ομάδα. Υπήρχε όμως και απειρία ως προς την οργάνωση της εθνικής ομάδας εκτός του αγωνιστικού χώρου. Όλοι είχαμε μερίδιο ευθύνης για εκείνες τις εμφανίσεις”.

EUROKINISSI

“Ανέκαθεν η μουσική heavy metal μου έδινε ‘καύσιμο’ για να δίνω το 100% της απόδοσης μου στο γήπεδο και φυσικά άκουγα και τότε φανατικά κυρίως τους Overkill, τους Metallica, τους Dream Theater και τους Slayer και πολλά, πολλά άλλα συγκροτήματα”.

΄”Ναι, μπήκαμε με heavy metal διάθεση για να αντιμετωπίσουμε μια latin υπερομάδα. Τουλάχιστον, προσπαθήσαμε μέχρι το τελευταίο λεπτό”.

Ο Αγώνας

Όλα τα εφιαλτικά σενάρια που φαντάστηκε κανείς γι’ αυτό το παιχνίδι, η πραγματικότητα τα έκανε θρύψαλα. Από τον Ντιέγκο Σιμεόνε στο κέντρο, δεν περνούσε ούτε τρίχα. Ο Κλαούντιο Κανίγγια, ο Αμπέλ Μπάλμπο και ο Φερνάντο Ρεδόνδο άλλαζαν την μπάλα με κινηματογραφικές ταχύτητες, ενώ ο Ρομπέρτο Σενσίνι ήταν η ‘σφαίρα’ που ερχόταν από τα μπακ σαν κρυφός κυνηγός. Ο Ντιέγκο Μαραντόνα είχε λιγότερες επαφές στο παιχνίδι του, όμως η ταχύτητα και η σκληράδα με την οποία έμπαινε σε κάθε διεκδίκηση, έδειχναν πως είχε μπει σεληνιασμένος στο γήπεδο. Ο Γκαμπριέλ Μπατιστούτα ήταν το wonderkid της επίθεσης, ένα προικισμένο ταλέντο που από το πρώτο κιόλας λεπτό είχε ανοίξει το σκορ, ενώ ως το φινάλε του ημιχρόνου είχε σκοράρει μια ακόμα φορά κόντρα στην πελαγωμένη Ελλάδα.

Η εθνική μας με μπροστάρη τον Δημήτρη Σαραβάκο (που έκανε και την μοναδική αξιόλογη ευκαιρία) έδειχνε τρομαγμένη: ο Σάββας Κωφίδης και ο Νίκος Τσιαντάκης ξεκινούσαν από πολύ πίσω, ο Νίκος Νιόπλιας προσπαθούσε να βοηθήσει τον Γιώτη Τσαλουχίδη στο μαρκάρισμα του Μαραντόνα, οι Καλλιτζάκης – Αποστολάκης δεν προλάβαιναν να κλείνουν τρύπες στην άμυνα, ο Νίκος Μαχλάς ήταν ανήμπορος να βοηθήσει επιθετικά.

EUROKINISSI

Στο δεύτερο ημίχρονο το showtime συνεχίστηκε. Οι πάσες ένα-δυο στην μεσοεπιθετική γραμμή των Αργεντίνων θύμιζαν φλιπεράκι και ο Μαραντόνα δεν είχε σταματημό. Σε μια πολιορκία των ελληνικών καρέ, οι Αργεντίνοι αλλάζουν έξι πάσες με παροιμιώδεις αυτοματισμούς και η μπάλα στρώνεται στον Ντιέγκο. Ο Αργεντίνος σταρ κοιτάζει τον Αντώνη Μήνου που ήταν εκτός θέσης, δεν διστάζει να στείλει την μπάλα στο δεξί παραθυράκι της εστίας του. Το 3-0 είναι γεγονός. Ο Ντιέγκο Μαραντόνα γουρλώνει τα μάτια και πανηγυρίζει σαν σεληνιασμένος μπροστά από τις τηλεοπτικές κάμερες. Τρόμος και δέος ταυτόχρονα σε ολόκληρη την ποδοσφαιρική πλάση.

Στο 90` ο Γκαμπριέλ Μπατιστούτα γράφει το 4-0. Οι θεοί του ποδοσφαίρου τιμωρούν κυνικά τις γαλανόλευκες ελπίδες.

Το πικρό φινάλε

“Σουτάρετε κι ας έχει παίχτες!” θα κραυγάζει αργότερα ο Αλκέτας Παναγούλιας στους παίκτες της εθνικής μας, που θα χρειαστεί να περάσουν δέκα χρόνια για να πείσει τον ποδοσφαιρικό πλανήτη να ασχοληθεί μαζί της. Μια ακόμα τεσσάρα, από τους διψασμένους για διάκριση Βούλγαρους, προκαλεί αναταράξεις στην γαλανόλευκη, ενώ η Αργεντινή παίρνει μια αγχωτική νίκη κόντρα στη Νιγηρία με 2-1. Όλα λίγο ως πολύ αναμενόμενα, εκτός από εκείνη την έκτακτη ανακοίνωση του προέδρου της FIFA, Σεπ Μπλάτερ, που επιβεβαιώνει πως ο Ντιέγκο Μαραντόνα έχει βρεθεί θετικός σε χρήση εφεδρίνης, μιας αναβολικής ουσιας που χρησιμοποιείται για την ελάττωση βάρους, την οποία είχε χρησιμοποιήσει και ο δρομέας Μπεν Τζόνσον μερικά χρόνια πριν. Στο τελευταίο του ματς με την ‘μπιανκοσελέστε’, στο τελευταίο του γκολ με τα χρώματά της, ο Μαραντόνα χάρισε μια μαγική βραδιά στους έλληνες αντιπάλους του. Όντως, ο Ντιέγκο σούταρε κι ας είχε παίκτες.