Scott Barbour/Getty Images
ΠΟΛΗ

Πώς η Γραμμή 4 του Μετρό θα αλλάξει την εικόνα της Αθήνας

Όσο η πρωτεύουσα μεγαλώνει και επεκτείνεται, οι υπόγειες διαδρομές δείχνουν να είναι η μοναδική σωτηρία. Έτσι, οι 15 νέοι σταθμοί που βρίσκονται στα προσεχώς υπόσχονται –κυριολεκτικά και μεταφορικά– ανάσα στο πνιγμένο κέντρο.

Η συμπλήρωση των 20 χρόνων ζωής του μετρό στις ράγες της Αθήνας το 2020 είχε γλυκόπικρη γεύση. Από τη μία, παραμένει κοινώς αποδεκτό ότι οι υπόγειοι συρμοί είναι το καλύτερο μέσο μαζικής μεταφοράς για τους πολίτες: σύμφωνα με έρευνα του Athens Transport που πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2021 με πάνω από 4.000 ερωτηθέντες, οι γραμμές 2 και 3 του μετρό αξιολογήθηκαν με την υψηλότερη βαθμολογία, κυρίως λόγω ταχύτητας και καθαριότητας συρμών.

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, πτωτική είναι η πορεία του σκορ που πετυχαίνει το μετρό από χρόνο σε χρόνο. Δεν είναι να απορεί κανείς που η μπάλα της πανδημίας κι οι αυξημένες ανάγκες κοινωνικής αποστασιοποίησης παρέσυραν στο διάβα τους και τις μαζικές μεταφορές: σχεδόν δύο στους τρεις ήταν οι συμμετέχοντες της προηγούμενης έρευνας που απάντησαν ότι τα μέτρα προστασίας για τη διασπορά του ιού στις συγκοινωνίες ήταν ανεπαρκή.

Αυτό ίσχυε και για το μετρό· οι συρμοί ουδέποτε έπαψαν να είναι πήχτρα τις ώρες αιχμής και τα δρομολόγια αραιά, έως και κουτσουρεμένα.

Αλλά το ουσιαστικό ερώτημα είναι ένα: θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πόσο χαοτική και δυσλειτουργική θα ήταν η πόλη μας, χωρίς αυτή την επανάσταση που συνέβη το φθινόπωρο του 2000;

Όσο η πρωτεύουσα μεγαλώνει, επεκτείνεται δομικά και πληθυσμιακά, οι υπόγειες γραμμές του μετροπόντικα φαίνεται να είναι οι μόνες βαλβίδες αποσυμπίεσης από το κομφούζιο, για αυτό και το μετρό παραμένει το νο1 επενδυτικό πεδίο στα δημόσια έργα: αρκεί να αναφέρουμε ότι η χρηματοδότηση που έχει εξασφαλίσει το Αττικό Μετρό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μονάχα για τη νέα γραμμή, υπ’ αριθμόν 4, ακούμπησε τον ιλιγγιώδη αριθμό των 730 εκατομ. ευρώ. Ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται κοντά στα 1,5 δισ. ευρώ.

Γραμμή 4: Ένα σωτήριο έργο για το κέντρο

Φόρτος Επιβατικής Κίνησης Μετρό 2030 – «ΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ», Πρωινή Αιχμή / Αττικό Μετρό ΑΕ
Φόρτος Επιβατικής Κίνησης Μετρό 2030 – «ΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ», Πρωινή Αιχμή

«Κάνουμε ένα ακόμα βήμα, και μάλιστα ένα ιδιαίτερα κρίσιμο βήμα, για την κατασκευή του έργου που θα αλλάξει θεαματικά προς το καλύτερο την καθημερινή ζωή των πολιτών στην Αθήνα», δήλωσε ο Κώστας Καραμανλής, Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κατά την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας για την από κοινού ρύθμιση δράσεων στη φάση υλοποίησης της νέας γραμμής του μετρό. Στο τραπέζι, πέρα από το καθ ύλην αρμόδιο υπουργείο, βρισκόταν ο Δήμος Αθηναίων, η Αττικό Μετρό ΑΕ και η Ανάπλαση Αθήνα ΑΕ.

