Ο Andy Xhuma χορεύει στους δρόμους για να νικήσει τη θλίψη του
Μιλήσαμε με τον χορογράφο που γυρίζει βίντεο να χορεύει στην Αθήνα, ενώ δίπλα του περνούν περαστικοί, λεωφορεία και αδέσποτες γάτες.
- 9 ΑΠΡ 2022
Την πρώτη φορά που είδα τον Andy Xhuma (Άντι Τζούμα) να χορεύει δεν είχα ιδέα ότι είναι αυτός. Ήταν το 2014, όταν παρακολούθησα στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση την παράσταση John της πρωτοποριακής ομάδας DV8 Physical Theatre Company και του πολυβραβευμένου καλλιτεχνικού διευθυντή-χορογράφου της, Lloyd Newson. Ο Andy ήταν τότε ένας από τους χορευτές της.
Εκείνη που νόμιζα ότι ήταν η πρώτη μου επαφή με τη δουλειά του ήταν μόλις το περασμένο καλοκαίρι, στην παράσταση Οικοδομή, που χορογράφησε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, παντρεύοντας τη ρεμπέτικη μουσική και ιστορία με την κινησιολογία και την τεχνική του χιπ χοπ.
Πριν από περίπου ένα μήνα, ένας φίλος μού έστειλε μερικά βίντεο στο Instagram με έναν φοβερό τύπο που χόρευε με δυναμισμό, ενέργεια και με μία κίνηση που σου έφτιαχνε αμέσως τη διάθεση, σε πολυσύχναστα και μη σημεία της Αθήνας, ενώ περνούν δίπλα του περαστικοί, λεωφορεία, αυτοκίνητα, αδέσποτες γάτες.
Καλά μάντεψες, αυτός ο τύπος ήταν ο Andy Xhuma.
Τον συνάντησα ένα συννεφιασμένο πρωί μίας ανοιξιάτικης Δευτέρας, που στο κέντρο της Αθήνας επικρατούσε το γνωστό χάος. Κίνηση στους δρόμους, κίνηση και στα πεζοδρόμια με τους πεζούς να περπατούν γρήγορα για να προλάβουν να φτάσουν εκεί που πρέπει να φτάσουν.
Μπαίνοντας στο πάρκο Ελευθερίας, αφήσαμε για μία ώρα και κάτι όλο αυτό το πανδαιμόνιο πίσω και χαθήκαμε μέσα στον καταπράσινο λοφίσκο. «Πώς θα χόρευες στο σημείο που βρισκόμαστε;», τον ρωτώ. «Βασικά, έχω χορέψει εδώ για το πρότζεκτ μου, στα τέλη Ιανουαρίου όταν το χιόνι ακόμα δεν είχε προλάβει να λιώσει από την κακοκαιρία που παρέλυσε την πόλη. Ο χορός μου ήταν smooth σαν την κίνηση μίας χιονονιφάδας», μου απαντά.
Χορεύοντας στην Αθήνα 365 ημέρες τον χρόνο
Από τον περασμένο Ιανουάριο, ο Andy Xhuma έχει ξεκινήσει να γυρίζει το Big Plans. Ένα πρότζεκτ που δουλεύει με συνέπεια καθημερινά. Στόχος του είναι να καταλήξει να απαριθμεί τον Ιανουάριο του 2023 365 βίντεο, τα οποία θα αποτυπώνουν τις χορευτικές του περιπέτειες στην Αθήνα μέσα σε ένα χρόνο.
Τα site specific βίντεο αναρτά στα προφίλ του σε Instagram και YouTube. Πρόκειται για κλιπ του ενός περίπου λεπτού, όπου εμφανίζεται να χορεύει κυρίως στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και έξω από αυτό, πρωί, μεσημέρι ή βράδυ σε δρόμους, πεζοδρόμια, θαλάμους καρτοτηλεφώνων, πάρκα, γήπεδα μπάσκετ, ερείπια κατοικιών και υπόγειες στοές, μεταξύ άλλων.
Η σκηνή του μπορεί να είναι οποιαδήποτε περιοχή της πρωτεύουσας, οποιοδήποτε σημείο, κτίριο, άνθρωπος, δέντρο, γειτονιά του τραβήξει το ενδιαφέρον ενώ περπατάει ή οδηγεί τη μοτοσυκλέτα του. «Η πόλη εναλλάσσεται μέσα μου. Κάποιες ημέρες, αποζητώ τη φύση και άλλες, διψάω για τσιμέντο και σαπισμένο, ξύλινο παράθυρο.
Κάνω βόλτες και ψάχνω να βρω σχήμα, χρώμα, φως. Όχι, απαραίτητα δηλαδή κάτι που να λέει μία ιστορία, αλλά κάτι που να έχει ένα ενδιαφέρον. Μπορεί να είναι ένα παράξενο δέντρο ή το παιχνίδι που κάνουν οι ακτίνες του ήλιου που δύει πάνω σε μία επιφάνεια.
