36 χρόνια μετά, το Τσέρνομπιλ απειλεί ακόμα την ανθρωπότητα
Σε τι κατάσταση βρίσκεται σήμερα το πυρηνικό εργοστάσιο και γιατί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει επιτείνει τους φόβους της Δύσης για ένα νέο πυρηνικό δυστύχημα στην περιοχή.
- 26 ΑΠΡ 2022
Το δυστύχημα του Τσέρνομπιλ, το οποίο συνέβη στις 26 Απριλίου του 1986 στον τέταρτο αντιδραστήρα του πυρηνικού εργοστασίου της περιοχής, έχει εντυπωθεί στις μνήμες όλων. Δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και αρκετές χιλιάδες ακόμη εκτέθηκαν σε ακραία υψηλά ποσοστά ραδιενέργειας που τους προκάλεσαν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας.
Το ραδιενεργό σύννεφο που δημιουργήθηκε πάνω από το εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ ταξίδεψε γρήγορα σε όλες τις γύρω χώρες, ενώ, σύμφωνα με τις επισημάνσεις επιστημόνων, η ραδιενεργή ακτινοβολία έφτασε μέχρι την Ελλάδα. 36 χρόνια μετά, η περιοχή παραμένει μολυσμένη και ακατάλληλη για ανθρώπινη ζωή, ενώ ο πυρηνικός αντιδραστήρας που εξερράγη είναι καλυμμένος από μια σαρκοφάγο προκειμένου να περιοριστεί η ρύπανση.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, η περιοχή που βρίσκεται σε ουκρανικό έδαφος αποτελεί πεδίο μάχης μεταξύ των Ουκρανών και των Ρώσων που θέλουν να αποκτήσουν έλεγχο στο Τσέρνομπιλ. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί τις στρατιωτικές εξελίξεις στην περιοχή με κομμένη την ανάσα, καθώς γνωρίζει πως μια λάθος κίνηση μπορεί να φέρει και πάλι τον πλανήτη σε ραδιενεργό κίνδυνο. Πόσο επικίνδυνες είναι οι μάχες εκεί και τι συμβαίνει σήμερα μέσα στο εργοστάσιο που παραλίγο να τινάξει στον αέρα τη ζωή στην Ευρώπη;
Τι συμβαίνει εντός του πυρηνικού εργοστασίου του Τσέρνομπιλ
Πολλοί πιστεύουν πως ο Πυρηνικός Σταθμός Παραγωγής Ενέργειας του Τσέρνομπιλ σταμάτησε να λειτουργεί μετά το δυστύχημα στον τέταρτο πυρηνικό του αντιδραστήρα. Αυτό, όμως, είναι λάθος μιας και το εργοστάσιο συνέχισε να παράγει κανονικά ενέργεια για την Σοβιετική Ένωση και αργότερα την Ουκρανία ως το 2000.
Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, πως μετά το δυστύχημα του 1986, συνέβη ένα ακόμη ατύχημα πέντε χρόνια αργότερα, το 1991, κατά το οποίο ο θάλαμος μιας τουρμπίνας του δεύτερου αντιδραστήρα πήρε φωτιά και προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο κτίριο. Εξαιτίας του ατυχήματος, ο αντιδραστήρας υπέστη ανεπανόρθωτες βλάβες και έπαψε να λειτουργεί το ίδιο έτος.
Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις και εκείνες των ΗΠΑ πίεζαν την Ουκρανία ώστε να βάλει λουκέτο στους εναπομείναντες πυρηνικούς αντιδραστήρες που λειτουργούσαν αδιάκοπα στο Τσέρνομπιλ. Στις 25 Δεκεμβρίου 1995, τελικά, η κυβέρνηση της χώρας ανακοίνωσε την πρόθεσή της για παύση λειτουργίας του πυρηνικού σταθμού, κάτι που έγινε πραγματικότητα πέντε χρόνια αργότερα, στις 15 Δεκεμβρίου 2000, λίγους μήνες μετά την επίσκεψη του Bill Clinton στην Ουκρανία.
