20 αλήθειες για το 2020, τη χρονιά που δε μοιάζει με καμία
Αυγή της νέας δεκαετίας και χρονιά μιας πανδημίας. Αυτά είναι τα 20 πράγματα που ξεχώρισαν μέσα στο 2020.
- 23 ΔΕΚ 2020
Η χρονιά που τα πάντα κινούνταν με τρομερή ταχύτητα όσο εμείς κάναμε δρομολόγια μεταξύ του κρεβατιού και του καναπέ μας. Θυμάστε κάποτε, πριν όχι πάρα πολύ καιρό, που το 2020 ήταν το μεταβατικό έτος κατά το οποίο αποχαιρετούσαμε μια δεκαετία και υποδεχόμασταν μια νέα; Σίγουρα το θυμάστε. Δεν ήταν και πολύ παλιά. Τελικά, τα πράγματα κύλησαν τελείως διαφορετικά. Αυτός ο χαρακτηρισμός του ως χρονιάς έναρξης της νέας δεκαετίας προφανώς δεν ακυρώθηκε. Έγινε, όμως, ο μουσαμάς πίσω από τη Mona Lisa. Μπορεί να είναι σημαντικότερος από άλλους μουσαμάδες, ειλικρινά όμως ποιος ασχολείται μαζί του; Ένα τεράστιο κύμα αλλαγών που έφερε ο κορονοϊός ήρθε να παρασύρει μαζί του διάφορες πτυχές της καθημερινότητάς μας. Δε χρειαζόταν πια να μιλήσουμε για αρχές και τέλη στη βάση χρονολογιών και συμβάσεων. Τα πάντα μέσα σε αυτές τις 366 μέρες της δίσεκτης χρονιάς που υποδεχόμασταν με προσμονή πριν 12 μήνες άλλαξαν και αυτό δεν αφορούσε ένα αφηρημένο μέλλον. Αφορούσε περισσότερο το τελείως συγκεκριμένο παρόν.
Ήταν η πανδημία το μόνο που έγινε αυτή την πάρα πολύ κρίσιμη χρονιά; Φυσικά και όχι. Όπως θα δείτε και παρακάτω στο κείμενο με το οποίο θα προσπαθήσουμε να σας υπενθυμίσουμε με κείμενα και εικόνες τα βασικά της χρονιάς που έφυγε, έγιναν και πολλά άλλα. Από τον θάνατο του Kobe Bryant στην αρχή του έτους, στον θάνατο του Diego που έγινε στο τέλος του. Η δολοφονία του George Floyd και οι Αμερικανικές Εκλογές, πιθανόν γεγονότα συγκοινωνούντα. Η επέλαση της Κίνας στα social media μέσω του TikTok, το Όσκαρ στο ξενόγλωσσο Parasites αλλά και η κρίση στη βασιλική οικογένεια της Μεγάλης Βρετανίας. Στα πιο ελληνικά, η καταδίκη της Χρυσής Αυγής της εγκληματικής οργάνωσης, η σαρωτική επιστροφή των ριάλιτι και πολλά ακόμα. Άραγε θα ξεχάσουμε ποτέ όσα ζήσαμε φέτος;
Νίκος Σταματίνης
Μία πανδημία άλλαξε εντελώς ό,τι θεωρούσαμε φυσιολογικό
Μέχρι πέρυσι τέτοιο καιρό, κάποιοι έλεγαν πως, αν είσαι άνω των 65 ετών, παραμένεις αρκετά νέος, ώστε να εργάζεσαι. Από τον Φεβρουάριο του 2020, οι ίδιο άνθρωποι άκουσαν έκπληκτοι πως αν είσαι άνω των 65 ετών είσαι αρκετά γέρος για να διασωληνωθείς.
Τα συστήματα περίθαλψης που εθεωρούντο μέχρι πέρυσι πρωτοποριακά και σύγχρονα, φέτος αποδείχθηκε πως δεν ήταν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν. Αυτό συνέβη διότι λειτουργούσαν με τη λογική του κόστους-οφέλους το οποίο τα υποχρέωνε να μην έχουν καθόλου εφεδρείες έκτακτων αναγκών με αποτέλεσμα συστήματα υγείας που περιγράφονται κατ’ όνομα ως δημόσια, να καταρρέουν. Αυτό είχε επίσης ως αποτέλεσμα, μεγάλα νοσοκομεία που δεν είναι απλά «κλινικές για VIP», όπως το Mount Sinai στη Νέα Υόρκη, να καταρρέουν μην έχοντας ούτε αυτά εφεδρείες όσον αφορά το προσωπικό ή ακόμα και τα απλά υλικά.
Σε γενικές γραμμές, η λοίμωξη από COVID-19 διαγιγνώσκεται με έναν τρόπο απλό, με το μοριακό και το rapid test. Η φαρμακευτική αγωγή και η θεραπεία (μια οξυγονοθεραπεία), αυτή που έχουμε διαθέσιμη μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν είναι σούπερ περίπλοκες ως προς τη σύλληψη τους. Όμως αυτό που δε θα έπρεπε να είναι περίπλοκο, αυτό που θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε ως φυσιολογικό, είναι η αναγκαιότητα του ρόλου των ιατρών, των νοσηλευτών, των τραυματιοφορέων, των ακτινολόγων, όλων των ανθρώπων που εργάζονται καθημερινά στα νοσοκομεία. Αυτοί οι άνθρωποι δε θα έπρεπε να μπαίνουν στη ζυγαριά της λογικής κόστους-οφέλους και οι προσλήψεις τους από τους δημόσιους/ιδιωτικούς φορείς υγείας να μπαίνουν στον «πάγο» με δικαιολογία την αγορά νέων εξοπλισμών.
Αυτή η πανδημία απέδειξε πως η χαμηλόμισθη νοσηλεύτρια έχει την ίδια, αν όχι και μεγαλύτερη, αξία στην κοινωνία μας με ένα στέλεχος, έναν μάνατζερ επιχείρησης. Τέλος, ας μην ξεχάσουμε ότι αυτή η πανδημία μας έδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο πως η αγκαλιά, η επαφή, η συναναστροφή είναι αυτό που μας ορίζει ως ανθρώπους και δύσκολα αντικαθίσταται από virtual και online υποκατάστατα.
Παναγιώτης Παπανικολάου, Νευροχειρουργός, Διευθυντής, ΓΓ ΟΕΝΓΕ, Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας Πειραιά
Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής είναι αυτό που περιμέναμε 10 χρόνια
Στον απόηχο του 2020 έχουμε ήδη να καταγράψουμε πολλές απώλειες, έχουμε όμως να προσμετρήσουμε στον απολογισμό μιας χρονιάς που τη νιώσαμε σαν να διήρκησε 10, μια ακέραιη, αδιαμφισβήτητη, ανεπανάληπτη, ιστορική νίκη. Την καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης με την απόφαση που εκδόθηκε στις 7/10/2020 μετά από 5,5 χρόνια και 465 δικάσιμους, κατατάσσοντάς την επίσημα στις μεγαλύτερες και πιο σημαντικές δίκες της νεότερης ελληνικής και παγκόσμιας (πολιτικής) ιστορίας.
Μέσα από την πολύχρονη διαδικασία αυτής της δίκης, διαφάνηκε ατόφια η υποστασιοποίηση του μίσους, στην πιο ακραία του μορφή. Από τα πογκρόμ εναντίον μεταναστών στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, τα τάγματα εφόδου που δοκίμαζαν τη δυναμική τους στα πεζοδρόμια και μαζί τις αν(τ)οχές των δημοκρατικών αντανακλαστικών ενός Κράτους σε κρίση και τους συσχετισμούς του, μέχρι τις δολοφονίες του Παύλου Φύσσα, του Σαχζάτ Λουκμάν, την απόπειρα ανθρωποκτονίας του Αμπουζίντ Εμπάρακ και τόσων άλλων που ίσως δε βρήκαν ποτέ τον δρόμο της Δικαιοσύνης, είδαμε την κανονικοποίηση του ρατσισμού να διαχέεται στους δέκτες μας, τη «σπορά των ηττημένων του ’45, τους εθνικιστές, τους εθνικοσοσιαλιστές, τους φασίστες» να καταλαμβάνουν θέσεις του Κοινοβουλίου και να απολαμβάνουν μία γενικευμένη αίσθηση ασυλίας, μια μορφή παντοδυναμίας που προκαλούσε και αμφισβητούσε όχι μόνο τα εχέγγυα της νομιμότητας αλλά και τις ίδιες τις δημοκρατικές εγγυήσεις ενός Κράτους Δικαίου.
Η εξέλιξη και κυρίως η κορύφωση της δίκης τους τελευταίους μήνες μέσα από την ανάδειξη του συντριπτικού, ογκωδέστατου αποδεικτικού υλικού, μαζί με το καταλυτικό αποτύπωμα της πολιτικής αγωγής και τη δυναμική ενεργοποίηση του αντιφασιστικού κινήματος, αποτέλεσαν τη θρυαλλίδα για τη σταδιακή αποδόμηση και κοινωνική απομόνωση του ναζιστικού μορφώματος που αποτυπώθηκε στις εθνικές εκλογές του 2019 αφήνοντας τη Χρυσή Αυγή εκτός Κοινοβουλίου. Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής κατάφερε πέρα από τη δικαίωση των θυμάτων και των οικογενειών τους, κάτι μοναδικό που σπάνια μπορεί μια δικαστική απόφαση να επιφέρει: τη συσπείρωση όλου του δημοκρατικού κόσμου και την αποκατάσταση της πίστης του στη Δικαιοσύνη που έστω και ετεροχρονισμένα έδωσε σαφές μήνυμα ότι η εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής και των κατά καιρούς μιμητών της δε (θα) μένει αναπάντητη από το Κράτος Δικαίου. Πέρα από τη συλλογική ανακούφιση που αυτό το αποτέλεσμα επέφερε, ας κρατήσουμε ως σταθερή υπενθύμιση ότι το στοίχημα για κοινωνίες συμπεριληπτικές, δημοκρατικές, ανοιχτές και αλληλέγγυες είναι διαρκές, ακόμα και με το διευθυντήριο της Χρυσής Αυγής στη φυλακή.
Στεύη Κίτσου, Δικηγόρος, μέλος του Golden Dawn Watch
Η δολοφονία του George Floyd έδειξε ότι ο ρατσισμός στις ΗΠΑ είναι καθημερινός
Η δολοφονία του George Floyd στη Μινεάπολις στα τέλη του φετινού Μαΐου από αστυνομικό -χωρίς να προβάλει την παραμικρή αντίσταση- ήταν μία ακόμη περίπτωση απροκάλυπτης αστυνομικής βίας στις ΗΠΑ. Οι μήνες που ακολούθησαν τα γεγονότα του Μαΐου έριξαν αλάτι στις πληγές της αμερικανικής κοινωνίας που προτιμά να στρουθοκαμηλίζει και να προσποιείται ότι οι φυλετικές διακρίσεις αφορούσαν το παρελθόν.
Εκατομμύρια πολίτες συμμετείχαν για μήνες σε μία από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις και αναταραχές που γνώρισαν ποτέ η ΗΠΑ. Και αν το Black Lives Matter είχε κάνει αισθητή την παρουσία του δυναμικά αλλά περιοδικά στη χώρα από το 2013, το 2020 ήταν η χρονιά που αναδείχθηκε όχι μόνο σε καθοριστικό παράγοντα των domestic politics στις ΗΠΑ, αλλά και σε ένα κίνημα μαζικό και από τα κάτω που παίρνει την οργή των καταπιεσμένων και τη μετουσιώνει σε μαχητική διεκδίκηση.
Από την Ελλάδα, είναι εύκολο να προσεγγίσουμε το κίνημα αυτό με βάση τις δικές μας εμπειρίες από τα κινήματα ενάντια στην αστυνομική βία και να το ερμηνεύσουμε ως τέτοιο. Όμως μία τέτοια προσέγγιση χάνει τη βασική ορίζουσα του κινήματος αυτού, τις ιστορικά ριζωμένες εμπειρίες των μαύρων κοινοτήτων στις ΗΠΑ.
Μπορεί ένας καλοπροαίρετος σχολιαστής από την Ελλάδα -όσο Netflix κι αν έχει δει και όσο Baldwin κι αν έχει διαβάσει – να κατανοήσει το κοινωνικό βάθος αυτού του κινήματος; Πολύ δύσκολα. Γιατί είναι οι αμέτρητες προσωπικές ιστορίες συστημικών διακρίσεων και βίας απέναντι στους μαύρους, που χάνονται στο βάθος τον αιώνων και επιβιώνουν μέχρι σήμερα με διαφορετικές μορφές, που συγκροτούν τη συλλογική αδικία που αυτοί βιώνουν στα σώματα και τις ζωές τους.
Η άμεση απειλή προς τη ζωή τους από την αστυνομία είναι η κορυφή ενός παγόβουνου, που κάτω από την επιφάνεια κρύβει την αδιόρατη, συνεχή βία ενός πλήθους διακρίσεων σε πολλούς τομείς της καθημερινής ζωής. Από την απόδοση υπέρμετρων ποινών και καθείρξεων από το σύστημα δικαιοσύνης μέχρι τις μισθολογικές διαφορές στην αγορά εργασίας. Από την γκετοποίηση σε συγκεκριμένες κατοικίες και σε συγκεκριμένες περιοχές των πόλεων μέσω «δικλείδων ασφαλείας» στην αγορά στέγης, μέχρι τις υποβαθμισμένες δημόσιες υπηρεσίες παιδείας και υγείας.
Ο συστημικός ρατσισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν εκφράζεται μόνο μέσω της «λευκής ανωτερότητας», αλλά μέσω ενός συστήματος που δομικά αναπαράγει διακρίσεις και ανισότητες, που προκαλούν εντάσεις τις οποίες κανένα καπάκι, σε καμία χύτρα δεν μπορεί να περιορίσει.
Γαβριήλ Σακελλαρίδης, Διευθυντής του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας
Ο θάνατος του Kobe Bryant έδειξε πώς θα πάει όλο το 2020
Είναι ανούσιο να επαναλάβουμε για μια ακόμη φορά πόσο άθλιο ήταν το 2020. Το έχουμε εμπεδώσει. Η αλήθεια όμως είναι, ότι τα σημάδια ήταν εκεί από το ξεκίνημα. Το βράδυ της 26ης Ιανουαρίου, όλοι παγώσαμε διαβάζοντας την είδηση ότι ο Black Mamba έχασε τη ζωή του, όταν το ελικόπτερό του συνετρίβη στην Καλιφόρνια. Η χρονιά έγινε ήδη μαύρη πριν καν ολοκληρωθεί ο πρώτος της μήνας. Στα 41 του χρόνια, ένας εκ των κορυφαίων, ένας άνθρωπος που λάτρευε το μπάσκετ και έκανε όλο τον πλανήτη να τον θαυμάσει, σκοτώθηκε με τον πιο άδικο τρόπο, ενώ μαζί του έφευγε και η 13χρονη κόρη του Gianna. Το σοκ ήταν τεράστιο.
Οι εικόνες με τους αστέρες του NBA μέσα στο γήπεδο να μην μπορούν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους καθώς ο ένας μετά τον άλλο μάθαιναν τη φρικτή είδηση, προκαλούν ακόμα ανατριχίλα. Κανένας δεν ήθελε να το πιστέψει. Ακόμα και σήμερα, σχεδόν έναν χρόνο μετά, δυσκολευόμαστε να συνειδητοποιήσουμε ότι ο 5 φορές πρωταθλητής του NBA δεν περπατά ανάμεσά μας. Η μεγάλη του κληρονομιά όμως είναι ότι τα βίντεο με τις καλύτερες φάσεις του θα αποτελούν για πάντα οξυγόνο και κίνητρο για τους φίλους του μπάσκετ. Κάθε μικρό παιδί που ονειρεύεται μια μέρα να κατακτήσει τον κόσμο, θα φωνάζει “Kobe” πριν σουτάρει και μέσα του θα ξέρει πως αν δουλέψει σκληρά, πώς αν περάσει χιλιάδες ώρες προπόνησης, κανένας δε θα το εμποδίσει. Κι αυτό είναι το σημαντικότερο πρωτάθλημα για τον Kobe: Χάρη σε αυτό που αγαπούσε, θα ζει για πάντα.
