10 παιδικά βιβλία που αξίζει να ξαναδιαβάσεις μεγάλος

Πριν λίγο καιρό βρέθηκα για μια βόλτα στο Μοναστηράκι. Χαζεύοντας ανάμεσα στα παλαιοβιβλιοπωλεία, έπεσα πάνω σε ένα βιβλίο που είχα χάσει εδώ και χρόνια, τον ‘Μεγάλο Φιλικό Γίγαντα’. Η ιστορία του Roald Dahl ήταν από τα αγαπημένα μου παιδικά βιβλία και το αντίτυπο που πέτυχα ήταν ελαφρώς στραπατσαρισμένο, όπως θυμάμαι το δικό μου αντίτυπο δηλαδή, οπότε δεν μπορούσα να φύγω χωρίς αυτό.

Το να ξαναγυρίσω, μετά από σχεδόν 2 δεκαετίες, σε ένα από τα αναγνώσματα της παιδικής μου ηλικίας ήταν μια εμπειρία διαφορετική από ό,τι περίμενα. Το μυθιστόρημα του Dahl μπορεί να προορίζεται για νεαρά άτομα, αλλά η συνάντησης της μικρής Σόφη με τον τρομερό Γίγαντα αφορά ανθρώπους κάθε ηλικίας. Μια γλυκιά και τρυφερή ιστορία, μέσα στην οποία οι μεγάλοι θα συναντήσουν κομμάτια που ίσως τα παιδιά θα προσπεράσουν και ένα βιβλίο που αξίζει να υπάρχει στη βιβλιοθήκη αναγνωστών κάθε ηλικίας.

Υπάρχουν όμως κι άλλα βιβλία που, παρότι θεωρούμε παιδικά, έχουν πολλά να πουν και στους ενήλικες εαυτούς μας. Παιδικά βιβλία που αν είχατε μικροί, θα ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία να επισκεφθείτε ξανά ή αν δεν είχατε διαβάσει ποτέ, να δοκιμάσετε για πρώτη φορά τώρα. Εμείς σκεφτήκαμε μερικά τέτοια βιβλία και σας προκαλούμε να επισκεφθείτε τις παιδικές σας βιβλιοθήκες για να τα τραβήξετε και πάλι από τις θέσεις τους.

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ

Μέσα στο 2018 η νουβέλα του Antoine de Saint-Exupéry θα κλείσει τα 75 χρόνια από την έκδοσή του και φυσικά δε θα μπορούσε να λείπει από αυτήν εδώ τη λίστα. Λίγους μήνες πριν, έγινε το πιο πολυμεταφρασμένο βιβλίο της ιστορίας (με την εξαίρεση των θρησκευτικών κειμένων), αφού μεταφράστηκε στην 300η γλώσσα του.

Ένας πιλότος συναντά στην έρημο της Σαχάρας τον μικρό πρίγκιπα, ένα παιδί που έχει έρθει από τον μικροσκοπικό πλανήτη του και εξερευνά άλλους πλανήτες, είναι ερωτευμένος με ένα τριαντάφυλλο και θέλει να αποκτήσει ένα αρνάκι. Τα ερωτήματα που θέτει ο ‘Μικρός Πρίγκιπας’ για τη ζωή και την ανθρώπινη φύση κάνουν το βιβλίο ιδανικό για ενήλικους αναγνώστες. Γι’ αυτό και είναι άλλωστε ένα από τα πιο αγαπητά κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Είναι το μαύρο χιούμορ της σειράς του Lemony Snicket που την κάνει κατάλληλη και για παιδιά και για μεγάλους. Τα βιβλία ακολουθούν τις σκοτεινές περιπέτειες της Βάιολετ, του Κλάους και της Σάνι, των τριών μικρών ηρώων που ξεκινάνε την πορεία τους με το χαμό των γονιών τους σε μια φωτιά που καταστρέφει το σπίτι τους και τους στέλνει από κηδεμόνα σε κηδεμόνα.

Ο τρόπος γραφής του συγγραφέα που παίζει συχνά με το παράλογο, οι γοτθικές λεπτομέρειες της ιστορίας, η εξέλιξη των χαρακτήρων που περνούν από την παιδική αθωότητα στη συναισθηματική ωριμότητα της ενηλικίωσης. Για όλα αυτά, αλλά κυρίως γιατί η ‘Σειρά από ατυχή γεγονότα’ είναι fun για οποιαδήποτε ηλικία, αξίζει να ανοίξουμε ξανά τα 13 μικρά βιβλία.

ΤΑ ΑΥΘΕΝΤΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΩΝ ΑΔΕΡΦΩΝ GRIMM

Το να γυρνά κανείς στα παραμύθια παραμένει το ίδιο σημαντικό για οποιονδήποτε αναγνώστη κάθε ηλικίας. Και παρότι έχουμε συνηθίσει να αναφερόμαστε στα παραμύθια των Αδερφών Grimm σαν κάτι που ταιριάζει σε παιδιά, δεν είμαι σίγουρος πως αυτό είναι σωστό.

Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί φρέσκες μεταφράσεις χωρίς περικοπές, όπου η βία και ο τρόμος των παραμυθιών παραμένει όπως καταγράφηκε 200 χρόνια πριν από τους Grimm, πριν το έργο τους νερωθεί για μαζική κατανάλωση. Πάντως είτε πρόκειται για τις νέες εκδόσεις, είτε για τα παλιά, ξεθωριασμένα, παιδικά μας αναγνώσματα, τα παραμύθια των Αδερφών Grimm θα είναι οι ιστορίες στις οποίες πάντα γυρνάμε.

Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ

Ένα από τα σπουδαία έργα της παιδικής λογοτεχνίας, η ‘Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων’ του Lewis Carol είναι ένα έργο που διαβάζεται από μικρούς αλλά βρίσκει το νόημα του από μεγάλους. Η περιπέτειες της Αλίκης, καθώς αυτή κάνει τη βόλτα της σε έναν νέο κόσμο γεμάτο παράξενα όντα, έχουν αλληγορική φύση και το χιούμορ και η κοινωνική κριτική του συγγραφέα δεν είναι κάτι που θα αγγίζει τους μικρότερους από τους αναγνώστες του βιβλίου. Η Αλίκη ψάχνει τον εαυτό της σε αυτό το καθόλου συνηθισμένο περιβάλλον όπου οι κοινωνικές συνθήκες ανατρέπονται και η λογική αναστέλλεται.

Το μυθιστόρημα του Carol είναι εξαιρετικά σημαντικό για το φανταστικό και την ποπ κουλτούρα. Κάντε μια χάρη στον εαυτό σας και ξαναδιαβάστε την ‘Αλίκη’ τώρα που μεγαλώσατε. Είμαι σίγουρος πως δεν είναι ακριβώς αυτό που θυμόσαστε από την παιδική σας ηλικία.

Ο ΜΑΓΟΣ ΤΟΥ ΟΖ

Μια από τις εμβληματικότερες ιστορίες της Αμερικής, ο ‘Μάγος του Οζ’ του L. Frank Baum ακολουθεί την Ντόροθι και τον σκύλο της καθώς τους παρασέρνει ένας κυκλώνας και τους πετά στη χώρα του Οζ. Εκεί, συναντούν το Σκιάχτρο, που ψάχνει ένα μυαλό, τον Τενεκεδένιο Ξυλοκόπο που ψάχνει μια καρδιά και το Δειλό Λιοντάρι που ψάχνει κουράγιο. Μαζί θα ταξιδέψουν προς τη Σμαραγδένια Πόλη, εκεί που η Ντόροθι ελπίζει πως θα συναντήσει τον Μάγο του Οζ, που θα τη βοηθήσει να επιστρέψει στο Κάνσας και στο σπίτι της.

Παρότι μοιάζει με παραμύθι μιας άλλης, σίγουρα πιο απλής, εποχής, ο ‘Μάγος του Οζ’ είναι ένα σημαντικό κομμάτι της ποπ κουλτούρας και η ιστορία του είναι ακόμη και σήμερα όμορφη και ξεχωριστή. Αξίζει σίγουρα τη θέση της ανάμεσα στα έργα που αξίζει να υπάρχουν στη βιβλιοθήκη μικρών και μεγάλων.

Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Έχουμε ξαναμιλήσει στο PopCode για τη σειρά βιβλίων του Philip Pullman και λογικό, μιας που η ιστορία της Λύρα δεν είναι απλά ένα έργο παιδικής λογοτεχνίας, αλλά μια από τις σημαντικότερες σειρές φανταστικού της τελευταίας 25ετίας.

Δεν υπάρχει ηλικία για την οποία να μην είναι κατάλληλο ένα καλό ανάγνωσμα και αυτό συμβαίνει και με τον φανταστικό κόσμο που στήνει ο Pullman, έναν κόσμο με αερόπλοια, αρματωμένες αρκούδες, μαγεία που βρίσκεται παντού, ανεξερεύνητους κόσμους. Τα θέματα που έχει κρύψει όμως ο συγγραφέας, όπως για παράδειγμα η κριτική στη θρησκεία και τα φιλοσοφικά θέματα που αναπτύσσει, κάνουν τα βιβλία ιδανικά για επανανάγνωση από τις μεγαλύτερες ηλικίες. Και είναι τώρα εξαιρετική στιγμή για κάτι τέτοιο, αφού ο Pullman επιστρέφει με μια νέα τριλογία στον υπέροχο, μαγευτικό κόσμο της Λύρα.

20,000 ΛΕΥΓΕΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Θυμάστε που όταν ήμασταν παιδιά, τα βιβλία του Jules Verne θεωρούνταν παιδικά; Δηλαδή ακόμα θεωρούνται τέτοια, για κάποιον λόγο. Έχετε διαβάσει κάποιο τελευταία; Για δοκιμάστε.