Όλη η διαδικασία είναι αυθόρμητη, ενστικτώδης για αυτό και προϋποθέτει να είμαι διαρκώς σε εγρήγορση», εξηγεί.
Μόλις βρει ένα σκηνικό που κάνει στο μυαλό του κλικ, στήνει την κάμερα στο τρίποδο -όταν είναι μόνος και δεν έχει την αδερφή του ή κάποιον φίλο να εκτελεί χρέη «κάμεραμαν»- βρίσκει το κάδρο, επιλέγει τη μουσική που επιθυμεί και αρχίζει να χορεύει αυτοσχεδιάζοντας. Αν υπάρχει και αλληλεπίδραση με τους περαστικούς και γίνουν ζωντανό κομμάτι του κάδρου, του σκηνικού του ακόμα καλύτερα.
Για παράδειγμα, σε ένα από τα πιο πρόσφατα βίντεο, που έχει ανεβάσει, εμφανίζεται να χορεύει σε έναν πεζόδρομο την ώρα που πλανόδιοι μουσικοί παίζουν και τραγουδούν Το Βαπόρι από την Περσία του Βασίλη Τσιτσάνη. «Αυτές οι τυχαίες στιγμές συνάντησης και συνδιαλλαγής είναι μαγεία».
Ο χορός του είναι ένα μεγάλο μπλέξιμο. «Είναι σύγχρονος χορός μέσα στον οποίο βάζω ό,τι μπορείς να φανταστείς: λάτιν, μπαλέτο, χιπ χοπ. Έχει τύχει να παντρέψω ακόμα και το τσιφτετέλι σε χορογραφία μου.
Αυτό όμως δεν είναι και η Αθήνα; Μία πόλη που περικλείει τα πάντα μέσα της».
Το Big Plans προέκυψε για τον Andy Xhuma ως μία ανάγκη εξωστρέφειας, δημιουργίας, κοινωνικοποίησης και χαράς μετά τα δύο χρόνια πανδημίας και εγκλεισμού, αλλά και ως μία κίνηση ενότητας, μετά το διχαστικό δίπολο εμβολιασμένων-αντιεμβολιαστών. «Όλο αυτό το διάστημα πέρασα δύσκολα, ήμουν θλιμμένος, ήθελα να βγω έξω και να επικοινωνήσω την τέχνη μου με τον κόσμο με τέτοιο τρόπο που να είναι προσβάσιμος σε όλους. Να μπορεί κάποιος να με πετύχει στον δρόμο ή να δει τα βίντεό μου στις διαδικτυακές πλατφόρμες ελεύθερα και δωρεάν».
Αλήθεια, ποια είναι η αντίδραση των περαστικών όταν τον βλέπουν να χορεύει; «Οι περισσότεροι αντιδρούν θετικά, χαμογελούν, σταματούν ό,τι κάνουν για λίγο, είναι περίεργοι να δουν που θα καταλήξει όλο αυτό. Κάποιοι μάλιστα, επειδή το πρότζεκτ τρέχει ήδη τρεις μήνες, με αναγνωρίζουν και πιάνουμε κουβέντα. Άλλοι με προσπερνούν και υπάρχουν και εκείνοι που με κοιτούν σαν να είμαι τρελός. Αν δεν έβλεπαν την κάμερα, θα υπήρχαν σίγουρα και αυτοί που θα μου άφηναν 50 λεπτά στο καπέλο».
Το Big Plans είναι ένα πρότζεκτ που ο Andy κάνει για τον εαυτό του. Δεν έχει στόχο να βγάλει χρήματα από αυτό. Θα ήθελε όμως να αποτελέσει την αφορμή για τη δημιουργία κάτι μεγαλύτερου. «Μίας καλλιτεχνικής κοινότητας, ενός αυτοσυντηρούμενου οργανισμού, που δε θα χρειάζεται να τροφοδοτείται από εξωγενείς παράγοντες για να φτιάξουν τα μέλη της μία παράσταση, να γυρίσουν μία ταινία, να δημιουργήσουν».
Πες τον ρομαντικό, αλλά είναι αναζωογονητικό, όπως ο ίδιος λέει «να ονειρεύεσαι πράγματα που σε βγάζουν εκτός μιζέριας και πραγματικότητας, που σε κάνουν να νιώθεις χαρά, ελευθερία».
Εκτός από μία μεγάλη χορευτική σκηνή, η Αθήνα είναι για τον Andy μία τεράστια κούπα καφέ. «Μετά τη δεύτερη καραντίνα, ξεκίνησα να πίνω καφέ και συνειδητοποίησα ότι μου τελικά μου αρέσει. Από τότε, μία ημέρα την εβδομάδα πηγαίνουμε με την αδερφή μου σε καφετέριες και roasteries και κάνουμε γευσιγνωσία καφέ. Δοκιμάζουμε ποικιλίες, αρώματα. Είναι το χόμπι μας».
