Τσόπστικς ή πιρούνι; Με ποιο ξεκίνησαν να τρώνε οι άνθρωποι

Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη άρχισαν να τρώνε με πιρούνια, τα τσόπστικς υπήρχαν ήδη στην Ασία εδώ και χιλιετίες.

Πιστεύεται ότι το ευέλικτο αυτό εργαλείο εφευρέθηκε στην Κίνα πριν από περίπου 5.000 χρόνια, αν και αρχικά έφερνε περισσότερο σε κλαδί που χρησιμοποιούνταν για το μαγείρεμα και όχι για το φαγητό (σε σύγκριση με τα ανθρώπινα δάχτυλα, τα ξυλάκια ήταν ένας πολύ πιο ασφαλής τρόπος για να πιάσει κανείς το φαγητό από το βραστό νερό).

Η διάδοση τους ως μαχαιροπίρουνα πιστώνεται στον Κομφούκιο κάποια στιγμή μετά το 400 π.Χ. Ο φιλόσοφος, που ήταν ενάντια στη βία, πίστευε ότι τα μαχαίρια προκαλούσαν αιματοχυσία και ότι «ο έντιμος και ευθύς άνθρωπος… δεν επιτρέπει μαχαίρια στο τραπέζι του».

Τα τσόπστικς, λοιπόν, ήταν ένας πιο ειρηνικός τρόπος για να πιάνεις το φαγητό σε σύγκριση με το να το τρυπάς με ένα μαχαίρι.

Σταδιακά, τα τσόπστικς εξαπλώθηκαν πέρα από τα σύνορα της Κίνας και έγιναν το εργαλείο επιλογής σε άλλες ασιατικές χώρες, όπως η Ιαπωνία και το Βιετνάμ, μέχρι το 500 μ.Χ. Τα πιρούνια, εν τω μεταξύ, κέρδισαν σιγά-σιγά δημοτικότητα σε όλη την Ευρώπη, αφού αρχικά είχαν δύο δόντια – όπως χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους Έλληνες και Αιγύπτιους για το μαγείρεμα.

Γύρω στον 11ο αιώνα, εισήχθησαν ως μαχαιροπίρουνα στην Ιταλία και τη Γαλλία, αφού αρχικά είχαν χρησιμοποιηθεί στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία – ακόμα με δύο δόντια – αλλά για αιώνες θεωρούνταν περιττά πολυτελή ή θηλυπρεπή.

Η μεσαιωνική Ευρώπη έτρωγε κυρίως με φέτες μπαγιάτικου ψωμιού που χρησιμοποιούνταν ως βάση για το κρέας και τα λαχανικά, καθώς και με μαχαίρια και κουτάλια, τα οποία ήταν πανταχού παρόντα από την αρχαιότητα.

Μόνο γύρω στον 18ο αιώνα η χρήση των πιρουνιών – τελικά με τρία και τέσσερα δόντια – έγινε συνηθισμένη σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, σε μια αργή διαδικασία που ταιριάζει με την ιδιότητά τους ως μια καθυστερημένη προσθήκη στο τραπέζι.

Παρά το γεγονός ότι έχει μόλις 33.000 κατοίκους, η πόλη Ομπάμα της Ιαπωνίας παράγει το 80% όλων των λακαρισμένων τσόπστικς που κατασκευάζονται στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Με ένα όνομα που σημαίνει «μικρή παραλία», η Ομπάμα – που δεν έχει καμία σχέση με τον 44ο πρόεδρο των ΗΠΑ, είναι ιδιαίτερα γνωστή για τα ξυλάκια Wakasa-nuri.

Εκτός από τις περισσότερες από δώδεκα στρώσεις λάκας, καθεμία από τις οποίες έχει διαφορετικό χρώμα, τα χειροποίητα εργαλεία διαθέτουν επίσης κοχύλια, φύλλα χρυσού και αργύρου, καθώς και μια ειδική τεχνική γυαλίσματος γνωστή ως migakidashi.

Σε αντίθεση με τα τσόπστικς, που κατάγονται από την Ασία, ένα άλλο σήμα κατατεθέν του κινέζικου φαγητού – το χάρτινο κουτάκι που γεμίζει με τηγανητό ρύζι, noodles και άλλα – εφευρέθηκε στις ΗΠΑ. Ενώ στην Κίνα χρησιμοποιούνται πλαστικά δοχεία για τη συσκευασία των φαγητών που παραδίδονται ή παίρνουν οι πελάτες, στις Ηνωμένες Πολιτείες προτιμούν ένα χάρτινο κουτάκι.

Ο εφευρέτης από το Σικάγο, Frederick Weeks Wilcox, κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας αυτό το «χαρτοκουτί» στις 13 Νοεμβρίου 1894. Αντλώντας έμπνευση από την ιαπωνική τέχνη του origami, ο Wilcox αποφάσισε να κατασκευάζει κάθε κουτί από ένα μόνο κομμάτι χαρτί.

Justin Bautista / Unsplash

Αυτή η απόφαση αποδείχθηκε τελικά κρίσιμη για τη μεταφορά της κινεζικής κουζίνας, καθώς μείωνε την πιθανότητα διαρροών και επέτρεπε στον ατμό από τα ζεστά φαγητά να διαφεύγει από τις πτυχές στην κορυφή.

Μια άλλη πιθανή πηγή έμπνευσης ήταν ο κάδος στρειδιών, ένας ξύλινος κάδος με κλειστό καπάκι που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για να μεταφέρουν ωμά στρείδια τον 19ο αιώνα. Λίγο μετά το 1900, η εταιρεία Bloomer Brothers άρχισε να παράγει μαζικά το σχέδιο του Wilcox ειδικά για τη μεταφορά στρειδιών.

Καθώς οι Αμερικανοί άρχισαν να εκμεταλλεύονται περισσότερο τη ζωή στα προάστια και τις ανέσεις των καταναλωτών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η παράδοση κινέζικου φαγητού έγινε μια όλο και πιο δημοφιλής επιλογή για δείπνο, με τα δοχεία του Wilcox να γεμίζουν σύντομα τα ράφια των ψυγείων.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, ένας γραφίστας της Riegel Paper Corporation, διάδοχος της Bloomer Brothers, διακόσμησε τα κουτιά με μια παγόδα και τις λέξεις «Thank You» (Ευχαριστώ) και «Enjoy» (Απολαύστε) – όλα σε κόκκινο χρώμα, το οποίο συμβολίζει την τύχη στην Κίνα.

Η Riegel Paper Corporation εξελίχθηκε στη Fold-Pak, τον κορυφαίο παραγωγό δοχείων φαγητού σε πακέτο στον κόσμο, που συναρμολογεί εκατομμύρια χαρτοκιβώτια κάθε χρόνο.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