Στη λίστα θα μπορούσε να μπει σχεδόν οποιοδήποτε από τα έργα του, αλλά οι ‘20,000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα’ είναι ίσως το πιο διάσημο από όλα. Ο Ναυτίλος του πλοιάρχου Νέμο και το ταξίδι του κάτω από τη θάλασσα είναι από τα πρωτοπόρα έργα της επιστημονικής φαντασίας. Η αξία του αποκαλύπτεται, με μια δεύτερη ανάγνωσή του, τώρα που μπορούμε να εκτιμήσουμε λιγάκι καλύτερα το πόσο μπροστά από την εποχή του υπήρξε το μυθιστόρημα. Χρειάζεται σε κάθε ενήλικα αναγνώστη μια φρέσκια βουτιά στο όραμα των βιβλίων του Verne.

ΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΝΑΡΝΙΑ

Τα βιβλία του C.S. Lewis, παρότι παιδικά, κρύβουν πολλά ενήλικα θέματα. Ο συγγραφέας μασκάρεψε μια ιστορία γεμάτη θρησκευτικές παραβολές κάτω από ένα σκηνικό φανταστικού που αποτελεί από τα πιο γνωστά δείγματα κλασικού παιδικού fantasy.

Νάνοι, γίγαντες, φαύνοι, κακές μάγισσες και ένα μεγαλοπρεπές λιοντάρι-Χριστός τριγυρνούν στα 7 βιβλία της σειράς, με πρωταγωνιστές 4 παιδιά που μπαίνουν σε μια ντουλάπα και βγαίνουν στη μαγική, χιονισμένη χώρα της Νάρνια, όπου θα συναντήσουν περιπέτεια, φίλους και εχθρούς. Αρκετοί θα ενοχληθούν με το κήρυγμα στα βιβλία του Lewis, αλλά η Νάρνια έχει μια σημαντική θέση στην ιστορία της λογοτεχνίας του φανταστικού και η κατάλληλη ηλικία για να την πιάσετε στα χέρια σας είναι αυτή ακριβώς όπου βρίσκεστε τώρα.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΥΡΗ ΓΑΤΑ

Ο πιο γνωστός σύγχρονος Έλληνας παραμυθάς δε θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα μας. Στο μυθιστόρημά του με τίτλο ‘Η τελευταία μαύρη γάτα’, ο Ευγένιος Τριβιζάς βάζει μια μυστική αδελφότητα να δολοφονεί όλες τις μαύρες γάτες, πιστεύοντας πως φέρνουν γρουσουζιά. Μια γάτα όμως καταφέρνει να επιζήσει παρόλο το κυνηγητό που έχει στήσει η αδελφότητα για να την εξοντώσει.

Ο συγγραφέας μιλά για τις δεισιδαιμονίες, το ρατσισμό, την ξενοφοβία μέσα από μια ιστορία που είναι μάλλον το πιο προσβάσιμο έργο του για ενήλικες. Γεμάτη χιούμορ αλλά και συναίσθημα, η ‘Τελευταία μαύρη γάτα’ είναι ένα βιβλίο στο οποίο είμαι σίγουρος πως ακολούθησε στην ενηλικίωση πολλούς από όσους μεγάλωσαν με τις αφηγήσεις του Τριβιζά. Αν δεν το έχετε διαβάσει ακόμα, μην αργήσετε να το πιάσετε στα χέρια σας. Ή ξαναδιαβάστε το μια φορά ακόμα, γιατί όχι.

WHERE THE WILD THINGS ARE

Μπορεί να μην έχει μεταφραστεί (ακόμη) στα ελληνικά, αλλά δε γίνεται να μη μιλήσουμε για αυτό το βιβλίο του Maurice Sendak. Ο Max προκαλεί τέτοια αναταραχή στο σπίτι που βρίσκεται σύντομα τιμωρία στο κρεβάτι του χωρίς δείπνο. Σε λίγο, το υπνοδωμάτιο του Max μετατρέπεται σε ζούγκλα και καταλήγει να ταξιδεύει με ένα βαρκάκι προς ένα νησί όπου ζουν κακούργα τέρατα, τα Wild Things.

Το εικονογραφημένο βιβλίο περιέχει ελάχιστες λέξεις αλλά η δύναμη του ξεπερνά τον αριθμό τους, όπως και η γοητεία του ξεπερνά την ηλικία του κοινού στο οποίο θεωρητικά απευθύνεται. Ο Sendak ασχολείται με το θυμό, την παιδική φαντασία και την ωρίμανση, σε ένα από τα σπουδαιότερα εικονογραφημένα βιβλία που υπάρχουν. Ελπίζω σύντομα να το δούμε και στη χώρα μας, μιας και έχει τη ικανότητα να μένει στο μυαλό των αναγνωστών κάθε ηλικίας.

* Η βραβευμένη animation ταινία ‘Ο Μικρός Πρίγκιπας’ θα κυκλοφορήσει σε DVD από το Κυριακάτικο Έθνος στις 12 Νοεμβρίου.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ: