Τι είναι τα κόκκινα μυρμήγκια που απειλούν την Ευρώπη
Τα Solenopsis invicta έχει ισχυρό τσίμπημα και προκαλεί ζημιές σε καλλιέργειες και ηλεκτρικές συσκευές. Πριν λίγες μέρες, εμφανίστηκαν δυστυχώς στη Σικελία.
- 13 ΣΕΠ 2023
Ένα μη ενδημικό είδος μυρμηγκιού έχει εγκατασταθεί στην Ιταλία και θα μπορούσε να εξαπλωθεί γρήγορα τόσο στη χώρα μας όσο φυσικά και στην υπόλοιπη Ευρώπη εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Πρόκειται για το κόκκινο μυρμήγκι της φωτιάς, το Solenopsis invicta, το οποίο έχει ισχυρό τσίμπημα, προκαλεί ζημιές στις καλλιέργειες και μπορεί να προσβάλει μέχρι και τον ηλεκτρικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων και των υπολογιστών. Για τον λόγο αυτό είναι και εξαιρετικά κοστοβόρο για τα κράτη στα οποία κάνει την εμφάνισή του.
Το μυρμήγκι, που θεωρείται ένα από τα πιο καταστροφικά χωροκατακτητικά είδη, μπορεί να σχηματίσει γρήγορα μεγάλες αποικίες με πολλές διαφορετικές βασίλισσες.
Χωροκατακτητικά ή εισβλητικά είδη ονομάζονται τα μη ιθαγενή είδη που συχνά υπερισχύουν έναντι των αυτοχθόνων ειδών για τον ανταγωνισμό των πόρων. Οι αποικίες τους τρέφονται με ασπόνδυλα, μεγαλύτερα σπονδυλωτά ζώα καθώς και φυτά. Στην πορεία, συνήθως καταστρέφουν τα ενδημικά φυτά και ανταγωνίζονται τα ενδημικά μυρμήγκια, καθώς αναζητούν έντομα και φυτοφάγα ζώα ώστε να τραφούν.
Το κόκκινο μυρμήγκι της φωτιάς είναι το πέμπτο πιο καταστροφικό χωροκατακτητικό είδος στον κόσμο όσον αφορά την οικονομία, καθώς εξαπλώνεται μέσω του ανθρώπινου εμπορίου από τη Νότια Αμερική στο Μεξικό, την Καραϊβική, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ, όπου εκτιμάται ότι προκαλεί ζημιές ύψους 5.6 δισεκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο.
Οι ερευνητές εντόπισαν 88 φωλιές κόκκινων μυρμηγκιών της φωτιάς σε έκταση 12 στρεμμάτων κοντά στις Συρακούσες, στη Σικελία της Ιταλίας. Σύμφωνα με γενετικές αναλύσεις σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Current Biology, οι εισβολικές αποικίες θα μπορούσαν να έχουν έρθει από την Κίνα ή τις ΗΠΑ.
Ο Roger Vila, επικεφαλής ερευνητής στο εργαστήριο ποικιλομορφίας και εξέλιξης πεταλούδων του Ινστιτούτου Εξελικτικής Βιολογίας, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης, δήλωσε στον Guardian: «Οι συντονισμένες προσπάθειες για έγκαιρη ανίχνευση και ταχεία αντίδραση στην περιοχή είναι απαραίτητες για την επιτυχή διαχείριση αυτής της νέας απειλής, πριν εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα».
Το καλό παράδειγμα της Νέας Ζηλανδίας
© Visuals Of Dusk / Unsplash
Στην Ευρώπη, το μυρμήγκι έχει βρεθεί στο παρελθόν σε εισαγόμενα προϊόντα στην Ισπανία, τη Φινλανδία και τις Κάτω Χώρες, αλλά η εγκατάστασή του στην ήπειρό μας δεν είχε ποτέ επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επικαιροποιήσει τον κατάλογο των «ειδών που προκαλούν ανησυχία» ώστε να συμπεριλάβει το κόκκινο μυρμήγκι της φωτιάς και να ισχύσουν και για αυτό οι κανόνες βιοασφάλειας, ωστόσο εφόσον αυτό βρίσκεται ήδη εδώ, είναι αρκετά δύσκολο να περιοριστεί.
Η Αυστραλία, η οποία βάλλεται οικονομικά από το κόκκινο μυρμήγκι, δαπανά 239 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για την εξάλειψή του μυρμηγκιού, αλλά η κυβέρνησή της έχει επικριθεί επειδή δεν έχει δράσει αρκετά αποφασιστικά για την απομάκρυνση του.
Η Νέα Ζηλανδία από την άλλη, φαίνεται ότι είναι για άλλη μια φορά η χώρα-πρότυπο: Πρόκειται για το μοναδικό κράτος που έχει εξολοθρεύσει με επιτυχία το είδος μετά την εμφάνισή του στη χώρα το 2001.
Το κόκκινο μυρμήγκι της φωτιάς είναι είδος που αγαπά τη ζέστη, αλλά οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσε να εγκατασταθεί περίπου στο 7% της Ευρώπης.
Τι ρόλο παίζει η κλιματική αλλαγή
© Οktavianus Μulyadi / Unsplash
Με το σημερινό κλίμα, οι μισές αστικές περιοχές της Ευρώπης θα ήταν κλιματικά κατάλληλες για αυτό, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων πόλεων όπως το Λονδίνο, το Παρίσι, η Ρώμη και η Βαρκελώνη.
Φυσικά, οι θερμοκρασίες της Αθήνας είναι και εκείνες ιδανικές για τις αποικίες του κόκκινου μυρμηγκιού. Με την παγκόσμια υπερθέρμανση, τα αμέσως επόμενα χρόνια, η ήπειρος θα γίνει πολύ πιο κατάλληλη για το είδος και θα βοηθήσει στην εξάπλωσή του σε όλη την Ευρώπη.
Οι παράκτιες πόλεις της Μεσογείου είναι οι πλέον κατάλληλες για το μυρμήγκι και τα λιμάνια τους θα μπορούσαν να διευκολύνουν την εξάπλωσή του. Οι αποικίες των συγκεκριμένων μυρμηγκιών της Σικελίας βρίσκονται σε μια εκβολή και σε ένα φυσικό πάρκο στα προάστια των Συρακουσών. Οι ερευνητές, λοιπόν, πιστεύουν ότι οι ιπτάμενες βασίλισσες των αποικιών έφτασαν εκεί με τη βοήθεια του ανέμου από το λιμάνι των Συρακουσών στα βορειοδυτικά.
Το λιμάνι παρακολουθείται πλέον από ειδική ομάδα επιστημόνων που σκοπό έχει να περιορίσει την εξάπλωσή τους. Είναι πολύ σημαντικό η Ευρώπη να προλάβει την κούρσα ενάντια στα κόκκινα μυρμήγκια της φωτιάς, έτσι ώστε να γλιτώσει δεκάδες εκατομμύρια σε ζημιές. Αυτή όμως είναι μία μάχη που μέχρι στιγμής έχει κερδίσει μονάχα η Νέα Ζηλανδία.
