Το καλύτερο αντίδοτο για τη ζέστη είναι το αϊράνι
Το ayran (αριάνι ή αϊράνι), ένα απλό μείγμα από φρέσκο γιαούρτι, νερό και αλάτι ανακουφίζει τον οργανισμό σου τις καυτές μέρες.
- 26 ΙΟΥΝ 2025
Η Τουρκία μάς έχει χαρίσει απλόχερα πολλά νόστιμα φαγητά αλλά τώρα έχει να μας δώσει τη λύση για τη ζέστη. Πρόκειται για το ayran (αριάνι ή αϊράνι), ένα απλό μείγμα από φρέσκο γιαούρτι, νερό και αλάτι. Μετά από μια καυτή και κουραστική μέρα στον ήλιο, η κατάποση ενός παγωμένου ποτηριού από αυτόν τον γευστικό συνδυασμό θα αφήσει τον οργανισμό σου γεμάτο ευγνωμοσύνη.
Μπορεί να μην ταιριάζει στο γούστο όλων και να είναι εκτός από κάποιες διατροφικές προτιμήσεις, αλλά η γοητεία του ayran είναι αδιαμφισβήτητη. Πίνεται στην περιοχή όπου η Ευρώπη συναντά την Ασία εδώ και αιώνες και πωλείται σε διάφορες μορφές στην Τουρκία και σε πολλές άλλες χώρες. Και οι αναζωογονητικές ιδιότητές του παίρνουν ένα μεγάλο μπράβο από την επιστήμη.
«Η κατανάλωση ayran είναι ένα σημαντικό μέσο για την αποκατάσταση της ισορροπίας των ανόργανων συστατικών που χάνονται μέσω της εφίδρωσης το καλοκαίρι, λόγω της φυσικής περιεκτικότητάς του σε ανόργανα συστατικά και της παρουσίας πρόσθετου αλατιού», δήλωσε στο CNN ο καθηγητής Barbaros Özer από τη Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου της Άγκυρας. Εξήγησε ότι το ρόφημα περιέχει πολύτιμα μέταλλα και πρωτεΐνες.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Ένα άλλο εκπληκτικό όφελος είναι οι επιδράσεις του ποτού στην υγεία του πεπτικού συστήματος και του εντέρου. «Το ayran παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας της γαστρεντερικής υγείας και του εντερικού μικροβιόκοσμου», πρόσθεσε ο Özer. Και μπορείς να το φτιάξεις εύκολα μόνος σου στο σπίτι.
Το θαλασσινό αλάτι (σε αντίθεση με το εξαιρετικά επεξεργασμένο επιτραπέζιο αλάτι) περιέχει πολλά μέταλλα και θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα σου σε καθημερινή βάση, ειδικά όταν ιδρώνεις. Η προσθήκη θαλασσινού αλατιού στα ροφήματα ικανοποιεί τη δίψα σου και διατηρεί το σώμα σου ενυδατωμένο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, το ayran περιέχει γιαούρτι, το οποίο είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, φυσικά προβιοτικά, βιταμίνες και ασβέστιο. Έτσι ρυθμίζει το πεπτικό σύστημα και ενισχύει τους φυσικούς αμυντικούς μηχανισμούς του σώματός σου.
Πιστεύεται ότι οι τουρκικοί λαοί παρήγαγαν ayran για τουλάχιστον μια χιλιετία. Χάρη στον Besim Atalay, έναν Τούρκο γλωσσολόγο που έζησε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, οι ρίζες του ayran εντοπίστηκαν πίσω στον 11ο αιώνα, με αναφορά στο Dīwān Lughāt al-Turk του Mahmud al-Kashgari, το πρώτο γνωστό λεξικό των τουρκικών γλωσσών που γράφτηκε εκείνη την εποχή.
Το ayran δημιουργήθηκε ως ένα προϊόν ανάγκης. Τα ζυμωμένα τρόφιμα και ποτά όπως το τυρί, το γιαούρτι και το ayran είναι ιδανικά για μακρινά ταξίδια. Οι Τούρκοι νομάδες ετοίμαζαν ζυμωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα για να επεκτείνουν τη χρηστικότητά τους, βοηθώντας να ξεπεράσουν το τρομερό κλίμα των στεπών, των απέραντων λιβαδιών χωρίς δέντρα, που αποκαλούσαν σπίτι τους.
Καθώς οι Τούρκοι μετανάστευαν από την Κεντρική Ασία στην Ανατολία (τη γη που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Τουρκίας), το ayran μετακινήθηκε μαζί τους. Η συντάκτρια και ερευνήτρια γαστρονομίας Merin Sever δήλωσε στο CNN ότι γνωρίζουμε μέσω ιστορικών ταξιδιωτικών καταγραφών ότι οι άνθρωποι στην Ανατολία ετοίμαζαν ayran. Τα καθημερινά τους γεύματα περιλάμβαναν επίσης «ψωμί ψιλοκομμένο σε γιαούρτι ή ψωμί που προστίθεται ως συμπλήρωμα στο ayran». Κατά τη διάρκεια της μετανάστευσής τους, οι Τούρκοι πιθανώς άφησαν ίχνη του ποτού, επηρεάζοντας άλλους πολιτισμούς.
Το doogh του Ιράν είναι παρόμοιο με έναν τύπο ayran, που ονομάζεται yayık ayran, στην Τουρκία, ένα υποπροϊόν της παραγωγής βουτυρογάλακτος. Οι τουρκικοί λαοί της Κεντρικής Ασίας έχουν chal και kumis. Ωστόσο, αυτά τα δύο παρασκευάζονται από ζυμωμένο γάλα – γάλα καμήλας και γάλα φοράδας, αντίστοιχα.
Ενώ το περισσότερο ayran παρασκευάζεται από γιαούρτι, η εμπορική μαζική παραγωγή του ποτού περιλαμβάνει μια διαδικασία ζύμωσης γάλακτος. «Το βιομηχανικό ayran παράγεται με δύο διαφορετικούς τρόπους: είτε με αραίωση του γιαουρτιού μέχρι τη στοχευμένη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, είτε με ζύμωση του γάλακτος αφού αυτό έχει αραιωθεί μέχρι το στοχευμένο επίπεδο πρωτεϊνών», εξηγεί ο Özer.
Σήμερα, το ayran δεν αποτελεί μόνο μέρος μιας χιλιόχρονης τουρκικής μαγειρικής παράδοσης, αλλά και ένα από τα πιο εμπορικά ποτά στη σύγχρονη Τουρκία. Από τα ράφια των μεγάλων σούπερ μάρκετ μέχρι τα βαρέλια των πλανόδιων πωλητών, ξεδιψάει και συνοδεύει τα γεύματα σε όλη τη χώρα. Ακόμη και παγκόσμιες μάρκες fast-food όπως τα McDonald’s και τα Burger King περιλαμβάνουν το ayran ως επιλογή στα γεύματά τους στην Τουρκία.
Στην Αθήνα, μπορείς να το βρεις συσκευασμένο στα ράφια των super markets αλλά και χειροποίητο σε μαγαζιά με ανατολίτικες κουζίνες.
Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.
