Το υπερσπάνιο αγριολούλουδο που κρύβεται κάτω από την Ακρόπολη
Εντοπίζεται αποκλειστικά και μόνο στον λόφο της Ακρόπολης, βγάζει ροζ άνθη και φύεται μέσα στις κόγχες των βράχων. Καλύτερα όμως μην το ψάξεις, γιατί απειλείται με αφανισμό.
- 21 ΑΥΓ 2023
Εξοπλισμένοι με καπέλα, ομπρέλες, αντηλιακά γυαλιά και υπομονή που συναγωνίζεται του Ιώβ, τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο πιάνουν καθημερινά ουρά στα εκδοτήρια της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ανυπομονώντας να έρθουν σε απόσταση αναπνοής από το μνημείο των μνημείων, το περικαλλές αρχιτεκτονικό έργο των αρχαίων προγόνων, το απόσταγμα της κλασικής εποχής – την Ακρόπολη.
Την ίδια στιγμή, σχεδόν κανέναν δε θα απασχολήσει το περιβάλλον αυτού του λόφου, ούτε τα 300 περίπου είδη φυτών που το αποτελούν, ακόμη και εάν ανάμεσά τους υπάρχει κι ένα σπανιότατο ενδημικό είδος, το οποίο μάλιστα μετράει μερικά χιλιάδες χρόνια παραπάνω από τον πρώτο Παρθενώνα, εκείνον της αρχαϊκής εποχής. Διότι, πολύ απλά σχεδόν κανείς δεν το γνωρίζει.
Ίσως, βέβαια, αυτός είναι και ο λόγος που σώθηκε από τον αφανισμό.
© FB / Ελληνική Εταιρεία Εθνοφαρμακολογίας
Η πρόταση των βοτανολόγων Γρηγόρη και Λάμπρου Τσούνη να φτιαχτεί ένας βραχόκηπος στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου με το ενδημικό αγριολούλουδο (υπό τη μορφή εκθετηρίου) θα ήταν το ιδανικό σενάριο, ειδάλλως η λεγόμενη Μικρομέρια της Ακρόπολης (Micromeria acropolitana) απειλείται από τις ορδές των επισκεπτών, που διαρκώς αυξάνονται. Και περιθώρια λάθους δεν υπάρχουν: το συγκεκριμένο φυτό έχει εντοπιστεί αποκλειστικά και μόνο στην Ακρόπολη.
Είναι ένα άγριο πολυετές φυτό, το οποίο εντοπίζεται μέσα στις κόγχες των βράχων. Ο μίσχος του ψηλώνει μέχρι 30 μόλις εκατοστά και την άνοιξη εμφανίζει ροζ άνθη, ενώ το καλοκαίρι πέφτει σε αδράνεια για να αντέξει την ξηρασία και τη ζέστη. Για πολλά χρόνια, μάλιστα, θεωρούταν ότι είχε εξαφανιστεί αλλά στα μέσα της δεκαετίας των 00s, οι δύο Έλληνες βοτανολόγοι που αναφέραμε ανακάλυψαν εκ νέου το σπάνιο αυτό φυτό στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης και έστρεψαν το ενδιαφέρον της διεθνούς βοτανολογικής κοινότητας στον λόφο των Αθηνών.
Για ευνόητους λόγους, κρατάνε μέχρι σήμερα την ακριβή τοποθεσία του κρυφή.
Η ιστορία του ενδημικού βοτάνου της Ακρόπολης
Αναφορές σε αρχαία κείμενα συγκεκριμένα για το είδος Μικρομέρια της Ακρόπολης δεν υπάρχουν, αλλά γνωρίζουμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν το φυτό αυτό είχε σημαντικό μερίδιο στα γιατροσόφια και τα ματζούνια των Αθηναίων. Ένα έντονα αρωματικό βότανο, το οποίο ήταν ιδανικό για τη ναυτία και τις στομαχικές διαταραχές.
Αλλά, επιστημονικά έγινε γνωστό στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν εντοπίστηκε και καταγράφηκε ως ξεχωριστή ποικιλία από τους Γάλλους βοτανολόγους Rene Maire και Marcel Petinmengin, που εξερευνούσαν τις τοπικές ποικιλίες σε Πελοπόννησο και Αττική.
Βέβαια, το όνομά του οφείλεται στον Αυστυροουγγαρό Eugenio Halaxi που το μελέτησε διεξοδικά. Έπειτα, ξετυλίχθηκε ο ταραχώδης αιώνας των πολέμων και των «δύο άκρων» που έγραφε ο Hobsbawm, οπότε το ερευνητικό ενδιαφέρον κάμφθηκε. Μέχρι που καταγραφές σε κείμενα βοτανολογίας των 90s, λένε ότι πιθανότατα το είδος έχει εκλείψει – παρά τις εξερευνητικές αποστολές που είχαν πραγματοποιηθεί στον λόφο της Ακρόπολης από διαδοχικές επισκέψεις ερευνητών, η Μικρομέρια της Ακρόπολης παρέμενε άφαντη.
Και η ανατροπή ήρθε το 2006. Τότε, οι πατέρας και γιος Γρηγόρης και Λάμπρος Τσούνης δημοσιεύουν τη χαρμόσυνη είδηση, έχοντας πρώτα επιβεβαιώσει την ανακάλυψή τους με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, το οποίο ειδικεύεται στις ενδημικές ποικιλίες της αττικής και ελληνικής φύσης: ένα από τα φυτά που είχαν εντοπίσει με ροζ άνθη που είχαν εντοπίσει ήταν πράγματι η Μικρομέρια της Ακρόπολης. Υπήρχαν περίπου 50-60 φυτά που κρύβονταν τότε στον Ιερό Λόφο.
Σύμφωνα με την καταμέτρηση του 2019, ο πληθυσμός τους δεν ξεπερνά τα 400 φυτά αλλά παραμένει σε κίνδυνο. Να επισημάνουμε ότι από το 1981 έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των προστατευόμενων φυτών από το ελληνικό κράτος.