Αρχικά, πάνω από τον κατεστραμμένο και ραδιενεργό τέταρτο αντιδραστήρα τοποθετήθηκε μία σαρκοφάγος προκειμένου να περιοριστεί η μόλυνση. Το 2007, ωστόσο, η Ουκρανία ενέκρινε τη δημιουργία ενός νέου ατσάλινου κελύφους πάνω από αυτόν, καθώς η προηγούμενη κατασκευή κινδύνευε με κατάρρευση. Το 2019, τέλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση μερίμνησε και παρέδωσε στην Ουκρανία μια νέα σαρκοφάγο, ακόμη υψηλότερης προστασίας. Στον χώρο μέχρι πρότινος εργάζονταν αρκετοί επιστήμονες που παρατηρούσαν σε καθημερινή βάση τα επίπεδα της ραδιενέργειας στην περιοχή.
Όλα κυλούσαν ομαλά μέχρι τη ρωσική εισβολή στη χώρα. Οι Ρώσοι κινήθηκαν αμέσως για την κατάληψη του χώρου με χιλιάδες στρατιώτες και οχήματα να κατευθύνονται προς το Τσέρνομπιλ από τη Λευκορωσία. Και το μεγάλο ερώτημα είναι ένα: πόσο κινδυνεύουμε από μια πιθανή νέα έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο;
Ο κίνδυνος μιας νέας καταστροφικής πυρηνικής έκρηξης
Οι εικόνες και οι μαρτυρίες των ανθρώπων που εργάζονται στο πυρηνικό εργοστάσιο, εποπτεύοντας τα επίπεδα ραδιενέργειας που συνεχίζει να εκλύει στην ατμόσφαιρα, σοκάρουν. Σύμφωνα με όσα κατέθεσαν στο Associated Press λοιπόν, αφότου κατέλαβαν το Τσέρνομπιλ, οι Ρώσοι κράτησαν ομήρους τους εργαζομένους του εργοστασίου και τους ανάγκασαν να δουλεύουν νυχθημερόν επί 35 μέρες, να κοιμούνται τρεις ώρες, ακόμη και πάνω σε τραπέζια και να τρώνε μόνο δύο φορές.
Όπως εξηγεί ένας από τους εργάτες, το πυρηνικό εργοστάσιο έμεινε χωρίς ρεύμα μετά από 30 χρόνια και λειτουργούσε μόνο με μερικές γεννήτριες ντίζελ, κάτι που, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν πολύ επικίνδυνο. Το χειρότερο από όλα, όμως, είναι πως οι άνθρωποι που εργάζονται στον χώρο δεν μπορούν να ελέγξουν με ακρίβεια τα επίπεδα ραδιενέργειας σε όλη την έκταση του πυρηνικού σταθμού και της περιοχής, καθώς οι Ρώσοι φεύγοντας υπέκλεψαν τα μηχανήματα και τις οθόνες των παρατηρητών της ραδιενέργειας. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις καταγγελίες, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας δεν λαμβάνει πια δεδομένα από τα επίπεδα ραδιενέργειας στην περιοχή.
Οι Ρώσοι για την ώρα δε δείχνουν να ενδιαφέρονται για αυτό. Χαρακτηριστικό είναι πως ο ρωσικός στρατός άφησε όλες αυτές τις μέρες νεαρούς στρατιώτες του να σκάβουν το ραδιενεργό έδαφος και να δημιουργούν αναχώματα στη μολυσμένη γη, χωρίς να νοιάζονται για την υγεία τους. Η παγκόσμια ανησυχία, όμως, για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το πυρηνικό εργοστάσιο, 36 χρόνια μετά το δυστύχημα στο Τσέρνομπιλ παραμένει. Το ίδιο και ο φόβος για μια νέα πιθανή έκρηξη εν μέσω εχθροπραξιών που ίσως φέρει το τέλος της ζωής στην ανατολική Ευρώπη.