Κωνσταντίνος Αμπατζής
Το Όσκαρ στο Parasite μας έδειξε ότι η Ακαδημία έχει κάποια ενσυναίσθηση
Είναι πολύ ταιριαστό, σημειολογικά μιλώντας, πως ακόμα και η ατάκα που σημάδεψε τον θρίαμβο του Parasite στα Όσκαρ αποτελούσε προϊόν ευρηματικής (παρά κυριολεκτικής) απόδοσης της φράσης του Bong Joon-ho από τη μεταφράστρια Sharon Choi. «Όταν ξεπεράσεις το εμπόδιο μιας ίντσας των υποτίτλων, θα γνωρίσεις τόσα πολλά περισσότερα απίστευτα φιλμ», είπε ο Bong μέσω της Choi παραλαμβάνοντας ένα από τα 4 Όσκαρ μιας βραδιάς ανεπανάληπτου θριάμβου για το κορεάτικο φιλμ που έγραψε ιστορία.
Έγραψε ιστορία στις Κάννες, καθώς έγινε η πρώτη ταινία της κινηματογραφικά πάμπλουτης Νοτίου Κορέας που κερδίζει την ύψιστη τιμή του μεγαλύτερου Φεστιβάλ, έγραψε ιστορία καθώς έφερνε ασταμάτητα κόσμο στις αίθουσες σε όποια χώρα κι αν παιζόταν διαλύοντας ό,τι προκαταλήψεις μπορεί να υπήρχαν για εθνικά σινεμά που δε λειτουργούν σε κάποιες χώρες της Δύσης, και έγραψε τελικά ιστορία κατακτώντας ολοκληρωτικά το Hollywood. Μέχρι και σήμερα βέβαια η αριστοτεχνική δημιουργία του μεγάλου δημιουργού μπορεί να αποτελεί αντικείμενο αναλύσεων και συζητήσεων που παρεξηγούν βασικά κομμάτια της πολιτικοκοινωνικής της ουσίας, τη στιγμή που κάτι η απουσία των Καννών το 2020 λόγω πανδημίας, κάτι η πάντα αναπόφευκτη, ασυναίσθητη επαναφορά προς το μέσον (σκεφτείτε για παράδειγμα πως δύο χρόνια μετά το Moonlight το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας πήγε στο Green Book, μια σαφέστατα ακραία θεματική και αισθητική αντιστροφή) μας φέρνει στο τέλος μιας χρονιάς όπου δεν υπάρχει «φετινό» Parasite.
Ταινίες -και βασικά, φαινόμενα- σαν το Parasite φυσικά δεν έρχονται κάθε χρόνο, και ούτε περιμένει κανείς να δούμε ξανά μια μη αγγλόφωνη ταινία να κερδίζει Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Σεναρίου(!). Όμως οι παράγοντες που βοήθησαν αυτή την ιστορική στιγμή να γίνει πραγματικότητα δε θα εξαφανιστούν. Η ταχύτητα, η αμεσότητα και η πρόσβαση που έχει φέρει το ίντερνετ σημαίνει πως οι «κουλτουρέ ξενόγλωσσες ταινίες» δεν είναι πλέον όσο μακρινές μπορεί να φάνταζαν σε έναν θεατή του πρόσφατου mainstream, ενώ η διεθνοποίηση της streaming διασκέδασης κάνει ακόμα και το αγγλόφωνο κοινό πιο δεκτικό σε αυτά τα «εμπόδια της μιας ίντσας». Φαινόμενο Parasite μπορεί να μην υπάρξει ξανά, όμως ο κόσμος του σινεμά δε θα είναι ποτέ όπως ήταν πριν από αυτό.
Θοδωρής Δημητρόπουλος
Η εκτόξευση των πυραύλων της SpaceX μας έδειξε ότι ο άνθρωπος πάντα θα επιθυμεί την κατάκτηση του διαστήματος
Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα του 2020 ήταν και η συνεργασία της εταιρίας SpaceX με τη NASA για την επιστροφή των ΗΠΑ στις επανδρωμένες αποστολές στο Διάστημα. Θα πρέπει όμως να διευκρινίσουμε εξ αρχής ότι οι ιδιωτικές εταιρίες σαν αυτή του Elon Musk αναπτύσσουν τα συστήματά τους με βάση συμβόλαια χρηματοδοτούμενα από τη NASA. Αυτό άλλωστε συνέβαινε ανέκαθεν και φυσικά και για το πρόγραμμα “Apollo”, του οποίου τα διάφορα συστήματα (διαστημόπλοια, πύραυλοι κλπ) κατασκευάστηκαν από 20.000 συνολικά εταιρίες με 400.000 εργαζόμενους, με τη συνολική όμως χρηματοδότηση της NASA που έφτασε το ποσό των 152 δισεκατομμυρίων δολαρίων (αξία 2019).
Στην περίπτωση του Elon Musk ίσως αρχικά να ήλπιζε πως θα μπορούσε να έκανε την επιστροφή του ανθρώπου στη Σελήνη με ιδιωτική χρηματοδότηση, δική του και άλλων ιδιωτών. Στην προσπάθεια αυτή είχε την οικονομική υποστήριξη και ενός Ιάπωνα δισεκατομμυριούχου ονόματι Yusaku Maezawa που του είχε υποσχεθεί 2,9 δις. δολάρια για να φτάσει στη γειτονιά της Σελήνης μαζί με ορισμένους καλλιτέχνες που θα επέλεγε ο ίδιος! Είχε μάλιστα καταθέσει και μία μεγάλη προκαταβολή. Αλλά στο μεταξύ ο Γιαπωνέζος έχασε πολλά χρήματα στις επιχειρήσεις του οπότε ανάγκασε και τον Musk να επιστρέψει στην κότα με τα χρυσά αυγά (τη NASA δηλαδή), όπως γίνεται πάντα, έστω κι αν ήδη ο Musk είναι ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη. Γιατί τα ταξίδια στη Σελήνη δεν είναι ένα σπορ που μπορεί (προς το παρόν τουλάχιστον) να αναλάβει μόνος του ένας ιδιώτης. Όσο πλούσιος κι αν είναι.
Την περασμένη Άνοιξη η NASA ανακοίνωσε την επιλογή των τριών εταιριών (από τις πέντε που κατέθεσαν προτάσεις στις αρχές του Νοεμβρίου 2019) για την κατασκευή και της νέας Σεληνακάτου που θα επιτρέψει στον άνθρωπο να επιστρέψει και πάλι στην επιφάνεια της Σελήνης. Πρόκειται για τις εταιρείες SpaceX (Elon Musk), Dynetics και Blue Origin (Jeff Bezos) μία εκ των οποίων θα κατασκευάσει το διαστημόπλοιο που θα μεταφέρει την πρώτη γυναίκα στην επιφάνεια της Σελήνης με το πρόγραμμα “Artemis”, μια ονομασία σε αντιδιαστολή με την ονομασία του προηγουμένου προγράμματος “Apollo”.
Οι τρεις εταιρείες υπέγραψαν συμβόλαια συνολικού ύψους 967 εκατομμυρίων δολαρίων ώστε να ολοκληρώσουν τις προτάσεις τους μέχρι τον Φεβρουάριο του 2021. Για την επιστροφή στη Σελήνη έχει ήδη επιλεγεί το πυραυλικό σύστημα Space Launch System και το κύριο διαστημόπλοιο, με την ονομασία Orion, που θα κάνουν πραγματικότητα το ταξίδι της επιστροφής στη Σελήνη το 2024 ή το 2025. Αυτή τη φορά όμως θα είναι μια επιστροφή για πάντα και το εφαλτήριο για την επέκταση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο Ηλιακό Σύστημα με την πρώτη επίσκεψη του ανθρώπου στον Άρη μέχρι τα μέσα του αιώνα (αν και γι’ αυτό το τελευταίο οι υποθέσεις που γίνονται είναι μάλλον πάρα πολύ αισιόδοξες).
Οι τελευταίες πάντως ανακοινώσεις με την ανακήρυξη των πρώτων 18 γυναικών και ανδρών αστροναυτών που έκανε η Αμερικανική NASA στις αρχές Δεκεμβρίου 2020 επιβεβαιώνουν τις ελπίδες της ανθρωπότητας πως σύντομα το πρόγραμμα “Artemis” [δίδυμη αδελφή του Απόλλωνα και θεά της Σελήνης] θα τοποθετήσει την πρώτη γυναίκα και τον επόμενο άντρα στην επιφάνεια του φυσικού μας δορυφόρου. Σ’ αυτή τη νέα Κοσμική Οδύσσεια η Αμερική δε θα είναι μόνη της αλλά θα έχει τη συμπαράσταση Αμερικανικών ιδιωτικών εταιρειών αλλά και τον ανταγωνισμό των διαστημικών υπηρεσιών και άλλων χωρών.
Διονύσης Σιμόπουλος, Αστροφυσικός, Επίτιμος Διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου
Οι φωτιές σε όλο τον πλανήτη μας θύμισαν ότι το περιβάλλον εκδικείται
Εικόνες που μοιάζουν βγαλμένες από ταινίες καταστροφής, αλλά δυστυχώς είναι η φρικτή πραγματικότητα. Και μάλιστα, μια πραγματικότητα που επαναλαμβάνεται. Για ακόμη μια χρονιά, οι πυρκαγιές που λεηλάτησαν τεράστιες εκτάσεις σε Αυστραλία, Καλιφόρνια και πολλές ακόμα περιοχές του πλανήτη, μας δίδαξαν ένα σκληρό μάθημα. Το τσιτάτο «η φύση εκδικείται» μπορεί να μοιάζει με γραφικό σλόγκαν που κοσμεί μπλουζάκια οικολόγων, αλλά είναι ταυτόχρονα και μια σκληρή αλήθεια. Οι επεμβάσεις του ανθρώπου στα δάση και στο φυσικό περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή η οποία σύντομα θα μοιάζει μη αναστρέψιμη, αποτελούν απλά την αντίδραση στην καταστροφική δράση του ανθρώπου. Ο πλανήτης αντιδρά, ο άνθρωπος μένει παθητικός θεατής, ανήμπορος να κάνει το οτιδήποτε και χρόνο με το χρόνο, οι συνέπειες θα είναι όλο και πιο ολέθριες, αν δεν υπάρξει παγκόσμια επιθυμία για αλλαγή. Όσο κι αν σε κάποιους, φωνές σαν της Greta Thunberg μοιάζουν υπερβολικές ή ακόμη και γραφικές, έχουν δυστυχώς για όλους μας μέσα τους πολύ μεγάλες δόσεις αλήθειας.
Κωνσταντίνος Αμπατζής
Η καταδίκη του Weinstein δε σημαίνει ότι ο αγώνας του #MeΤοο τελείωσε
Λίγο πριν την εκπνοή του 2017, οι New York Times είχαν δημοσιεύσει το περιβόητο πια ρεπορτάζ των Jodi Kantor και Megan Twohey όπου καταγράφονταν κατηγορίες δεκαετιών για σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση ηθοποιών και γυναικών του χώρου από τον Harvey Weinstein. Το βραβευμένο άρθρο του Ronan Farrow στο New Yorker λίγες μόλις ημέρες αργότερα θα έφερνε οριστικά πια τον καταιγισμό κατηγοριών που θα ακολουθούσε για τον μεγαλοπαραγωγό τα επόμενα χρόνια και θα καλλιεργούσε το πρόσφορο έδαφος για το κίνημα του #MeToo που είχε εισάγει ήδη ως hashtag η Tarana Burke.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι τη φετινή του κάθειρξη σε 23 χρόνια φυλάκισης με τις κατηγορίες βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης, το κίνημα του #MeToo έφερε ουσιαστικές αλλαγές πρακτικού επιπέδου στα σετ και τις διαδικασίες του Hollywood, γέννησε το Time’s Up όπου μπορούν να καταφεύγουν γυναίκες που υφίστανται παρενόχληση ή διακρίσεις στον εργασιακό τους χώρο για τη νομική τους υπεράσπιση, και έφυγε από τα όρια της βιομηχανίας ψυχαγωγίας, για να βάλει στη συζήτηση κάθε τομέα όπου οι γυναίκες εκτίθενται σε ανάρμοστες συμπεριφορές, εντός και εκτός Αμερικής.
Η κάθειρξη ήταν μία τεράστια στιγμή δικαίωσης για τις επιζήσασες των επιθέσεων ενός ανθρώπου που είχε μετατρέψει το Hollywood σε κυνηγότοπο, δεν πλησιάζει καν όμως την ιδέα ενός αίσιου τέλους. Ο Weinstein ήταν μονάχα η αρχή μίας χιονοστιβάδας που δεν έχει τέλος. Δε θα πρέπει να το αποκτήσει μέχρι κάθε γυναίκα να μπορεί να εργάζεται και να υπάρχει άφοβα.
Iωσηφίνα Γριβέα
Την εποχή της τηλεργασίας, το Zoom έγινε συνώνυμο του γραφείου
Ψάχνεις συνήθως να βρεις το καλό μέσα στο κακό, αυτό είναι μία ανθρώπινη ανάγκη για να κρατηθείς – και το κάναμε αρκετά μέσα στην πανδημία. Με όσους υπερέβαλαν όμως και έλεγαν αυτάρεσκες αερολογίες όπως «η πανδημία είχε και τα καλά της, με βοήθησε να βρω τον εαυτό μου», καλύτερα ούτε «καλημέρα».
Εδώ αν έπρεπε να βρούμε ένα καλό θα ήταν ότι είχαμε τη μία-φορά-σε-χίλια-χρόνια ευκαιρία να φανταστούμε ξανά το πώς θα θέλαμε να δουλεύουμε. Να επανεφεύρουμε τρόπους εργασίας που έχουν καθιερωθεί ως ακλόνητοι μέσα από την παραδοσιακή πρακτική. Σκέψου το: Κάναμε «δουλειά γραφείου» από το σπίτι. Μόνο ως κακό ανέκδοτο μεταμφιεσμένο σε μέτριο status θα ακουγόταν αυτό κάποτε. Τώρα ήταν μία πραγματικότητα, κι ευχαριστούμε και το Zoom για αυτό.
Είχαμε υποψιαστεί ότι πολλά πράγματα μάς είναι άχρηστα στη δουλειά, αλλά ποτέ δεν είχαμε συμπεριλάβει ανάμεσά τους τα ρούχα. Την κίνηση, ναι, πάντα γνωρίζαμε ενδόμυχα πώς θα ήταν καλύτερη η ζωή μας, αν δε χαλούσαμε τόσες ώρες στο πηγαινέλα. Και την ησυχία του σπιτιού μας να μας βοηθάει να συγκεντρωθούμε, την είχαμε φανταστεί. Την πιθανότητα να τελειώνουμε την εργασία μας πιο γρήγορα εφόσον δεν υπάρχουν περισπασμοί, επίσης την περιμέναμε.
Να συνδυάζουμε όμως πιτζάμα με πουκάμισο στη δουλειά μας, όχι, αυτό ερχόταν από ένα άλλο σύμπαν, ένα άλλο πεδίο συνείδησης. Δεν υπήρχε στη φαντασία μας. Στο lockdown όμως το κάναμε, όπως και το να καθαρίζουμε μόνο εκείνο το μέρος του σπιτιού μας που φαινόταν πίσω απ’ την κάμερα του PC. Ή έστω αυτό το έκανα μόνο εγώ. Η τηλεργασία διέλυσε μύθους δεκαετιών, έλυσε προβλήματα που δημιουργήθηκαν μέσα σε μια νύχτα και -μεταξύ άλλων- μάς έκανε να αγαπήσουμε το Zoom, το καλύτερο υποκατάστατο της προσωπικής επαφής που είχαμε διαθέσιμο. Και αφού εξασκηθήκαμε μέσα από συνεννοήσεις και meetings, το χρησιμοποιήσαμε και στην προσωπική μας ζωή, για να μιλήσουμε με φίλους και συγγενείς. Γι’ αυτό και το «αγαπήσαμε» δεν το είπα υπερβολικά.
Κώστας Μανιάτης
Το Last Dance μας έδειξε γιατί ο Jordan ήταν και θα είναι ο απόλυτος GΟΑΤ
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το The Last Dance συνέβη επειδή ο Michael Jordan κάπου βαρέθηκε να ακούει συγκρίσεις και άλλες -κατά τον ίδιο- ιεροσυλίες και εκμεταλλεύτηκε το υλικό που καθόταν αχρησιμοποίητο από τη διάρκεια της τελευταίας του σεζόν στους Bulls ,προκειμένου να παραδοθεί στο κοινό η Τελευταία Λέξη πάνω στις συζητήσεις περί μεγαλείου και κληρονομιάς. Στα δημιουργικά όμως χέρια των συντελεστών, το ντοκιμαντέρ που προέκυψε ήταν κάτι παραπάνω από ένα τεράστιο infomercial για το μεγαλείο του Jordan. Τοποθετεί τον MJ στο μέσον μιας σαρωτικής αφήγησης που εντοπίζει κομβικές στιγμές του παρόντος και του παρελθόντος για να μιλήσει για τη γέννηση και το θρίαμβο μιας δυναστείας και του πώς όλος αυτός ο τυφώνας είχε για επίκεντρο μία εμβληματική μορφή. Είναι συναρπαστικό όχι μόνο ως αθλητική ιστορία (ως πολλές αθλητικές ιστορίες!) ή ως μια συλλογή καθηλωτικών προφίλ, αλλά και ως ένας μεγαλειώδης πίνακας μιας ολόκληρης εποχής του αθλήματος.
Ο Jordan στέκεται μπροστά από την κάμερα, στο σήμερα, με τα κοκκινισμένα του μάτια και το όλο vibe ενός ημίθεου με ανοιχτές ακόμα βεντέτες με τα πολλαπλά του παρελθόντα. Ενοχλείται, θυμώνει, απορρίπτει, εξηγεί. Όταν ο Ηρακλής επιλέγει να σου αφηγηθεί τους 12 Άθλους του, όσο ωραιοποιημένα κι αν το κάνει, όσο κι αν κομποζάρει, όσο κι αν απαιτεί να επικρατήσει η δική του οπτική, δεν μπορείς παρά να ακούσεις προσεκτικά. Τελικά, αν μιλήσουν αρκετά, οι άνθρωποι θα σου πουν ποιοι είναι. Και για τον Jordan δεν ισχύει κάτι διαφορετικό: Ο ίδιος και όλες του οι πτυχές αναπτύσσονται μέσα σε μια δομικά εντυπωσιακή αφηγηματική κατάθεση πολλαπλών ηρώων και storylines με τον Jordan αρχή και τέλος, ήρωα και villain, συνήγορο και κατήγορο, παιχνιδιάρη και απάνθρωπο, πληγωμένο και άτρωτο. Για 5 αξέχαστες εβδομάδες, δεν μπορούσαμε όχι απλά να σταματήσουμε να βλέπουμε, αλλά και να ασχοληθούμε με οτιδήποτε άλλο.
Θοδωρής Δημητρόπουλος
Η επιτυχία του TikTok ήρθε να αποδείξει ότι η Κίνα είναι το νέο αφεντικό των social media
H έκρηξη της τεχνολογικής ανάπτυξης των τελευταίων δεκαετιών έχει συνδεθεί καλώς ή κακώς με τη Δύση ή με χώρες και αγορές προσκείμενες προς το παράδειγμά της (Νότια Κορέα, Ιαπωνία). Αυτό είναι νομίζω κάτι αδιαμφισβήτητο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας έχουν τη βάση τους στις ΗΠΑ. Το 2020 και η αναμπουμπούλα που αυτό έφερε σε κάθε τομέα της αγοράς και, γενικότερα, της ανθρώπινης δραστηριότητας έφερε μαζί του και τις κατάλληλες ρωγμές που χρειαζόταν η Κίνα, προκειμένου να μπει και εκείνη στον διεθνή ανταγωνισμό και μάλιστα με τους καλύτερους όρους. Το όνομα τους δρόμου που άνοιξε μπροστά της; ΤikTok.
Το TikTok τρέχει με 690 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες τον μήνα. Περίπου οι 200 εκατομμύρια από αυτούς βρίσκονται στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ο Donald Trump προσπάθησε με διάφορους πιθανούς ή απίθανους τρόπους να ανακόψει αυτή την πορεία, πράγμα που όμως ερχόταν σε αντίθεση με τους ίδιους του κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Η επιτυχία της πλατφόρμας αυτής μοιάζει, λοιπόν, σαν να ήρθε από το πουθενά αλλά είναι δεδομένο ότι οδηγεί κάπου. Σηματοδοτεί μια καινούργια εποχή. Είναι προφανές ότι σε έναν κόσμο σαν και τον δικό μας, ο έλεγχος πάνω σε ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητας δισεκατομμυρίων χρηστών παγκοσμίως μπορεί να φέρει τρομερά οφέλη σε μια αναδυόμενη υπερδύναμη όπως είναι η Κίνα.
Ούτως ή άλλως δεν είναι καθόλου σπάνιο το φαινόμενο πλατφόρμες της Δύσης να υιοθετούν και να ενσωματώνουν επιτυχημένα στην Κίνα features. Το αν αυτός ο τρόπος ενσωμάτωσης στοιχείων από τα κινεζικά social media αρκεί για να διατηρήσουν οι ΗΠΑ τα σκήπτρα στον απόλυτο έλεγχο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα φανεί στο άμεσο μέλλον. Το βέβαιο είναι πάντως ότι το TikTok, σε περίπτωση που διατηρήσει τη δυναμική του φτιάχνοντας και νέες συνάψεις με την καθημερινότητα των χρηστών είναι ήδη ένα πολύ ισχυρό πλήγμα στην αμερικανική κυριαρχία.
Νίκος Σταματίνης
Το 2020 μας έδειξε πώς η φυγή της Eλένης Μενεγάκη από τη μικρή οθόνη, επανακαθορίζει την ελληνική τηλεόραση
Δεν έχει σημασία αν η τελευταία φορά που κάθισες να δεις εκπομπή της ήταν εδώ και πάνω από μια δεκαετία, όταν ήσουν φοιτητής με άπειρο χρόνο να κάψεις. Δεν έχει σημασία αν γενικότερα δε βλέπεις ελληνική τηλεόραση. Δεν έχει σημασία αν έχεις χιπστεράδικη αλλεργία απέναντι σε οτιδήποτε είναι ΤΟΣΟ ξανθό, ΤΟΣΟ μπουστάτο και ΤΟΣΟ χαρωπό.
Η Ελένη έφυγε, μετά από 25+ χρόνια. Έφυγε με το κεφάλι της ψηλά. Έφυγε όταν εκείνη ήθελε, με τον τρόπο που εκείνη ήθελε. Δεν ξέρω αν και πότε θα ξαναγυρίσει. Δεν ξέρω καν αν θέλω να ξαναγυρίσει. Το μόνο βέβαιο είναι με το δικό της Last Dance απέδειξε ότι είναι η Air Jordan της ελληνικής τηλεόρασης. Η τελευταία -και μεγαλύτερη- σταρ της ελληνικής τηλεόρασης.
Εκείνη που καμία, μα καμία, δεν μπορεί να πάρει τη θέση της. Γιατί, όπως εύστοχα μου είπαν τηλε-γνώστες, «δε θα ξαναβγεί Μενεγάκη γιατί δε θα ξαναϋπάρξει η εποχή που τη γέννησε, που την κράτησε και που της έδωσε αυτή τη διάρκεια. Είναι πραγματικά τέλος εποχής». Και όντως συμφωνώ ότι κανένα πρόσωπο δεν μπορεί να εξελιχθεί αυτή τη στιγμή σε τόσο γιγαντιαίο για τα ελληνικά δεδομένα brand name όσο εκείνη.
Τι μένει για την ελληνική τηλεόραση; Πάντως, όχι το να αρκεστεί σε ξανθιές που θυμίζουν Μενεγάκη αλλά δεν είναι ή να επενδύσει σε πιο θεατράλε ή μοντελέ φιγουρές. Γιατί καμία από αυτές τις συνταγές δεν έπιασαν. Ίσως, πάλι, η λύση να έρθει και πάλι από τη Μενεγάκη. Γιατί μόνο μια βασίλισσα μπορεί να χρίσει τη διάδοχό της. Πώς; Με το να δεχθεί να δώσει σε αυτή (όποια και αν είναι) την πρώτη της συνέντευξη ως καλεσμένη.