Προς μία Αθήνα όχι μόνο πιο ανθρώπινη αλλά και πιο όμορφη στοχεύει, σύμφωνα με τις δηλώσεις, το μεγάλο έργο, το οποίο έχει ήδη απλώσει εργοτάξια στην πόλη. Το πρώτο τμήμα της Γραμμής 4 καλύπτει περίπου 13 χιλιόμετρα και συνδέει το Άλσος Βεΐκου με το Γουδή, ανοίγοντας στο σύνολο δεκαπέντε νέους υπόγειους σταθμούς, με κύριο σκοπό να εξυπηρετήσει και να «ελαφρύνει» συγκοινωνιακά τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του κέντρου: την Κυψέλη, το Κολωνάκι, την Καισαριανή, την Πανεπιστημιούπολη και του Ζωγράφου, μεταξύ άλλων.

Μετά την ολοκλήρωση της γραμμής (βάσει του χρονοδιαγράμματος μιλάμε για το έτος 2029), η μέση πυκνότητα των σταθμών θα είναι ένας ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο αστικού χώρου, πλησιάζοντας περισσότερο τα δεδομένα μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών – όπως, για παράδειγμα, το Παρίσι όπου η αναλογία είναι τέσσερις ανά τ.χλμ.

Επί του πρακτέου, θα καλύπτονται συγκοινωνιακά πολλά σημαντικά κτίρια και εγκαταστάσεις, όπως νοσοκομεία, τα δικαστήρια στην Ευελπίδων, μεγάλα μουσεία αλλά και τα κύρια πανεπιστήμια της πρωτεύουσας. Ταυτόχρονα, το κέντρο (με 7 επιπλέον σταθμούς) αλλάζει ταυτότητα, χρήσεις και –φυσικά– τιμές στα ακίνητα.

Πάνω από 340.000 επιβάτες υπολογίζεται ότι θα προστεθούν με τα νέα δρομολόγια στους 1,4 εκατ. κόσμου, οι οποίοι χρησιμοποιούν καθημερινά τόσο τη γραμμή του ΗΣΑΠ όσο και τις δύο γραμμές στις ράγες του Μετρό της Αθήνας.

Ποια είναι τα περιβαλλοντικά οφέλη;

Έργα ανάπλασης στην πλατεία Κολωνακίου για τη γραμμή 4 / © Eurokinissi
Έργα ανάπλασης στην πλατεία Κολωνακίου για τη γραμμή 4

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, ο υφυπουργός Γιώργος Καραγιάννης τόνισε ότι «το μνημόνιο που υπογράφουμε εξασφαλίζει μεταξύ άλλων όχι μόνο την προστασία και τη φροντίδα του δημοσίου χώρου, αλλά πρώτα και κύρια την περιβαλλοντική και πράσινη κατεύθυνση του έργου».

Η επισήμανση ήρθε προς απάντηση των αντιδράσεων που έχουν προκληθεί από πολίτες την τελευταία περίοδο, λόγω της αποψίλωσης δέντρων για τις εργασίες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη «γυμνή» πλέον πλατεία Κολωνακίου. Όπως έχει διευκρινιστεί τα δέντρα όχι μόνο θα επανατοποθετηθούν στο νέο σχεδιασμό των σημείων, αλλά και θα αυξηθούν κατά 2.000 στο σύνολο της πόλης.

Και πάμε τώρα στο κυρίως πιάτο της βιωσιμότητας: από τους χιλιάδες εκτιμώμενους επιβάτες της νέας Γραμμής 4, υπολογίζεται ότι τα ΙΧ θα μειωθούν κατά 60.000 ανά ημέρα. Αυτή σημαίνει ότι καθημερινά θα εξοικονομούνται κατά μέσο όρο 1216 μεγαβατώρες και το διοξείδιο του άνθρακα που θα αποδεσμεύεται στην ατμόσφαιρα πρόκειται να πέσει κατά 318 τόνους.

Μερικά από τα αναπάντεχα επιτεύγματα που έχουμε να περιμένουμε στην κόψη τεχνολογίας και οικολογίας, είναι τα τρένα χωρίς οδηγό της νέας γραμμής, όπως και συρμοί που θα είναι φτιαγμένοι σχεδόν εξ ολοκλήρου από ανακυκλώσιμα υλικά.