Από τα μπουζούκια στις μεγαλύτερες σκηνές της Ευρώπης
Ο Andy Xhuma γεννήθηκε στην Αλβανία, στη μικρή πόλη του Πατός. Ήρθε στην Αθήνα όταν ήταν περίπου 3,5 ετών, βαφτίστηκε Αντώνης, αλλά δεν ένιωσε ποτέ την ανάγκη να αλλάξει το όνομά του, ούτε χρόνια αργότερα όταν πήρε την ελληνική υπηκοότητα.
«Μιλάω αλβανικά αλλά σπαστά σαν ξένος δηλαδή. Βασικά, ξένος νιώθω στην Αλβανία. Δεν την επισκέπτομαι συχνά και ως εκ τούτου, δεν έχω κάποια σύνδεση με τη χώρα, την κουλτούρα και τους ανθρώπους της. Μόνο με το φαγητό της», λέει χαριτολογώντας. «Έχουν τις πιο νόστιμες τυρόπιτες. Οι τυρόπιτες στην Αλβανία είναι ό,τι το σουβλάκι στην Ελλάδα».
Μεγάλωσε στον Κορυδαλλό και η ενασχόλησή του με τον χορό ξεκίνησε από παιδί, όταν η μητέρα του έγραψε τον ίδιο και την αδερφή του σε μία σχολή λάτιν. Στα 18 του, αποφάσισε να μη δώσει πανελλήνιες και να σπουδάσει στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης (ΚΣΟΤ), όπου γνώρισε και δοκίμασε όλα τα είδη χορού.
Παράλληλα με τις σπουδές του, δούλεψε ως χορευτής κυρίως στην τηλεόραση και στα μπουζούκια. «Σίγουρα, δεν είμαι ο κανόνας, αλλά πέρασα σούπερ στα μπουζούκια. Δούλεψα το 2011 με την Κέλλυ Κελεκίδου και το 2013 με την Έλενα Παπαρίζου. Πήγαινα, έκανα τη δουλειά μου, έφευγα. Κανένας δε με ενόχλησε ποτέ».
Αφού πήρε το πτυχίο του, έφυγε στο εξωτερικό, αρχικά στη Γερμανία και έπειτα στο Λονδίνο. Εκεί, όπου ξεκίνησε η συνεργασία του με τους πρωτοπόρους του σωματικού θεάτρου DV8 Physical Theatre Company. «Όταν είδα τη δουλειά τους, είπα αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου. Έτσι θέλω να χορεύω». Να καταρρίπτει με την κίνησή του τα νοητά όρια ανάμεσα στον χορό και το θέατρο, να επικοινωνεί τις ιδέες και το συναίσθημα στο κοινό με ειλικρινή και ανεπιτήδευτο τρόπο.
Περιόδευσε μαζί τους για δύο χρόνια στις μεγαλύτερες σκηνές της Ευρώπης, μέχρι που η ομάδα διαλύθηκε και εκείνος επέστρεψε στην Αθήνα και στη γειτονιά του Κορυδαλλού.
Σήμερα, διδάσκει σε σχολή χορού, κάνει επαγγελματικές βιντεοσκοπήσεις και δηλώνει περισσότερο χορογράφος, παρά χορευτής. «Τα τελευταία χρόνια δε συμμετέχω σε παραστάσεις και προσπαθώ να ασχολούμαι με πρότζεκτ που με ευχαριστούν, με εξελίσσουν και με κάνουν να αισθάνομαι ελεύθερος καλλιτεχνικά».
Το Big Plans είναι ένα τέτοιο πρότζεκτ. Την ημέρα που συναντηθήκαμε, μετά τη συζήτησή μας, ο Andy θα γύριζε το 83ο βίντεο. Δεν είχε ιδέα ποιος δρόμος, ποια περιοχή, ποιο σημείο της πόλης θα μεταμορφωνόταν στη σκηνή του. Μερικές ώρες αργότερα, εμφανίστηκε στο feed μου στο Instagram, το Big Plans Day 83. Ο Andy Xhuma χόρεψε το δικό του Grease έξω από το Ζάππειο Μέγαρο. Τουλάχιστον, έτσι φάνηκε στα μάτια μου.
Το OneCity είναι ο νέος οδηγός της Αθήνας. Γειτονιές, πρόσωπα, εστιατόρια και street food, τάσεις και αφίξεις σε διασκέδαση και πολιτισμό. Ό,τι συμβαίνει στην πόλη βρίσκεται στο OneCity by OneMan!