Πάνος Κοκκίνης
Το 2020 ήταν η χρονιά που η JLo μας έδειξε ότι το star status είναι ανεξάρτητο από την ηλικία
Στις 24 Ιουλίου του 2020 η Jennifer Lopez έκλεισε τα 51 χρόνια ζωής. Μισός αιώνας και ένας χρόνος από τη στιγμή που εμφανίστηκε στον πλανήτη Γη. Κι όμως, η JLo μοιάζει λες και έχει καταργήσει κάθε νόμο της φύσης και κάθε χρόνο που περνάει δείχνει νεότερη, αλλά και πιο δημιουργική. Τη φετινή χρονιά μάλιστα, απέδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι το star status είναι ανεξάρτητο από την ηλικία.
Αυτά που έκανε μέσα στο 2020 ξεπέρασαν κάθε προσδοκία. Κάθε προηγούμενο. Τον περασμένο Φεβρουάριο στο ημίχρονο του Super Bowl «εξαφάνισε» τη Shakira και η υφήλιος υποκλίθηκε στο μεγαλείο της. Λίγους μήνες αργότερα κι ενώ οι περισσότεροι καλλιτέχνες βρίσκονταν σε μια φάση προετοιμασίας και συγκέντρωσης για τα επόμενα projects τους, η JLo αιφνιδίασε ξανά. Κυκλοφόρησε νέο κομμάτι με τον Maluma (Pa Ti), ενώ το παρουσίασαν στα αμερικανικά βραβεία AMAs με τον πιο σέξι τρόπο. Συγκλονιστήκαμε, την αποθεώσαμε και συνεχίσαμε τις ζωές μας.
Πού να ξέραμε πως η Jennifer Lopez είχε έτοιμο και κάτι ακόμη μεγαλύτερο φέτος; Ένα μήνα πριν φύγει το 2020 ανέβασε στο Instagram μία φωτογραφία που εντάχθηκε σχεδόν αμέσως στην κατηγορία με εκείνες που «έσπασαν» το Internet. Η 51χρονη σταρ πόζαρε ολόγυμνη, φορώντας μόνο το δαχτυλίδι του αρραβώνα της με τον Alex Rodriguez, προκειμένου να μάς ενημερώσει για την κυκλοφορία του νέου της single “In the Morning”. Η εικόνα του εξωπραγματικού σώματος της JLo συγκέντρωσε εκατομμύρια likes και δε θα ήταν υπερβολή να πούμε πως της χάρισε δικαιωματικά τον τίτλο του απόλυτου sex symbol της εποχής μας. Τι άλλο να περιμένουμε Jennifer;
Γιάννης Μπαϊρακτάρης
Η ήττα του Trump στις εκλογές δεν έβγαλε την Αμερική από την προεμφυλιακή της κατάσταση
Η ήττα του Trump στις πρόσφατες εκλογές των ΗΠΑ, έφερε ως γεγονός όλα τα στοιχεία που έκαναν τον Trump, πλανητάρχη. Γκρίνια, αιτιάσεις για fake news, αδυναμία παραδοχής λαθών, μικροπρέπεια, πολιτικό κανιβαλισμό. Η ακραία πόλωση που είδαμε να διαμορφώνεται την περίοδο πριν τις εκλογές, όχι μόνο δεν αποδυνάμωσε τον Trump, αλλά στην ουσία τον ενίσχυσε. Ο πρώην Πρόεδρος συγκέντρωσε πάνω από 74 εκ. ψήφους, έναντι 81 εκ. του Biden. Το 2016 είχε συγκεντρώσει 63 εκ. έναντι 65 της Hillary, μόνο που τότε «πήρε» τις μεγάλες Πολιτείες. Εν ολίγοις, ο «πορτοκαλί» απερχόμενος αύξησε τα ποσοστά του κατά 11 εκ. ψήφους. Θα έλεγε κανείς ότι ο Biden επικράτησε τελικά λόγω της συσπείρωσης όλων των «άλλων» έναντι του υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών. Των πιο προοδευτικών, των μεταναστών, των απογοητευμένων με τη διαχείριση της πανδημίας.
Η ουσία όμως είναι πως η Αμερική παραμένει βαθιά διχασμένη, με τους οπαδούς της συντήρησης να έχουν «μπολιαστεί» πλέον με τον πιο ακραίο αντιμεταναστευτικό -έως και ρατσιστικό- λόγο, σε μια πιο παγιωμένη από ποτέ δομή λαϊκισμού και επιθετικότητας. Μπορεί λοιπόν ο Trump να φεύγει, ο «τραμπισμός» όμως μένει και θα αποτελέσει βασικό συστατικό της πολιτικής της επόμενης ημέρας για τους Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι θα συνεχίσουν άλλωστε να ελέγχουν τη Γερουσία. Ο δε «νούμερο 2» τους, John Thune, δε φαντάζει και πολύ πιο προοδευτικός από τον Trump μιας και ήταν ενορχηστρωτής της οικονομικής πολιτικής του.
Το μίσος έχει αυξηθεί και η νίκη του Biden φαντάζει «πικρή», μιας και δύσκολα θα μπορέσει να αλλάξει τις παγιωμένες δομές στα σώματα Ασφαλείας της χώρας, και την εξωτερική πολιτική της οικονομικής υπεροχής δια των εντάσεων. Θα έχει άλλη ρητορική μεν, όμως είναι βέβαιο πως θα αποφύγει τη σύγκρουση συμφερόντων με τα μεγάλα λόμπι που ενίσχυσε ο προκάτοχός του. Το να καταφέρει για αρχή, να επαναφέρει μερικώς το Obamacare και να επενδύσει περισσότερα για την παιδεία, θα είναι μια έστω καθυστερημένη ανάκαμψη για τις ΗΠΑ.
Χρήστος Δεμέτης
Τα ριάλιτι επέστρεψαν για να θριαμβεύσουν στην ελληνική τηλεόραση και αυτό δεν είναι καλό
Το 2020 αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για την ελληνική τηλεόραση. Σαν να μην έφτανε η πανδημία και ο κορονοϊός, που άλλαξαν βίαια την καθημερινότητά μας, τα κανάλια πήραν φέτος την απόφαση να γυρίσουν τον χρόνο πίσω και να μας σερβίρουν ένα ξαναζεσταμένο, ίσως και χαλασμένο φαγητό. Η αρχή έγινε από τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν έγινε γνωστό πως ο «βασιλιάς της ριάλιτι tv», το Big Brother, θα επέστρεφε στους τηλεοπτικούς μας δέκτες.
Αν και η πανδημία αναγκαστικά ανέβαλε την πρεμιέρα του, τελικά δεν το αποφύγαμε και τον Αύγουστο άρχισε να ξεδιπλώνεται στις τηλεοράσεις μας ένα κρεσέντο αισχρολογίας και ντροπιαστικών σχολίων, τα οποία προκάλεσαν μέχρι και κυβερνητική παρέμβαση. Παρόλα αυτά τα νούμερα, που κατέγραψε το συγκεκριμένο πρόγραμμα στους δείκτες τηλεθέασης, ήταν υψηλά. Κι αυτό είναι σίγουρα κάτι ανησυχητικό.
Αυτή η χρονιά, όμως, μας επιφύλασσε κι άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις. Ο πληγωμένος Έλληνας τηλεθεατής είδε να ξεδιπλώνεται μπροστά του μια μεγάλη σειρά ριάλιτι προγραμμάτων, όπως το Bachelor, το GNTM ή ο Εφιάλτης στην Κουζίνα. Όλα τους κατάφεραν να σταθούν αξιοπρεπώς στους δείκτες τηλεθέασης, «βυθίζοντας» αρκετές νέες και ποιοτικές ελληνικές σειρές μυθοπλασίας, που βρέθηκαν απέναντί τους. Εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτέλεσαν οι Άγριες Μέλισσες, ωστόσο ένα πρόγραμμα είναι δύσκολο να αντισταθεί στην επέλαση της trash tv. Και το χειρότερο είναι πως, απ’ όσα τουλάχιστον ακούγονται, το 2021 ίσως και να έχουμε ακόμη περισσότερα ριάλιτι στις «ταλαιπωρημένες» τηλεοράσεις μας.
Γιάννης Μπαϊρακτάρης
Η ζωή και ο θάνατος του Diego Maradona μας έδειξαν ότι και οι θεοί είναι θνητοί
Δεν τον έζησα real time. Δύο εικόνες έχω από Αυτόν να αγωνίζεται: Mία στα 10 το 1994 στο Μουντιάλ της Αμερικής απέναντι στην Ελλάδα και άλλη μία από την επιστροφή του στη Boca Junios το 1995, στο Bombonera με εκείνη την ανεκδιήγητη κίτρινη λωρίδα στα μαλλιά. Τον Φλεβάρη του 2019, όμως, τότε που μπορούσαμε και ταξιδεύαμε, βρέθηκα στη Νάπολη, στη γη που μεγαλούργησε, στο Σπίτι Του. Ήταν σαν το πνεύμα του να αιωρούνταν με κάποιον ιερό τρόπο πάνω από όλη την πόλη – από τις τοιχογραφίες στη Spaccanapoli, το εκκλησάκι στο Bar Nilo, τις φανέλες με το όνομά του στη Via Tribunali, τα γκραφίτι, τα παιδιά με το 10 στην πλάτη, ο Diego ήταν εκεί, 30, περίπου, χρόνια μετά το τελευταίο του παιχνίδι στο γήπεδο Σαν Πάολο. Εκεί που έγινε Θεός. Εκεί που πήγε για να γεμίσει ένα κενό που φαίνεται ότι υπήρχε από πάντα.
Όταν έγινε η ακριβότερη μεταγραφή για το 1984, η πόλη της Νάπολης ανάρρωνε, ακόμα, από τον σεισμό του Νοεμβρίου του ’80, όταν τα 6,9 ρίχτερ της δόνησης στην Ιρπίνια της Καμπανίας στη νότια Ιταλία άφησαν πίσω τους 2.500 νεκρούς, 7.700 τραυματίες και 250.000 άστεγους. Νότος, Νάπολη, Καμόρα, εκατομμύρια λιρέτες της ιταλικής κυβέρνησης. Μία εξίσωση που δεν ήταν δύσκολο να πάει λάθος, να βγάλει λάθος νούμερα από τη στιγμή που τα χρήματα (καμία έκπληξη) θα βρίσκονταν στα λάθος χέρια. Η πόλη δεν είχε δήμαρχο, σπίτια, σχολεία, λεωφορεία και εγκαταστάσεις. Τίποτα όμως δεν είχε σημασία γιατί, πλέον, είχε Αυτόν. Την ελπίδα.
Πήγε εκεί για να κάνει την εξομολόγησή του σε ένα άνετα εξωστρεφές περιβάλλον, στην Ιταλία, στη χώρα που θα μπορούσε να κάνει αυτή την πολύπλοκη εξομολόγηση, επικοινωνιακά επιστήμη. Κάθε εμφάνιση και μία ισορροπία τρόμου. Επιδεικνύοντας: Γκολ, ντρίμπλες, πάρτι, κόκα, εξώγαμα, ευφυΐα, διαστροφή, ένα ευζήν που χωρούσε τον δικό του πουτανιάρικο τρόπο ζωής. Πάντα έτοιμος για συντριβή. «Με τον Diego θα πήγαινα παντού, με τον Maradona πουθενά», τάδε έφη Fernando Signorini, ο τότε προσωπικός του γυμναστής. Κανείς δεν το έθεσε ποτέ καλύτερα.
Ήταν λαϊκός, είχε μεγαλώσει σε μια φτωχογειτονιά στα περίχωρα του Μπουένος Άιρες, είχε ανεπτυγμένο το αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης, πήγε -χωρίς να το ξέρει- για να γίνει Μεσσίας, Άγιος, για να προκαλέσει με ένα απλό χτύπημα με το μυτάκι πέντε λιποθυμίες και δύο καρδιακές προσβολές (όπως σε εκείνο το γκολ απέναντι στη Γιουβέντους). Ο Diego στη Maradonapoli. Ήταν και αφελής – αν τον κρίνουμε με τους σοσιαλμιντικούς όρους του 2020-, συχνά ξεβρακωμένος μπροστά στο τσίρκο. Γυμνός και ειλικρινής, όμως, έδειξε ότι είναι ένας από αυτούς. Τους ανθρώπους του Νότου. Πήγε για να κυλιστεί στις λάσπες σε ένα φιλικό, για να κάνει τους συμπαίκτες του να πιστέψουν ότι μπορούν να καταφέρουν τα πάντα, βλέποντας τον απλά να χορεύει στο Μόναχο σε έναν ημιτελικό UEFA, για να απορροφήσει όλες τις ρατσιστικές συμπεριφορές του Βορρά απέναντι στο Νότο, για να ενώσει με έναν τρόπο που δεν είχε συμβεί ποτέ άλλοτε. Εξαιτίας του, είδαμε στο ντοκιμαντέρ του Asif Kapadia, το ανατριχιαστικό «Δεν ξέρετε τι χάσατε», έξω από το νεκροταφείο τη μέρα του πρώτου πρωταθλήματος. Ήταν Θεός. Στη Νάπολη, o Maradona αντικατέστησε τη Madonna.
Αυλαία, χειροκροτήματα.
Θοδωρής Κανελλόπουλος
Μετά τον κορονοϊό, η αγορά εργασίας δε θα είναι ποτέ ίδια
Ο εφιάλτης της μείωσης της απασχόλησης, που συνεπάγεται μείωση της κατανάλωσης, άρα και αύξηση του κρατικού ελλείμματος, είναι ήδη μπροστά μας. Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει. Δεν είναι ένας θεσμός που ήρθε για να παρέλθει. Θα γίνει ένας κεντρικός πυλώνας της απασχόλησης σε παγκόσμια κλίμακα, αυτό είναι δεδομένο. Στη δική μας αγορά εργασίας, ακόμα αναμένουμε ένα νομοσχέδιο που θα περιγράφει το πλαίσιο των κανόνων γύρω από την τηλεργασία.
Είναι κρίσιμη η ανάγκη να επιβληθούν τα απαραίτητα μέτρα ρύθμισης της τηλεργασίας από τους κρατικούς φορείς, καθώς καθημερινά βλέπουμε πως είναι ένα πεδίο που η εργοδοτική αυθαιρεσία αλωνίζει. Δε λαμβάνονται πρωτοβουλίες ως προς το δικαίωμα του εργαζομένου στην ορθή τήρηση του ωραρίου του, στη χρήση της κάμερας, στο logout από τον υπολογιστή, θα συνεχίζουμε να ακούμε για περιπτώσεις εργαζομένων που δουλεύουν 15 ώρες την ημέρα, ή ακόμα και άλλους που τηρούν μεν το 8ώρο, αλλά καλούνται να απαντήσουν σε e-mails στις 11-12 το βράδυ, χωρίς καμία πρόσθετη αμοιβή.
Επίσης, βλέπουμε να θεσμοθετείται για πρώτη φορά στη χώρα μας η 10ώρη εργασία, άρα το 8ώρο είναι πια στο στόχαστρο. Παράλληλα, μέσα από την έκθεση Πισσαρίδη, γίνεται λόγος για μείωση εισφορών υγείας υπέρ του εργοδότη, για μια «ενιαία εισφορά», όπου ένας εργαζόμενος των 6500 ευρώ και ένας 650 ευρώ θα πληρώνουν το ίδιο, κάτι που σημαίνει πολύ μειωμένες δαπάνες ως προς τη δημόσια υγεία. Άρα η δημόσια υγεία εξελίσσεται σε είναι ένα ακριβό αγαθό, που θα είναι μη ποιοτικό για όσους δεν έχουν οικονομική άνεση.
Η αγορά ακούγεται πως θα έχει ανάπτυξη και θα φέρει νέες θέσεις εργασίας τα επόμενα χρόνια. Όμως αυτό δεν είναι δεδομένο. Για να υπάρξει ανάπτυξη, θα χρειαστεί ένα πάγωμα των ασφαλιστικών και φορολογικών εισφορών στις επιχειρήσεις και όχι μόνο μειώσεις των υποχρεώσεων των εργοδοτών που αφορούν κυρίως τους εργαζόμενους, κάτι που συμβαίνει και στη χώρα μας. Για να υπάρξει ανάπτυξη, χρειάζεται να στηριχθεί το εισόδημα, να στηριχθούν οι επιχειρήσεις με πρόσβαση σε δανειοδότηση και όχι να κλείνεται το μάτι στις επιχειρήσεις, ώστε να μετακυλούν το κόστος προς τους εργαζόμενους. Αν δεν υπάρξει ουσιαστική ενίσχυση του εισοδήματος, θα έχουμε λουκέτα και απολύσεις.
Κώστας Τσουκαλάς, Δικηγόρος-Εργατολόγος
Το νέο Playstation της Sony μας έδειξε τι θα πει επιτυχημένη και δυναμική επιστροφή
Η αλήθεια είναι μία. Δεν υπάρχει αμφιβολία, το PlayStation είναι βαθιά ριζωμένο στο RNA του Έλληνα παίκτου. Δεν περιμέναμε το 2020 εν μέσω καραντίνας και κορονοϊού να βγάλουμε αυτό το συμπέρασμα. Απλώς ο Νοέμβριος του έτους που φεύγει έβαλε μία έξτρα στρώση με το PS5. Ταχυμεταφορικές -χωρίς το ταχύ μπροστά- προσπάθησαν και θα προσπαθήσουν στο μέλλον να εξυπηρετήσουν τις προ-παραγγελίες της νέας κονσόλας με την αγορά να μην ομαλοποιείται ακόμα και έως το τέλος του Μαρτίου του ’21 όπως ψιθυρίζεται. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ενδέχεται έως τότε να μην καθίσει κανένα PS5 φαρδύ πλατύ ή έστω σε κάθετη θέση σε ράφι καταστήματος, θα πρέπει πρώτα να καλυφθούν οι παραγγελίες που έχουν γίνει ήδη. Κι όλα αυτά ενώ καταρρίφθηκε ο πρώτος και καλύτερος κανόνας, ότι δηλαδή μία κονσόλα είναι τα παιχνίδια της, καθώς σημαιοφόρος της παρέλασης των τίτλων του λανσαρίσματος ήταν το Demon’s Souls του 2009 και παραστάτης το Astro’s Playroom.
Εντάξει, υπερβολικός και γκρίνιας όπως πάντα, πρόκειται για ένα μυθικό remake και μία εξαίρετη περίπτωση-υπόδειγμα τι μπορείς να κάνεις με το νέο διαστημικό χειριστήριο DualSense, παρόλα αυτά η αλήθεια είναι πως το launch line-up δεν ήταν και το καλύτερο στην παγκόσμια ιστορία. Αλλά, πρώτον, πρόκειται για μία νέα κονσόλα, με SSD, με πράματα, με θάματα. Για παράδειγμα, δε θα είναι πλέον μία Οδύσσεια να φορτώσεις ένα save σε ένα open-world game (ναι, Assassin’s Creed Odyssey, για σένα μιλάμε, κάτσε να σε κεράσουμε). Και, δεύτερον, υπάρχει μία εμπιστοσύνη, μια άλλη σχέση, τα καλύτερα έρχονται με God of War: Ragnarok, Horizon Forbidden West, Gran Turismo 7 και ποιος ξέρει τι άλλο. Έτσι είναι, μόνο αλήθειες σε αυτήν την εκπομπή, κυρίες και κύριοι.
Mάκης Ραπτόπουλος
To Crown έκανε ξανά hot τη βασιλική οικογένεια, αλλά ο Meghan και η Harry δεν την άντεξαν άλλο
Μετά από μήνες εικασιών και αναλύσεων από τους φανατικούς παρατηρητές της βρετανικής βασιλικής οικογένειας, ο – τότε – Πρίγκιπας Harry και η Meghan Markle ανακοίνωσαν τον περασμένο Ιανουάριο πως είχαν αποφασίσει να παραιτηθούν από τους ρόλους τους ως ανώτερα μέλη της οικογένειας. Οι λέξεις «οικονομικά ανεξάρτητοι» που εμπεριείχε η ανακοίνωσή τους είναι αμφισβητούμενες καθώς ο Harry μπορεί ακόμα να λαμβάνει χρήματα από τον πατέρα του Πρίγκιπα Κάρολο μέσω του Δουκάτου της Κορνουάλης, η κάνουλα του μοναρχικού επιδόματος ωστόσο έχει κλείσει.
Μπορεί η Markle να ήταν προετοιμασμένη για την παρεμβατικότητα των βρετανικών μέσων – πριν καν παντρευτεί τον Harry οι αγγλικές φυλλάδες είχαν ανασύρει όποιον είχε κακή κουβέντα να πει γι’ αυτή, ανάμεσά τους και τον πατέρα της – δε φάνηκε ότι περίμενε όμως τον ανεπαρκώς κεκαλυμμένο ρατσισμό που θα εμφανιζόταν σε κάθε ευκαιρία μικροεπίθεσης εναντίον της. Η αποχώρηση του ζευγαριού ήταν μία δύσκολη απόφαση που τελικά είχε πιο περίπλοκο παρασκήνιο από αυτό που άφησαν οι επίσημες ανακοινώσεις να εννοηθεί, σε έναν κόσμο που παλεύει να εξελιχθεί ωστόσο ήταν ίσως τελικά μονόδρομος.
Ιωσηφίνα Γριβέα
To 2020 μας έδειξε πώς πραγματικά είναι να ζεις στη χρονιά της απώλειας
Πριν την πανδημία, οι μαύρες σκέψεις όπως «κι αν αυτή είναι η τελευταία φορά που του μιλάω» ίσως γίνονταν όταν επισκεπτόσουν κάποιον στο νοσοκομείο ή όταν μιλούσες με κάποιον στο τηλέφωνο και ήξερες ότι έχει χειροτερέψει η υγεία του. Οι μαύρες σκέψεις όμως σαν κι αυτήν να γίνεται για άνθρωπο υγιή, για κάποιον που εκείνη τη στιγμή που μιλάτε, ξέρεις και ξέρει ότι δεν έχει τίποτα, ήταν κάτι εντελώς καινούργιο. Και νομίζω όχι μόνο για μένα. Να τηλεφωνείς καθημερινά στους γονείς σου, στους δικούς σου ανθρώπους που έχουν μια ηλικία, για να βλέπεις αν είναι καλά, και όχι με το τυπικό του πράγματος, να θες να δεις αν ΟΝΤΩΣ είναι καλά -δεν έχουν πυρετό, δε βήχουν, αναπνέουν κανονικά κλπ- ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Και να σκέφτεσαι «λες αύριο να μην είναι στην ίδια κατάσταση;», ενώ εκείνη την ώρα χαίρουν άκρας υγείας. «Λες μέσα σε λίγες ώρες όλα να έχουν πάει ανάποδα»;
Όσοι ζούμε μέσα σε αυτό το περιβάλλον της απώλειας και η μόνη μας έγνοια είναι η πιο πάνω, ανήκουμε στους τυχερούς. Και αυτό δείχνει πόσο σκληρή είναι η νέα πραγματικότητα. Κάποιοι έχασαν τους ανθρώπους τους, κι εμείς γκρινιάζουμε. Με τι μούτρα;
Έτσι μαθαίνουμε τους αριθμούς -κρούσματα, διασωληνώσεις, θανάτους- και προχωράμε προσεκτικά να κάνουμε ό,τι έχουμε να κάνουμε με έναν νέο τρόπο. Και σε ό,τι δε χωράει νέος τρόπος, το αναβάλλουμε. Και ψάχνουμε κάποια σύνδεση με το παρελθόν προς τη μεριά που μας δείχνει το 2020 -ξεχασμένες πανδημίες, καταστροφές κλπ- για να δούμε αν υπάρχει παράδειγμα να ακολουθήσουμε. Διαβάζουμε για το πώς αντιμετώπισαν οι προηγούμενοι από μας τις δικές τους χρονιές της απώλειας και πάντα βιαζόμαστε να φτάσουμε στην τελευταία σελίδα, εκεί που γράφει ότι κάποια στιγμή όλο αυτό τελείωσε. Και το ίδιο περιμένουμε να συμβεί και τώρα.
Κώστας Μανιάτης
* Εικονογράφηση: Κωνσταντίνος Μπαντούνας
